Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας; Πώς διατηρήθηκαν όχι μόνον η γλώσσα, αλλά και η ελληνική παιδεία μέσα στους τέσσερις αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας; Τι γνωρίζουμε για τους χιλιάδες ανώνυμους ιερωμένους και δάσκαλους και για τους μαθητές τους που μάθαιναν τα «κολλυβογράμματα»; Τι είναι άραγε τα «μαθηματάρια»; Σε ποιες περιοχές άνθησαν μεγάλα πνευματικά κέντρα, όπου έδρασαν σπουδαίες μορφές της εκπαίδευσης; Και πώς, τελικά, η παιδεία έθρεψε την ιδέα του αγώνα για την ελευθερία;
Επιλεγμένα εκθέματα και σύγχρονες, διαδραστικές εφαρμογές θα αποπειραθούν να δώσουν απαντήσεις σ’ αυτήν την ουσιαστική, αλλά ελάχιστα γνωστή όψη της ελληνικής παιδείας πριν από την Επανάσταση του 1821. Η έκθεση «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση» (1453-1821)» μας καλεί να μάθουμε ανάγνωση συλλαβίζοντας γνωστές προσευχές· να ξεφυλλίσουμε σχολικά εγχειρίδια και να αποκρυπτογραφήσουμε τα άγνωστα σ’ εμάς «μαθηματάρια»· να ανακαλύψουμε άγνωστες όψεις της μαθητικής ζωής· να εξερευνήσουμε τον χάρτη των σχολών του Ελληνισμού· να κάνουμε πειράματα φυσικής· και, τέλος, να γράψουμε και το δικό μας όνομα, όπως οι μαθητές της εποχής.
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ανοίγει τους θησαυρούς του Ιστορικού Παλαιογραφικού Αρχείου του, που παρουσιάζονται δίπλα σε σπάνια βιβλία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Παράλληλα, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν ένα εμβληματικό κτίριο της Θεσσαλονίκης, στο οποίο θα φιλοξενηθεί η έκθεση: τη Βίλα Καπαντζή, ένα μοναδικό αρχοντικό του τέλους του 19ου αιώνα, από τα ελάχιστα σωζόμενα της «Συνοικίας των Εξοχών».
Η έκθεση παρουσιάστηκε πρώτη φορά την άνοιξη του 2022, στο κτίριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, στην Αθήνα.
Οι συντελεστές της έκθεσης
Γενικός συντονισμός: Ασπασία Λούβη-Κίζη. Σύμβουλοι: Χρύσα Μαλτέζου, Πασχάλης Κιτρομηλίδης. Επιστημονική επιμέλεια – Τεκμηρίωση – Κείμενα: Ίκαρος Μαντούβαλος, Αγαμέμνων Τσελίκας. Μουσειολογική μελέτη: Έλια Βλάχου. Μουσειογραφική μελέτη και εφαρμογή: Σπύρος Νάσαινας. Εκπαιδευτικά προγράμματα: Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου (σχεδιασμός), Κάκια Καμπάνταη. Συντήρηση και ανάρτηση εκθεμάτων: Μαρία Αλεξίου, Μαρία Αργυρού. Γραφιστικός σχεδιασμός: Ακριβή Αναγνωστάκη. Ψηφιακές εφαρμογές: 2monochannels – Γιώργος Λαμπρόπουλος. Παραγωγή εποπτικού υλικού: Paskalidis digital printing. Εκθεσιακές κατασκευές: Εμμανουήλ Λιγνός – Λιγνού Α. & ΣΙΑ Ε.Ε. Κατασκευές αναρτήσεων: Δημήτρης Δρόσος. Φωτισμός: LightingWorks – Ν. Σταματόπουλος & ΣΙΑ Ε.Ε. Διοικητική υποστήριξη: Σωσάννα Καλογηράτου. Δημόσιες σχέσεις: Δημήτρης Θεοδωράκος, Χαρά Φασουλή. Φορείς δανεισμού: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Μουσείο Μπενάκη, Ωνάσειος Βιβλιοθήκη. Μεταφορά εκθεμάτων: Move Art. Ασφάλιση εκθεμάτων: Karavias.
Info: Η έκθεση θα φιλοξενείται στο παράρτημα ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης (Βίλα Καπαντζή, λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108) ώς τις 31.02.2024. Ώρες λειτουργίας: Καθημερινές 10:00-17:00, Σάββατο 12:00-18:00 (εκτός επισήμων αργιών 26ης και 28ης Οκτωβρίου, Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς). Είσοδος ελεύθερη. Σχολικές/ομαδικές επισκέψεις και ξεναγήσεις κατόπιν συνεννόησης, στέλνοντας email στο mietthe2@otenet.gr ή καλώντας στα Τ. 2310-295.170 και 2310-295.177.
