Σε λίγες ημέρες, στις 17 Ιουνίου, το Τελλόγλειο ανοίγει και πάλι τις πύλες του για το κοινό μετά από τρεις μήνες αναστολής τής λειτουργίας του λόγω του νέου κορωνοϊού. Πώς προετοιμάζεστε γι’ αυτήν την επανεκκίνηση; Πιστεύετε ότι θα είναι εύκολο να πιάσετε το νήμα από εκεί όπου το αφήσατε;
Κανονικά, θα έπρεπε να ανοίξουμε από το σημείο που το αφήσαμε – και αυτό θα συμβεί, εν μέρει. Αφορά τη μεγάλη έκθεση γλυπτικής τού Novello Finotti, «Fine notte», η οποία άνοιξε και έκλεισε σε λιγότερο από έναν μήνα. Ήταν σαν να «πέτρωσαν» τα γλυπτά –τα περισσότερα είναι ούτως ή άλλως από πέτρα και μάρμαρο– και να έμειναν στην ίδια θέση. Είναι μια απίστευτη ακινησία, γοητευτική από μιαν άποψη, τρομακτική εν τέλει, όταν πέρασαν τέσσερις μήνες «μοναξιάς» των έργων. Εν πάση περιπτώσει, κλείσαμε τα έργα που είχαμε στον εξωτερικό χώρο. Τώρα τα ξαναβγάζουμε και για εμάς αυτό είναι μια πολύ μεγάλη χαρά, επειδή αυτή η έκθεση δίνει πραγματική χαρά στον επισκέπτη.
Σκεφτήκαμε πώς θα ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί όπου το αφήσαμε. Υπάρχουν μεγάλα πρότζεκτ που ακυρώθηκαν λόγω του κορωνοϊού. Η έκθεση του Ακριθάκη έφυγε μόλις λίγες ημέρες πριν, επειδή δεν μπορούσαμε να στείλουμε πίσω τα έργα. Είχαμε σημαντικά προβλήματα, παρόμοια με αυτά που αντιμετώπισαν όλα τα μουσεία από τις 13 Μαρτίου, μια ημέρα που θα μας μείνει αξέχαστη.
Ξεκινούμε με ένα πρόγραμμα που είχαμε από πριν, απλά μετατέθηκε λίγο χρονικά. Έχουμε μια καινούργια έκθεση ζωγραφικής τής Ναταλίας Θωμαΐδου, μιας εξαιρετικής από κάθε άποψη ζωγράφου, πολύ γνωστής στους Θεσσαλονικείς, παρότι επιλέγει να μην κάνει συχνές εκθέσεις παρά μόνον όταν έχει κάτι να πει. Είμαστε γοητευμένοι από τη δουλειά της, η οποία καλύπτει τα τελευταία 8 χρόνια. Είναι μια Ναταλία που δεν έχουμε ξαναδεί, με έργα σε πολύ μεγάλο μέγεθος και με νέο περιεχόμενο, όπου ανακαλύπτουμε στοιχεία από προηγούμενες δουλειές της, αλλά και την εξαιρετική δεξιοτεχνία που τη χαρακτηρίζει. Η έκθεσή της θα περιλαμβάνει και σειρά πορτραίτων.
Επίσης, αποφασίσαμε να αξιοποιήσουμε τα «καλά χαρτιά» τού Τελλόγλειου, που είναι η πολύ μεγάλη αυλή μας και ο περιβάλλων χώρος, όπου το εστιατόριό μας έχει ξανανοίξει – και αποδεικνύεται και πολύ δημοφιλές… Εκεί θα εκθέσουμε κάποια μεγάλα γλυπτά τής συλλογής μας, δημιουργώντας την «αυλή των γλυπτών». Η έκπληξη θα είναι ότι στο πωλητήριό μας θα διατίθενται μικρά γλυπτά τού Μπαχαρίδη, σε πολύ προσιτές τιμές.
Επίσης, ετοιμαζόμαστε τον Ιούλιο –όταν θα επιτρέπονται οι υπαίθριες εκδηλώσεις– να λειτουργήσουμε το δεύτερο αμφιθέατρό μας με μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, ενδεχομένως και με κινηματογραφικές προβολές. Έτσι δημιουργούμε ένα ενδιαφέρον «πακέτο» δραστηριοτήτων, αφορμή για να ξανάρθει κάποιος στο μουσείο.
