Το αφιέρωμα, το οποίο περιλαμβάνει μιαν επιλογή από μικρού και μεγάλου μήκους animated ντοκιμαντέρ, έχει ως στόχο να αναδείξει τη χρήση των κινουμένων σχεδίων ως στρατηγικής αναπαράστασης στο ντοκιμαντέρ, παρουσιάζοντας τις διαφορετικές χρήσεις και τεχνικές που χρησιμοποιούνται.
Κωμωδίες, θρίλερ, πορτρέτα, σύγχρονες αφηγήσεις: τα ντοκιμαντέρ με κινούμενα σχέδια είναι τόσο πολύπλευρα όσο η ίδια η ζωή. Το animation προσφέρει δημιουργική ελευθερία στους σκηνοθέτες, ζωντανεύει την ιστορία και εμπλουτίζει το είδος τού ντοκιμαντέρ.
H «CT» επιλέγει και σας παρουσιάζει ορισμένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ τού συγκεκριμένου αφιερώματος, που δεν θα έπρεπε να χάσετε.
Ποιες ταινίες επιλέξαμε
«Waltz with Bashir» του Άρι Φόλμαν (Ισραήλ-Γαλλία-Γερμανία, 2008, 87’). Ο ισραηλινός σκηνοθέτης Άρι Φόλμαν προσπαθεί να ξορκίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος μέσα από το αυτοβιογραφικό «Waltz with Bashir». Σχεδόν 26 χρόνια μετά την κρίση τού Λιβάνου και τη σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων στα προσφυγικά στρατόπεδα της Σάμπρα και της Σατίλα, υπό το άγρυπνο βλέμμα ισραηλινών στρατιωτών, ο Φόλμαν, ο οποίος συμμετείχε στην κρίση ως νεαρός στρατιώτης, επιχειρεί ένα τραυματικό ταξίδι στον αιματηρό Σεπτέμβριο του 1982.
«Crulic: The Path to Beyond» της Άνκα Νταμιάν (Ρουμανία-Πολωνία, 2011, 73’). Βιογραφική ταινία, που αφηγείται την ιστορία τού Κρούλιτς, ενός 33χρονου Ρουμάνου που πέθανε στις πολωνικές φυλακές, ενώ έκανε απεργία πείνας. Ο διακεκριμένος ρουμάνος ηθοποιός Βλαντ Ιβάνοφ αφηγείται το ειρωνικό voiceover του Κρούλιτς από το υπερπέραν. Ένα δυνατό οπτικό στιλ, αποτέλεσμα υπέροχων τεχνικών animation (στο πλαίσιο του οποίου συνδυάζονται ζωγραφική στο χέρι, κολάζ, stop-motion και cut-outs), δημιουργεί μιαν εντυπωσιακή, απρόσμενα ολοκληρωμένη ταινία, που θα τη θυμάστε για καιρό.
«Is the Man Who Is Tall Happy?: An Animated Conversation with Noam Chomsky» του Μισέλ Γκοντρί (Γαλλία, 2013, 88’). Με έναν απρόσμενο συνδυασμό μορφής και στιλ, το ντοκιμαντέρ animation του Μισέλ Γκοντρί προσφέρει στους φιλοσοφικούς συλλογισμούς τού Νόαμ Τσόμσκι έναν εκφραστικό καμβά, με ένα απολαυστικά αναρχικό στιλ animation. Θέμα τής ταινίας είναι η ακαθόριστη φύση κάθε τρόπου σκέψης. Μοιράζεται αποτελεσματικά το ταξίδι των δύο ομιλητών, χωρίς όμως να μας αποκαλύψει κάποιον απτό προορισμό. Η ταινία τελειώνει, αλλά η συζήτηση συνεχίζει να αντηχεί επ’ αόριστον.
«The Wanted 18» των Αμέρ Σομάλι και Πολ Κόουαν (Καναδάς-Παλαιστίνη-Γαλλία, 2014, 75’). Συνδυάζοντας συνεντεύξεις και αρχειακό υλικό με animation, το ντοκιμαντέρ των Αμέρ Σομάλι και Πολ Κόουαν αφηγείται την παράξενη ιστορία 18 αγελάδων. Αποκτήθηκαν από μια παλαιστινιακή κοινότητα τη δεκαετία τού 1980 και έγιναν σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης, παρέχοντας γάλα στους παλαιστίνιους κατοίκους τού οικισμού Μπέιτ Σαχούρ, ώστε να μην εξαρτώνται από τους ισραηλινούς παραγωγούς. Σύντομα οι ισραηλινές αρχές στράφηκαν κατά των αγελάδων, χαρακτηρίζοντάς τες απειλή για την ασφάλεια. Με χιούμορ, το ντοκιμαντέρ καταγράφει το πνεύμα τής πρώτης Ιντιφάντα, μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες εκείνων που την έζησαν.
