Σε μια δημόσια σφαίρα όπου τα πράγματα δυσκολεύουν καθημερινά, η πολιτική φαντάζει σε πολλούς ως το κατεξοχήν ανταγωνιστικό πεδίο. Πόσο δίκιο θα είχε κάποιος, αν υποστήριζε ότι η πολιτική είναι ο χώρος με μία από τις ανθεκτικότερες «γυάλινες οροφές» για τις γυναίκες; Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε στη διαδρομή σας;
Είμαι στην πολιτική και την αυτοδιοίκηση επί πολλά χρόνια. Τα πράγματα σε σχέση με το παρελθόν έχουν αλλάξει. Έχουν βελτιωθεί σημαντικά για τη γυναίκα που αποφασίζει να ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά. Αν και, προσωπικά, δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα εμπόδια, εντούτοις στο κομμάτι που είχε να κάνει με την εμπιστοσύνη της κοινωνίας ως κατάλοιπο απαρχαιωμένων αντιλήψεων και με την εμπιστοσύνη των επικεφαλής προς τις ικανότητές μας, την εξέλιξή μας, θα έλεγα ότι υπήρχε κάποιες φορές μια μικρή καχυποψία. Απαιτήθηκε όλα αυτά τα χρόνια μεθοδική προσπάθεια και σκληρή δουλειά, προκειμένου να κερδίσω, να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη.
Πλέον, η γυναίκα πολιτικός, η γυναίκα αυτοδιοικητικός δεν είναι κάτι «ξένο» στην κοινωνία. Αντιθέτως, η εμπιστοσύνη έχει κερδηθεί και η ισότητα έχει κατακτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Κατάλοιπα μπορεί να έχουν μείνει, αλλά αυτά αφορούν σε μειοψηφίες. Είχαμε γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έχουμε γυναίκα περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, γυναίκες δημάρχους, γυναίκες επικεφαλής μεγάλων εταιρειών, σημαντικών οργανισμών, γυναίκες υπουργούς…
Σήμερα εκείνο που έχει ανάγκη η γυναίκα στην πολιτική και την αυτοδιοίκηση είναι να εμπιστευτεί η ίδια τον εαυτό της και τις δυνάμεις της. Προκλήσεις θα αντιμετωπίσει, όπως άλλωστε αντιμετωπίζουν όλοι. Κανένας δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Αλλά, με σκληρή δουλειά, η γυναίκα μπορεί πλέον να φτάσει στα μεγαλύτερα αξιώματα – και, μάλιστα, έχει ίσες ευκαιρίες με τον άνδρα να το κάνει.
Νιώσατε ποτέ στην πορεία σας στα δημόσια πράγματα ότι, για να αποδείξετε την αξία σας, χρειάζεται να προσπαθήσετε διπλά σε σχέση με έναν άνδρα συνάδελφό σας;
Προσωπικά μιλώντας, θα σας έλεγα όχι, όπως το εννοείτε. Περισσότερο υπήρχαν τα κόμπλεξ, που, όμως, φάνηκε στην πράξη ότι δεν ανταποκρίνονταν στις πραγματικές ικανότητες και στη σωστή αντιμετώπιση των θεμάτων. Μέσα από το αποτέλεσμα που φέραμε ως γυναίκες στις θέσεις που αναλάβαμε αποδείξαμε στην πορεία των ετών την αξία μας. Το αυτονόητο: ότι είμαστε ισάξιες με τους άνδρες συναδέλφους μας. Υπάρχουν, βέβαια, μεμονωμένα πλέον περιστατικά, τα οποία ευτυχώς είναι δακτυλοδεικτούμενα από την κοινωνία. Θέλω να πιστεύω ότι κάναμε μεγάλα βήματα προόδου συνολικά και σ’ αυτήν την πρόοδο συμβάλαμε κι εμείς, οι πιο έμπειρες γυναίκες που συμμετέχουν στα κοινά. Η ελληνική κοινωνία έχει πλέον άλλη νοοτροπία.