Στους τρεις μήνες που το Τελλόγλειο παρέμεινε κλειστό για το κοινό, διατηρήσατε την επαφή με τους φίλους τού ιδρύματος μέσω του ίντερνετ και των κοινωνικών μέσων. Πόσο και με ποιους τρόπους εκτιμάτε ότι θα διαφοροποιήσει τη δράση σας στη νέα εποχή που ξεκινά αυτή η εμπειρία που αποκτήσατε; Υπάρχουν κάποια νέα πρότζεκτ που ξεκινάτε;
Πρέπει να πω εδώ ότι αυτό ήταν το μεγάλο κέρδος από την πανδημία – επειδή πιστεύω ακράδαντα ότι όλα τα πράγματα έχουν δύο όψεις, ακόμη και το αρνητικό έχει πάντοτε κάτι καλό να μας δώσει. Αυτή η απομόνωση, από την πρώτη στιγμή που κλείσαμε, έγινε η αφορμή για να σκεφθούμε τι θα κάνουμε για να κρατήσουμε επαφή με το κοινό μας, με όσους ενδιαφέρονται για τις δραστηριότητές μας – και είναι πολύς αυτός ο κόσμος. Η ξαφνική διακοπή ήταν ένα σοκ και έπρεπε να αντιμετωπιστεί άμεσα. Όλοι οι συνεργάτες τού Τελλόγλειου ανασκουμπώθηκαν και δούλεψαν πολύ, κατά κύριο λόγο ηλεκτρονικά, ξεκινώντας με τα γνωστά εργαλεία που μέχρι τώρα μας χρησίμευαν μόνο βοηθητικά, όπως το site, το blog και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όλα αυτά απέκτησαν ξαφνικά άλλες διαστάσεις και μας έκαναν εφευρετικούς. Είδαμε τα έργα των συλλογών μας με άλλη ματιά και τα παρουσιάσαμε έτσι, με διάφορες αφορμές: δημιουργήσαμε μικρά βίντεο και οργανώσαμε ψηφιακές περιηγήσεις σε παλαιότερες εκθέσεις, κάτι που μας επέτρεψε να ξαναθυμηθούμε λεπτομέρειες και στοιχεία που μας είχαν ξεφύγει. Μιλάμε για ένα υπέροχο αρχειακό υλικό.
Εξαιτίας αυτού προέκυψε και η ωραία ιδέα τής δημιουργίας podcasts, δηλαδή μικρών, θεματικών, ηχογραφημένων εκπομπών με βάση αυτό το αρχειακό υλικό. Στην αρχή ο όρος «podcast» μάς ήταν τελείως άγνωστος, σύντομα όμως διαπιστώσαμε ότι είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για διαφορετική προβολή των εκθέσεων. Ο ήχος βοηθά για βαθύτερη περιγραφή. Ανακαλύψαμε τη φωνή στα βωβά έντυπα – ξαφνικά, τα έντυπα απέκτησαν φωνή! Είναι μια πολύ ωραία ανακάλυψη, την οποία και θα συνεχίσουμε.
Θέλω επίσης να αναφερθώ στην οργανωμένη δουλειά που έγινε για την έκθεση «Φιλίας δώρα», που πραγματοποιήθηκε για να ευχαριστήσουμε τους συλλέκτες, δωρητές και καλλιτέχνες που δώρισαν έργα στο Τελλόγλειο. Ζητήσαμε από αυτούς να μας στείλουν ένα μικρό, ερασιτεχνικό βίντεο για τη δωρεά τους. Έτσι, απέκτησαν μορφή και ήχο και έγιναν πιο προσιτοί. Η ανταπόκριση του κόσμου σ’ αυτήν τη δραστηριότητα ήταν πολύ μεγάλη.
Ποιες είναι οι εκθέσεις τις οποίες προτείνετε στους Θεσσαλονικείς στο διάστημα που ακολουθεί;
Πρέπει να πούμε κάτι με ειλικρίνεια: όλα τα μουσεία αντιμετωπίζουμε το μεγάλο πρόβλημα του προγραμματισμού. Ό,τι μεγάλο είχαμε προγραμματίσει για το φθινόπωρο μετατίθεται για το 2021.
Εμείς είμαστε τυχεροί που έχουμε την έκθεση του Finotti, η οποία και θα παραμείνει. Αποφασίσαμε στα επάνω επίπεδα του Τελλόγλειου να τολμήσουμε να αλλάζουμε κάθε μήνα κι έναν καλλιτέχνη – μιλάμε για καταξιωμένους, αλλά και για νέους καλλιτέχνες. Μετά, Συμπληγάδες… Τη Ναταλία Θωμαΐδου θα ακολουθήσει η Ρηνιώ Μουρέλου, τον Οκτώβριο θα φιλοξενήσουμε τον Τσαγκάρη, ακολουθούν ο Εδουάρδος Σακαγιάν και η Άννα-Μαρία Τσακάλη και μετά θα έχουμε τον γνωστό θεσσαλονικιό καλλιτέχνη Χρήστο Αλαβέρα. Η δουλειά όλων αυτών των καλλιτεχνών σχετίζεται και με την αντίδρασή τους στην καραντίνα. Όλοι έχουν να πουν κάτι για το πρόσφατο διάστημα της απομόνωσής τους λόγω της πανδημίας.
