fbpx

Citymagthess.gr

Οι ήχοι τής πόλης

Μοιραστείτε το

«Τούτα τα τραγούδια τα ‘λεγαν ώς προχτές στη Σαλονίκη οι κοπέλες, καθώς συγύριζαν την κάμαρά τους, οι εργάτες στα καπνομάγαζα, οι βαρκάρηδες στο λιμάνι. Και με το πέσιμο της νύχτας η μελωδία ξεχυνόταν από τα μισόκλειστα παράθυρα, απλωνόταν στα κακοτράχαλα καλντερίμια, αγκάλιαζε τη γειτονιά ολάκερη. Μανάδες που νανούριζαν τα μικρά τους, παλικάρια που παίνευαν της αγαπημένης τους τα κάλλη, λεβέντες που έπνιγαν τον καημό τους στο κρασί, κάποια κορίτσια που σιγοψιθύριζαν τους μύχιους πόθους τής καρδιάς τους, κάποια γερόντια στο πλατύσκαλο που αναμετρούσαν το βάρος τής μέρας που ξεψυχούσε».

Το παραπάνω κομμάτι από το βιβλίο τού Αλμπέρτου Ναρ «Οι συναγωγές τής Θεσσαλονίκης – Τα τραγούδια μας» (πρόλογος Γιώργος Ιωάννου, έκδοση Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, 1985), που αναφέρεται στα σεφαραδίτικα τραγούδια, συνοδεύει την εισαγωγή τού βιβλίου/CD με τίτλο «I remember… Θυμάμαι…», μια τρίγλωσση έκδοση (Eλληνικά, Aγγλικά, Iσπανοεβραϊκά), που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ianos και βασίζεται στο μουσικό αρχείο τού θεσσαλονικιού λογοτέχνη και ερευνητή τής πολυσχιδούς εβραϊκής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη. Την έκδοση επιμελήθηκε ο Λέων Α. Ναρ, ο οποίος έγραψε και την εισαγωγή, ενώ το βιβλίο προλογίζει ο μουσικολόγος Νίκος Ορδουλίδης.

Ένα μέρος από το πολύτιμο μουσικό αρχείο (22 τραγούδια) του Αλμπέρτου Ναρ, που η οικογένειά του δώρισε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο Θεσσαλονίκης το 2011, δημοσιοποιείται και παραδίδεται στο αναγνωστικό κοινό μέσα από αυτήν την έκδοση, δεκαπέντε χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατο του Αλμπέρτου Ναρ, το σπουδαίο διηγηματογραφικό έργο τού οποίου είναι «δεμένο» με τη Θεσσαλονίκη και την εβραϊκή ιστορία τής πόλης.

Για την οικογένεια του Αλμπέρτου Ναρ, όπως εξηγεί ο γιος του, η έκδοση αυτή σημαίνει ακόμη μία δικαίωση των άοκνων προσπαθειών του για τη διατήρηση της μνήμης: «Επιβεβαιώνει επίσης πόσο διορατικός ήταν, κάτι που πιστοποιείται στο σύνολο του ερευνητικού του έργου», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Λέων Ναρ, που χαράσσει τον δικό του δρόμο στη συγγραφή. Αποκαλύπτει μάλιστα πως «δεν έχουμε τελειώσει με το αρχείο του», καθώς θα πρέπει να περιμένουμε και νέες προσεγγίσεις σε λίγα χρόνια.

Το εξώφυλλο του βιβλίου/CD με τίτλο «I remember… Θυμάμαι…», που βασίζεται στο μουσικό αρχείο τού θεσσαλονικιού λογοτέχνη και ερευνητή τής πολυσχιδούς εβραϊκής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη, Αλμπέρτου Ναρ.

Θησαυρός σπάνιων ηχητικών ντοκουμέντων

Επιζώντες του Ολοκαυτώματος τραγουδούν σεφαραδίτικα τραγούδια, σπάνια ηχητικά ντοκουμέντα που ακούστηκαν για τελευταία φορά σε μέρες σκοτεινές, σε κλειστά σπίτια, σημαδεύοντας τη στερνή στιγμή τού αποχωρισμού από την αγαπημένη τους Θεσσαλονίκη, τη στιγμή τής εξορίας και του θανάτου. «Τούτα τα τραγούδια ακούστηκαν για τελευταία φορά σε μέρες σκοτεινές, σε κλειστά σπίτια, σημαδεύοντας τη στερνή στιγμή τού αποχωρισμού από την αγαπημένη πόλη, τη στιγμή τής εξορίας και του θανάτου[…]. Πώς έσβησε άραγε τούτος ο κόσμος; Πού πνίγηκαν τόσα μεράκια; Τι απόμεινε στους ελάχιστους που γύρισαν πίσω; Είναι στιγμές που τούτη η πολιτεία φαντάζει σκληρή και άσπλαχνη για εκείνους που επιμένουν να θυμούνται», έγραφε ο Αλμπέρτος Ναρ, ο οποίος, ως απόγονος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, φρόντισε να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη –αυτήν που το ναζιστικό μένος θέλησε να σβήσει διά παντός– απέναντι στην αέναη μάχη με τη λήθη.

Πέρα από τις πολύτιμες δημοσιευμένες μελέτες του για τα σεφαραδίτικα τραγούδια, ο Αλμπέρτος Ναρ ηχογράφησε τη δεκαετία τού 1990 ηλικιωμένους, τότε, επιβιώσαντες και επιβιώσασες του Ολοκαυτώματος. Διέσωσε σπάνια ηχητικά ντοκουμέντα που, σε διαφορετική περίπτωση, θα είχαν χαθεί παντοτινά. Φίλοι των γονιών του οι περισσότεροι, ερασιτέχνες ερμηνευτές των τραγουδιών, διασώζουν μια γλώσσα, τη Σεφαραδίτικη, με ελληνικές, τουρκικές, ισπανικές και ιταλικές λέξεις – μια διάλεκτο που έχει ως βάση της τη γλώσσα που μιλιόταν στην Καστίλη πριν από πέντε αιώνες.

