ΕΙΚΟΣΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΡΑΨΩΔΙΕΣ, 12.110 ΣΤΙΧΟΙ, 10 ΧΡΟΝΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΕ 41 ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΤΥΠΩΘΗΚΑΝ ΣΕ ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΕΙΚΟΣΙ ΤΡΙΩΝ ΩΡΩΝ (ΚΑΘΕ ΡΑΨΩΔΙΑ ΕΧΕΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΕΡΙ ΤΑ 45 ΛΕΠΤΑ ΤΗΣ ΩΡΑΣ). Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ, ΜΙΑ ΠΟΛΥΜΗΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ, ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΣΤΑ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ (ΣΤΟ WWW.NTNG.GR ΚΑΙ ΣΤΟ SOUNDCLOUD.COM/NTNGREECE) ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ, ΜΕ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΟΛΗΣ, ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΙΩΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ.
Τριάντα οκτώ ηθοποιοί τού Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), εν μέσω καραντίνας, ένωσαν τις δυνάμεις τους και «έντυσαν» με τις φωνές τους, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση της Έφης Δρόσου, το μνημειώδες έργο τής «Οδύσσειας», όπως το απέδωσε αξεπέραστα με την αριστουργηματική του μετάφραση ο διακεκριμένος φιλόλογος, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος και μεταφραστής αρχαίων συγγραφέων, ο κριτικός λογοτεχνίας και εξαίρετος δοκιμιογράφος, ο συγγραφέας και τέως καλλιτεχνικός διευθυντής τού ΚΘΒΕ, ο αείμνηστος Δημήτρης Μαρωνίτης.
Είκοσι τέσσερις ραψωδίες, 12.110 στίχοι, 10 χρόνων γεγονότα σε 41 ημέρες αποτυπώθηκαν σε ένα έργο διάρκειας είκοσι τριών ωρών (κάθε ραψωδία έχει διάρκεια περί τα 45 λεπτά τής ώρας). Η παραγωγή τού έργου, μια πολύμηνη διαδικασία, είναι διαθέσιμη στα οπτικοακουστικά μέσα τού οργανισμού (στο www.ntng.gr και στο soundcloud.com/ntngreece) από την παραμονή τής Πρωτοχρονιάς, με εβδομαδιαία περιοδικότητα προβολής, σε μια πρωτότυπη παραγωγή αξιώσεων με την υπογραφή τού Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
«Επίκαιρος όσο ποτέ ο Όμηρος»
«Στην Οδύσσεια», σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής τού ΚΘΒΕ, Νίκος Κολοβός, «ο ηρωισμός δεν αποτυπώνεται με τις νίκες στα πεδία των μαχών, αλλά και με τον καρτερικό αγώνα επιβίωσης του βασιλιά τής Ιθάκης, που αναμετράται κάθε στιγμή και κάθε λεπτό με τον νόστο για τα πάτρια και την επιστροφή του. Σήμερα, λόγω των συνθηκών, επίκαιρος όσο ποτέ, ο Όμηρος, μέσα από τα βάσανα και τις περιπέτειες του ήρωά του, ραψωδεί θαρρείς και για τον σύγχρονο αγώνα επιβίωσης… Μόνο που οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες, η Κίρκη, οι Λωτοφάγοι, η Χάρυβδη βρίσκονται διάσπαρτοι στον παγκόσμιο χάρτη. Έχουν κοινό όνομα, αυτό της πανδημίας – και όχι μόνο. Πολυμήχανα και εμπνευσμένα τις πολεμάμε, παράγοντας πολιτισμό, με τη φαρέτρα γεμάτη από τα όνειρα και τη διάθεση προσφοράς των ανθρώπων που, σε πείσμα των απαγορεύσεων, δηλώνουν ενεργοί. Ταυτόχρονα, αποτίουμε φόρο τιμής σε ανθρώπους-κεφάλαια που συνέδεσαν το όνομά τους με την ιστορία τού ΚΘΒΕ και λάμπρυναν με την πένα τους λόγο και τέχνες. Επιμένουμε τέλος να χτίζουμε γέφυρες με τον ομογενειακό Ελληνισμό, καθώς το μνημειώδες έργο είναι προσβάσιμο από συλλογικότητες (κοινότητες, οργανώσεις, ραδιόφωνα, σχολεία κοκ.) της Διασποράς, αλλά και μεμονωμένα, από τους απανταχού Συνέλληνες, ο μύθος των οποίων στις δεύτερες πατρίδες, ο εμποτισμένος με τον νόστο, είναι συνυφασμένος με το ομηρικό έπος».