Μιλώντας για την πανδημία… Η επόμενη ημέρα προκαλεί ανησυχία και για τις οικονομικές επιπτώσεις της στην αγορά. Η επαπειλούμενη οικονομική στενότητα θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις και στον πολιτισμό – ορισμένοι θεωρούν ότι ίσως λείψουν οι δυνατότητες χρηματοδότησης σημαντικών πρότζεκτ, κάποιοι άλλοι βλέπουν την ευκαιρία να γίνουμε πιο δημιουργικοί, κάνοντας περισσότερα με λιγότερα. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Εμείς ποτέ μέχρι τώρα δεν έχουμε νιώσει οικονομικά ασφαλείς, από την ώρα που ανοίξαμε. Οπότε, ζούμε συνεχώς με τη σκέψη πώς θα αξιοποιήσουμε όσα διαθέτουμε με τα λιγότερα δυνατά μέσα. Γι’ αυτό και επενδύσαμε σε ανθρώπους και υποδομές. Οι δυσκολίες ήδη φαίνονται, οι περικοπές θα υπάρξουν, ελπίζουμε όμως ότι έχουμε και τη δύναμη και την ευελιξία να βρούμε τρόπους να περάσουμε ανάμεσα από τις Συμπληγάδες. Πιστεύω ότι, εφόσον καταφέρουμε να μείνουμε όρθιοι, έχουμε τους ανθρώπους που στέκονται κοντά μας και στους οποίους προσφέρουμε πραγματικό έργο.
Θέλουμε ο κόσμος να έρθει, να νιώσει καλά και να σκεφτεί ότι άξιζε τον κόπο που ξεπέρασε τους φόβους του, που άφησε το σπίτι του και ήρθε εδώ – και πέρασε καλά. Νομίζω ότι αυτό είναι που δικαιολογεί την ύπαρξη του πολιτισμού, την ύπαρξη του μουσείου. Αυτό παλεύουμε να συνεχίσουμε.
«ΕΜΕΙΣ ΠΟΤΕ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΝΙΩΣΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΣΦΑΛΕΙΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΑΝΟΙΞΑΜΕ. ΟΠΟΤΕ, ΖΟΥΜΕ ΣΥΝΕΧΩΣ ΜΕ ΤΗ ΣΚΕΨΗ ΠΩΣ ΘΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΟΣΑ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΜΕ ΤΑ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΔΥΝΑΤΑ ΜΕΣΑ. ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΑΜΕ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ. ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΗΔΗ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ, ΟΙ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΘΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ, ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΡΟΠΟΥΣ ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΜΕ ΑΝΑΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ, ΕΦΟΣΟΝ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΟΡΘΙΟΙ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΣΤΕΚΟΝΤΑΙ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΟ. ΘΕΛΟΥΜΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΝΑ ΕΡΘΕΙ, ΝΑ ΝΙΩΣΕΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙ ΟΤΙ ΑΞΙΖΕ ΤΟΝ ΚΟΠΟ ΠΟΥ ΞΕΠΕΡΑΣΕ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΗΡΘΕ ΕΔΩ – ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ ΚΑΛΑ. ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ. ΑΥΤΟ ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ».
Η όξυνση της πανδημίας, με την αναγκαστική κοινωνική απομόνωση και αποστασιοποίηση που επέβαλε, έδωσε σε όλους μας την ευκαιρία για αναστοχασμό και ανασχεδιασμό των στόχων μας. Πώς βρίσκει εσάς προσωπικά η επόμενη ημέρα αυτής της μεγάλης περιπέτειας;
Ξαφνικά, εκεί που λέγαμε ότι δεν έχουμε χρόνο για οτιδήποτε, αποκτήσαμε εκ των πραγμάτων πολύ χρόνο. Ακυρώσαμε υποχρεώσεις και ταξίδια και ήμασταν όλοι εδώ παρόντες. Απαντούσαμε στα τηλέφωνα. Μπορούσαμε να μιλήσουμε περισσότερο, να έχουμε χρόνο να σκεφθούμε περισσότερο.
Ο κορωνοϊός είχε και μια πολύ θετική πλευρά. Εκεί που όλοι τρέχαμε και δεν είχαμε τον χρόνο να σταθούμε λίγο, για να δούμε ξανά αυτό που είχαμε κάνει, αποκτήσαμε ξαφνικά χρόνο να σκεφθούμε και να μιλήσουμε με τον διπλανό μας. Για εμένα, αυτό ήταν θείο δώρο: που σταματήσαμε το τρέξιμο και μπορούμε πια να κινηθούμε πιο ανθρώπινα, με εμπειρίες που κερδίσαμε σ’ αυτό το διάστημα. Δεν σημαίνει ότι θα ξανανοίξουμε και θα το ξεχάσουμε όλο αυτό το διάστημα. Αντιθέτως, πιστεύω ότι είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τα θετικά του, τα οποία και θα μείνουν.