«25 April» της Λιάν Πούλεϊ (Νέα Ζηλανδία, 2015, 85’). Η τραγική έκβαση της εκστρατείας της Καλλίπολης, του 1915. Το ντοκιμαντέρ βασίζεται σε εικονογραφήσεις των επιστολών έξι Νεοζηλανδών που συμμετείχαν στη μάχη του Α’ παγκοσμίου πολέμου.
«Nuts!» της Πένι Λέιν (ΗΠΑ, 2016, 79’). Ευρηματικό και άκρως διασκεδαστικό ντοκιμαντέρ που διηγείται τη (σχεδόν) αληθινή ιστορία τού Τζον Ρόμιουλους Μπρίνκλεϊ, ενός γιατρού από το Κάνσας, που ανακάλυψε το 1917 ότι μπορούσε να θεραπεύσει την ανδρική ανικανότητα μεταμοσχεύοντας όρχεις τράγων στους πάσχοντες. Συνδυάζοντας αναπαραστάσεις animation ζωγραφισμένες στο χέρι, συνεντεύξεις, αρχειακό υλικό και έναν εξαιρετικά αναξιόπιστο αφηγητή, το «Nuts!» ακολουθεί την άνοδο του Μπρίνκλεϊ από τη φτώχεια και την αφάνεια στα ύψη τής διασημότητας, του πλούτου και της κοινωνικής επιρροής. Η ταινία (ο τίτλος της οποίας είναι λογοπαίγνιο με τις έννοιες «τρελός» και «όρχεις») προσφέρει μιαν απολαυστικά ανορθόδοξη ματιά σε ένα εξωφρενικό κεφάλαιο της αμερικανικής ιστορίας.
«Tower» του Κιθ Μέιτλαντ (ΗΠΑ, 2016, 82’). Ο σκηνοθέτης αναπαριστά με συναρπαστικό τρόπο το πρώτο περιστατικό μαζικής δολοφονίας σε εκπαιδευτικό ίδρυμα στις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας κινούμενα σχέδια, τα οποία εναλλάσσει με συνεντεύξεις των επιζώντων. Τον Αύγουστο του 1966, ένας οπλισμένος άνδρας οχυρώθηκε στο ψηλότερο σημείο τού πανεπιστημίου τού Τέξας, στο Όστιν, και άρχισε να σκορπά τον θάνατο. Το animation παγώνει στον χρόνο τα πρόσωπα –θύματα και αυτόπτες μάρτυρες– ενώ φορτίζει συναισθηματικά μιαν ιστορία τρόμου, αλλά και ανθρώπινης γενναιοδωρίας.
«Another Day of Life» των Ραούλ ντε λα Φουέντε και Ντέιμιαν Νένοφ (Πολωνία-Ισπανία-Βέλγιο-Γερμανία-Ουγγαρία, 2018, 86’). Η συναρπαστική ιστορία ενός τρίμηνου ταξιδιού που έκανε ο γνωστός πολωνός ρεπόρτερ Ρίσαρντ Καπισίνσκι στη συγκλονισμένη από τον εμφύλιο πόλεμο Αγκόλα.
«Chris the Swiss» της Άνια Κόφμελ (Ελβετία-Κροατία-Γερμανία-Φινλανδία, 2018, 90’). Κροατία, Ιανουάριος 1992: ενώ ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία μαίνεται, ένας νεαρός ελβετός δημοσιογράφος βρίσκεται νεκρός υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, φορώντας τη στολή μιας διεθνούς ομάδας μισθοφόρων. Μικρή, η εξαδέλφη του, Άνια Κόφμελ, θαύμαζε αυτόν τον όμορφο νεαρό. Τώρα που μεγάλωσε αποφασίζει να διερευνήσει την ιστορία του, προσπαθώντας να κατανοήσει την αλήθεια πίσω από την ανάμιξη του Κρις στη σύρραξη.