Τα τραγούδια αυτά, όπως εξηγείται στο ενημερωτικό για την έκδοση, άλλοτε είναι πρωτότυπα, άλλοτε με επιδράσεις τόσο από τη Θεσσαλονίκη όσο και από κάθε άλλη πόλη που υποδέχτηκε εκδιωγμένους από την Ισπανία Εβραίους και άλλοτε με δάνειες μελωδίες που ενσωματώθηκαν –με τις αναγκαίες, πάντοτε, τροποποιήσεις– στη σεφαραδίτικη μουσική παράδοση. Είναι έκφραση μιας ευρύτερης μεσογειακής μουσικής παράδοσης με στοιχεία ισπανόφωνων μελωδιών, τραγούδια τής Μικράς Ασίας και της Πόλης, μουσικές τού Αιγαίου και της Κρήτης, βαλκανικούς ρυθμούς και χορούς, τσιγγάνικα μοτίβα, αλλά και ιταλικές καντάδες. Η σεφαραδίτικη μουσική έχει τις ρίζες της στη μεσαιωνική Ανδαλουσία, στον χώρο και στον χρόνο τής συνύπαρξης και συνδημιουργίας Χριστιανών, Εβραίων και Μουσουλμάνων.


Ποιος ήταν ο Αλμπέρτος Ναρ

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1947, γιος σεφαραδιτών Εβραίων, επιζώντων τού Ολοκαυτώματος. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή τού ΑΠΘ, διηύθυνε το Κέντρο Ιστορικών Μελετών Εβραϊσμού Θεσσαλονίκης και ήταν μέλος τής συμβουλευτικής επιτροπής τού Κέντρου Ιστορίας τού δήμου Θεσσαλονίκης. Στα διηγήματά του προσπαθεί να συλλάβει την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση του θεσσαλονικιού Εβραίου, αναζητώντας την προσωπική του ταυτότητα και ανακαλώντας μνήμες.

Έγραψε τα βιβλία «Οι συναγωγές τής Θεσσαλονίκης – Τα τραγούδια μας» (1985), «Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων τής Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα» (1998, εκδόσεις «Παρατηρητής», επανέκδοση «Ευρασία», 2015), «Σε αναζήτηση ύφους» (εκδόσεις «Τραμάκια», 1991, και εμπλουτισμένη από τις εκδόσεις «Νεφέλη», 1997), «Σαλονικάι, δηλαδή Σαλονικιός» (εκδόσεις «Νεφέλη», 1999), «Σαλονικάι – Άπαντα τα διηγήματα» (εκδόσεις «Νεφέλη», 2015). Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Παραφυάδα» και «Τραμ» (τρίτη διαδρομή) και τις εφημερίδες «Μακεδονία» και «Θεσσαλονίκη». Επιλεγμένα κείμενα, δημοσιευμένα στις συγκεκριμένες εφημερίδες, περιέχονται στο βιβλίο «Επιπόλαιος επί πόλεως – Πεζά κείμενα (1998-2003)» (University Studio Press, 2007). Ο Αλμπέρτος Ναρ συγκέντρωσε στο βιβλίο «Κειμένη επί ακτής θαλάσσης – Μελέτες και άρθρα για την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης» (University Studio Press, 1997) μελέτες λαογραφικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Υλικό από το αρχείο τού Ναρ με ηχογραφήσεις σεφαραδίτικης μουσικής βρίσκεται στο ΕΛΙΑ Θεσσαλονίκης, ενώ κείμενά του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, τα Γερμανικά, τα Ισπανικά, τα Γαλλικά και τα Εβραϊκά. Πέθανε στις 2 Μαρτίου 2005. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ.


Μοιραστείτε το

Κύλιση στην κορυφή

Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας

Εμείς και οι συνεργάτες μας χρησιμοποιούμε τεχνολογίες, όπως cookies, και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως διευθύνσεις IP και αναγνωριστικά cookies, για να προσαρμόζουμε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο με βάση τα ενδιαφέροντά σας. Κάντε κλικ παρακάτω για να συμφωνήσετε με τη χρήση αυτής της τεχνολογίας και την επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων για αυτούς τους σκοπούς.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε την Πολιτική απορρήτου.

Ρυθμίσεις Cookies

Παρακάτω μπορείτε να επιλέξετε ποια cookies θα επιτρέψετε σε αυτή την ιστοσελίδα. Πατήστε στην αποθήκευση ρυθμίσεων για να εφαρμόσετε την επιλογή σας.

ΛειτουργικάΗ ιστοσελίδα για να δουλέψει χρησιμοποιεί κάποια απαραίτητα λειτουργικά cookies.

ΣτατιστικάΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για στατιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να βελτιώσουμε το περιεχόμενο που σας προσφέρουμε.

Κοινωνικά ΔίκτυαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies από τα κοινωνικά δίκτυα, ώστε να μπορούμε να σας δείξουμε περιεχόμενο από πλατφόρμες όπως το YouTube και το FaceBook. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΔιαφημίσειςΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για διαφημιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να σας προσφέρουμε περιεχόμενο που σας ενδιαφέρει. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΆλλαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί και ορισμένα cookies από υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες