Συμφορές τού δανεισμού

Ο τίτλος είναι λιγότερο δραματικός στην αρχαία Ελληνική («Περί του μη δειν δανείζεσθαι») και θα μπορούσε να αποδοθεί επίσης ως «Γιατί δεν πρέπει να δανειζώμεθα». Πρόκειται για ένα δοκίμιο που έγραψε ο Πλούταρχος τον 1^ο αιώνα μ.Χ. και το ανασύρω από τη βιβλιοθήκη (Εκδόσεις «Νεφέλη») εξ αφορμής τής διαρρήξεως μιας πολύχρονης φιλίας στο περιβάλλον μου.

Έγραψε λοιπόν ο γνωστός κυρίως για τους «Βίους Παράλληλους» αρχαίος συγγραφεύς: «Άνθρωπος όμως που μπλέκει μία φορά (σ.σ.: δανειζόμενος) μένει χρεώστης για πάντα και, σαν άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στη ράχη του τον έναν αναβάτη μετά τον άλλο. Μη βρίσκοντας κανένα καταφύγιο σε εκείνα τα λιβάδια και τα βοσκοτόπια, πλανιέται μάταια…». Και συνεχίζει: «Ο δανειστής θίγει την ελευθερία σου και βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου· αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή· αν του ορκίζεσαι, σε προστάζει· αν πας στην πόρτα του, του κρατάς την πόρτα και, αν μείνεις στο σπίτι σου, στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα την πόρτα».

Ο γλαφυρός τρόπος με τον οποίον ο Πλούταρχος προτρέπει τους αναγνώστες του να μη δανείζονται, κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα σε όσους δανείζονται από ανάγκη και όσους δανείζονται για χάρη τής πολυτέλειας, συμπίπτει με τους κανόνες τού σύγχρονου savoir vivre. Ένας από αυτούς είναι ότι επιστρέφουμε τα χρήματα που χρωστούμε στην ημερομηνία που συμφωνήσαμε, ενώ ένας άλλος επιβάλλει τη διακριτικότητα στην υπενθύμιση του δανείου εκ μέρους τού δανειστού. Τέλος, εάν δεν θέλουμε να δανείσουμε χρήματα σε κάποιον που μας τα ζητά φορτικώς, η απάντησίς μας δέον να είναι: «Συγγνώμη, γνωρίζω ότι έχεις δυσκολίες, αλλά είναι θέμα αρχής να μη δανείζω χρήματα»…