«Με τον πλούτο στον λόγο τού Μαρωνίτη», αναφέρει η σκηνοθέτις τού εγχειρήματος, Έφη Δρόσου, «γινόμαστε μεμιάς ταξιδευτές σε χρόνους και τόπους αλλοτινούς. Είναι τόσο σαγηνευτικός ο τρόπος που σε μυεί στην ιστόρηση, καθώς εγκιβωτίζουν έννοιες οι λέξεις, όπως και ο ίδιος θα έλεγε, που αδυνατείς να παρεκκλίνεις. Από τον πεντάχρονο βενιαμίν ώς τον υπερήλικα ακροατή, οι διαχωριστικές, μηδενικές… Συνταξιδεύουμε συνεπαρμένοι όλοι πρώτη θέση στον ‘μακρύ δρόμο για το σπίτι’, ακολουθώντας τα βήματα του ήρωα. Είναι ένα δώρο τούτο το ταξίδι, όλων όσων συνεργαστήκαμε αφιλοκερδώς τις ημέρες των Χριστουγέννων για όλους τους Έλληνες, όπου γης».
Παραγωγή υπό συνθήκες καραντίνας
Το εγχείρημα, λόγω των υγειονομικών κανονισμών, εξελίχθηκε σε βάθος αρκετών μηνών. Σύμφωνα με τους πρωταγωνιστές, «πρόβες ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθούν. Ωστόσο, είχαμε ενθουσιαστεί γι’ αυτήν την ομαδική δράση σε παράλληλα σύμπαντα, που, όμως, έφερε στο φως κάτι που ουδέποτε είχε ξαναγίνει προηγούμενα. Παίρναμε τα κείμενα και, από απόσταση, τα μελετούσαμε. Ακούγαμε τον ίδιο τον Μαρωνίτη, ο οποίος κατά το παρελθόν είχε διαβάσει το έργο του. Ύστερα, φορώντας μάσκες και τηρώντας αποστάσεις, καθένας μόνος, αποδίδαμε μπροστά στα μικρόφωνα τους χαρακτήρες. Με την τεχνική τού μοντάζ, που διήρκησε ώρες ατελείωτες, φτάσαμε στο προσδοκώμενο: να υλοποιηθεί, δηλαδή, ένα ακέραιο ηχογράφημα του έργου, το οποίο ο ακροατής θα μπορεί να απολαύσει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του ΚΘΒΕ με το πάτημα ενός κουμπιού».
Το έργο των είκοσι τεσσάρων κεφαλαίων (όσα και τα γράμματα της αλφαβήτου, που με αυτά αριθμείται), καταγράφεται επίσημα περί τον 6ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Αθήνα, κατ’ εντολή τού Πεισίστρατου ή του Ιππάρχου. Στόχος, να απαγγελθεί από ραψωδούς στις γιορτές των Παναθηναίων. Αργότερα, από τους Αλεξανδρινούς, χωρίστηκε σε τρεις υποενότητες: την «Τηλεμάχεια» (ραψωδίες Α-Δ), όπου ο γιος τού Οδυσσέα, ο Τηλέμαχος, αναζητά τον πατέρα του, τη «Φαιακίδα» ή αλλιώς «Νόστο» (ραψωδίες Ε-Ν), στην οποία ο ήρωας αφηγείται στους Φαίακες τις περιπέτειες μέχρι να φθάσει στην Ιθάκη, και τη «Μνηστηροφονία» (ραψωδίες Ξ-Ω), που περιγράφει την τιμωρία των μνηστήρων.
