Καταρχάς, να ρωτήσω γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ασχολούμουν με έργα της κλασικής δραματουργίας, όταν διάβασα το συγκεκριμένο με συνεπήρε με το πόσο ευφυές είναι. Ο τρόπος που θέτει τα ζητήματα, το χιούμορ του, η καυστικότητά του, το γεγονός ότι ασχολείται με σύγχρονα κοινωνικά θέματα, όπως αυτά του φύλου… Πρόκειται για συναρπαστικό έργο.
Το έργο μού φαίνεται σαν ένας γιατρός που εντοπίζει τις κοινωνικές ασθένειες. Είναι πολλά τα ζητήματα που θίγει – από την έννοια του γαλήνιου θανάτου μέχρι τις φυλετικές διακρίσεις και το μπρα ντε φερ ανάμεσα στη λογική και τη θρησκεία. Υπάρχει κάποιο θέμα που εσείς ξεχωρίζετε; Ποιο σας έλκει περισσότερο;
Δεν θα μπορούσε να αποσπαστεί κάποιο κομμάτι. Αυτό, άλλωστε, είναι που κάνει το έργο τόσο συναρπαστικό και εκφράζει την ευφυία του συγγραφέα: ο τρόπος που έχει κατορθώσει να μιλήσει σχεδόν για όλους τους σύγχρονους προβληματισμούς της δυτικής κοινωνίας. Θαρρώ ότι αυτός είναι κι ένας λόγος που το αγκάλιασε το αθηναϊκό κοινό: ότι πραγματικά σήκωσε πολύ μεγάλες συζητήσεις στις παρέες.
Στις μέρες μας, πόσο πιστεύετε ότι επηρεάζεται ο ορθολογισμός μας από την κοινή γνώμη, από αυτά τα «λαϊκά δικαστήρια» που στήνονται σε δευτερόλεπτα; Πιστεύετε ότι προκαλούν φόβο;
Σίγουρα η σκηνή του τηλεοπτικού ντιμπέιτ αναδεικνύει με έξοχο τρόπο, από συγγραφικής άποψης, αυτήν την ανθρωποφαγική διάθεση που παρατηρείται, ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχουμε αρχίσει, πλέον, να αυτολογοκρινόμαστε. Μπορεί με μία δήλωση να πέσουν να σε φάνε, δεν ξέρεις τι μπορεί να περιμένεις.
Από την άλλη, όλο αυτό το περιβάλλον ενδέχεται να οδηγήσει έναν άνθρωπο στο να αυτολογοκρίνεται, δεν πρέπει να λησμονούμε ωστόσο και τις κοινωνικές κατακτήσεις των τελευταίων 20 ετών σε επίπεδο δικαιωμάτων. Έχουν βάλει κάποια πράγματα στη θέση τους, όχι μόνο για το πώς πρέπει να μιλάμε στους άλλους, αλλά πολύ περισσότερο για το πώς σκεφτόμαστε για τους άλλους. Επέρχεται δικαιοσύνη, έχει αλλάξει το πλαίσιο χρήσης των λέξεων.
Και υπό αυτήν την έννοια του φόβου, πόσο επηρεάζονται οι προσωπικές αποστολές καθενός;
Φυσικά υπάρχει και αυτή η οπτική: να νοθευτεί η σκέψη σου από τον φόβο. Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη οπτική: πράγματα που ανήκουν σε έναν παλιό τρόπο σκέψης έχουν αλλάξει. Σταδιακά ξεχνάμε τον τρόπο που τα γνωρίζαμε, επειδή τραυματίζουν συγκεκριμένες ομάδες ατόμων. Είναι καλό που σκεφτόμαστε δυο-τρεις φορές πριν δράσουμε. Η σημερινή εποχή έχει να προσφέρει και πολλά καλά – επαναλαμβάνω: οι κατακτήσεις κοινωνικών δικαιωμάτων είναι σημαντικές.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε στο έργο;
Είναι ένα περίπλοκο έργο. Η αρχική δυσκολία είχε να κάνει με την απόδοση του κειμένου στα σύγχρονα Ελληνικά. Αντιμετώπισα ζητήματα που είναι λυμένα στην αγγλική γλώσσα, όπως για παράδειγμα η απόκρυψη του φύλου. Πώς μεταφράζεις το «junior doctor»;
Η μετάφραση, λοιπόν, είχε πολλές προκλήσεις, ώστε το έργο να «μιλιέται» σωστά, να μην ακούγεται δηλαδή σαν μια κακή αντιγραφή Αγγλικών, και ταυτόχρονα να αποδίδει όλους τους προβληματισμούς, τις συγκρούσεις και το χιούμορ του. Ήταν σημαντικό ότι το ραφινάρισμα της μετάφρασης έγινε μαζί με τους ηθοποιούς. Από εκεί και πέρα, όσον αφορά στο κομμάτι της σκηνοθεσίας, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να κρατήσουμε την ψυχραιμία και να μην παρουσιάσουμε τα πρόσωπα «μονόπαντα». Αυτό ήταν ένα πολύ δύσκολο ζήτημα: να μη βλέπεις τα πρόσωπα ως καλά και κακά, να διατηρήσεις την ισορροπία, ώστε να μη μπορείς να ταυτιστείς εύκολα.
Να ρωτήσω και κάτι εντελώς προσωπικό… Μετά από όλο αυτό το μπέρδεμα, τι μένει; Θέλω να πω, στο τέλος μάς νοιάζουν τα κίνητρα ή οι πράξεις;
Στο τέλος μένουν οι άνθρωποι που έχεις γύρω σου. Αυτό μένει.