Οι συντελεστές
Σκηνοθεσία – συντονισμός: Έφη Δρόσου. Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Διονύσης Κωνσταντινίδης. Φωτογραφικά εξώφυλλα: Τάσος Θώμογλου. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Νεφέλη Ανθοπούλου, Μελίνα Αποστολίδου, Γιάννης Γκρέζιος, Νατάσα Δαλιάκα, Θανάσης Δισλής, Δημήτρης Διακοσάββας, Έφη Δρόσου, Τέλης Ζαχαράκης, Σοφία Καλεμκερίδου, Μαρία Καραμήτρη, Γιάννης Καραμφίλης, Νίκος Κολοβός, Νίκος Κουσούλης, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Νίκος Μήλιας, Δημήτρης Μορφακίδης, Χρήστος Νταρακτσής, Γιάννης Παλαμιώτης, Λίλιαν Παλάντζα, Βασίλης Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Χρήστος Παπαδημητρίου, Θοδωρής Πολυζώνης, Μαριάννα Πουρέγκα, Θανάσης Ραφτόπουλος, Θανάσης Ρέστας, Βασίλης Σεϊμένης, Βασίλης Σπυρόπουλος, Πολυξένη Σπυροπούλου, Γιώργος Σφυρίδης, Ευανθία Σωφρονίδου, Στέργιος Τζαφέρης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Μάρα Τσικάρα, Δημήτρης Τσιλινίκος, Άννυ Τσολακίδου, Θάνος Φερετζέλης, Κωνσταντίνος Χατζησάββας.
INFO: Μπορείτε να δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα παραστάσεων και εκδηλώσεων για τον τρέχοντα μήνα εδώ: https://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=24. Το πρόγραμμα των επομένων μηνών είναι ενδεικτικό και εμπλουτίζεται συνεχώς. Για την καλύτερη ενημέρωσή σας, μπορείτε να επικοινωνείτε με τα ταμεία τού ΚΘΒΕ στο Τ. 2315-200.200, καθώς ενδέχεται να υπάρξουν έκτακτες αλλαγές.
Ο δάσκαλος που έγραψε ιστορία
Γεννημένος το 1929 στη Θεσσαλονίκη, με γυμνασιακές σπουδές στο Πειραματικό Σχολείο, προπτυχιακές στη Φιλοσοφική Σχολή τού ΑΠΘ και μεταπτυχιακές σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της τέως Δυτικής Γερμανίας (με υποτροφία τού Humboldt-Stiftung), o Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης διετέλεσε διδάκτωρ και εντεταλμένος υφηγητής τής Φιλοσοφικής Σχολής τού Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης ώς το 1967.
Απολύεται, συλλαμβάνεται και βασανίζεται από τη χούντα των συνταγματαρχών. Επανέρχεται ως καθηγητής στην ίδια σχολή από το 1975 ώς το 1996. Συνεργάζεται με πανεπιστήμια της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Κύπρου και των ΗΠΑ ως επισκέπτης καθηγητής και από το 1994 ώς το 2001 ορίζεται πρόεδρος και γενικός διευθυντής τού Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, στη Θεσσαλονίκη, και εν συνεχεία συντονιστής τού προγράμματος «Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση» από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας. Διατελεί, μεταξύ άλλων, ειδικός σύμβουλος στο υπουργείο Παιδείας, μέλος τού δ.σ. τού Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, μέλος τού δ.σ. τού Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας τού ΑΠΘ, καλλιτεχνικός διευθυντής τού Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, πρόεδρος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΑΠΘ, κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής τού ΑΠΘ, πρόεδρος και γενικός διευθυντής τού Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και επιστημονικός υπεύθυνος του έργου «Ενδογλωσσική μετάφραση», που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού κόμβου τού Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.
Υπογράφει βιβλία, μονογραφίες και άρθρα για τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Σοφοκλή, τον Ηρόδοτο, τον Αλκαίο και τη Σαπφώ, το έργο των οποίων μετέφρασε καθολικά ή εν μέρει. Ακολούθησαν εξέχουσες προσωπικότητες της ποίησης και της πεζογραφίας (Σολωμός, Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκης, Πατρίκιος, Σαχτούρης, Σινόπουλος, Χειμωνάς κ.ά.), δοκίμια των οποίων μελέτησε και δημοσίευσε.
Τιμάται, μεταξύ άλλων, με το πρώτο βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το έργο του «Όροι τού λυρισμού στον Οδυσσέα Ελύτη» και με τον Ταξιάρχη τού Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα και τον πολιτισμό, ενώ για τη μετάφραση της ομηρικής «Ιλιάδας» λαμβάνει το Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου τής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά. Χτυπημένος από την επάρατη νόσο, φεύγει από τη ζωή στις 12 Ιουλίου 2016, σε ηλικία 87 ετών.