Πόσο εύκολο είναι να συμβαδίσουν η επαγγελματική με την προσωπική ζωή; Αισθανθήκατε ποτέ ότι έπρεπε να θέσετε τη μία ή την άλλη σε δεύτερη μοίρα, ώστε να μπορέσετε να ισορροπήσετε την καθημερινότητά σας;
Όταν αποφασίζεις να κάνεις καριέρα –είτε αυτή είναι επαγγελματική είτε πολιτική ή αυτοδιοικητική–, δεν το κάνεις χωρίς να συνυπολογίσεις τα ζητήματα που θα ανακύψουν στην οικογένεια και την προσωπική ζωή σου. Προσωπικά, ήμουν συνειδητοποιημένη. Γνώριζα τι θα αντιμετωπίσω και είχα σχεδιάσει πώς θα αντεπεξέλθω. Τώρα, αν τα κατάφερα ή όχι, θα το κρίνουν άλλοι.
Σε ό,τι με αφορά, προσπαθούσα πάντοτε να ανταποκριθώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στον πολυεπίπεδο ρόλο της γυναίκας, έχοντας επίγνωση των δυσκολιών, αλλά και την υποστήριξη από την οικογένειά μου, τους φίλους, το περιβάλλον μου. Αυτά με κράτησαν και συνέχισα. Η καθημερινότητα ήταν και παραμένει δύσκολη. Μια άσκηση ισορροπίας, αλλά, ταυτόχρονα, μια άσκηση γοητευτική.
Με τον κίνδυνο να υποπέσω στην παγίδα των στερεοτύπων, θα επικαλεστώ την άποψη ορισμένων ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες στο συμμάζεμα, στην τακτοποίηση, στην οργάνωση –αν προτιμάτε– των πραγμάτων. Είστε επικεφαλής μίας από τις μεγαλύτερες περιφέρειες της χώρας. Αν δεχτούμε ότι οι γυναίκες μπορούν πράγματι να οργανώνουν καλύτερα τα πράγματα, σε ποια μέτωπα πιστεύετε ότι θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε κατά προτεραιότητα αυτήν τη «σούπερ δύναμή» σας;
Πρώτον, να σας επισημάνω ότι θεωρώ πως κάθε άνθρωπος, είτε γυναίκα είτε άνδρας, έχει τις ίδιες ικανότητες, την ίδια αξία, τις ίδιες ευαισθησίες. Δεν αναγνωρίζω διακρίσεις. Ούτε από τους άνδρες έναντι των γυναικών ούτε όμως και από τις γυναίκες έναντι των ανδρών. Εμείς παλεύουμε για μια κοινωνία πραγματικής ισότητας. Αφιέρωσα τη ζωή μου σ’ αυτόν τον αγώνα. Γι’ αυτό, δεν θα πω πού είναι καλύτερες οι γυναίκες από τους άνδρες ή το αντίθετο. Δεν το συμμερίζομαι. Υπάρχουν άνθρωποι και προσωπικότητες και δεν έχει σημασία πια αν είναι διαφορετικών φύλων. Συνεπώς, οι όποιες διακρίσεις έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα, τα εφόδια, τις ικανότητες, τη δουλειά καθενός, ανεξαρτήτως φύλου. Όλοι μας πρέπει να αξιολογούμαστε με τα ίδια κριτήρια.
Και, για να απαντήσω και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, συσχετίζοντάς το με το πρώτο: είμαι περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και οι προτεραιότητές μου είναι ίδιες με εκείνες του (ανδρός) προκατόχου μου, Απόστολου Τζιτζικώστα. Είναι οι προτεραιότητες της διοίκησής μας, της παράταξής μας, της Κεντρικής Μακεδονίας και των συμπολιτών μας. Άνδρας – γυναίκα, δεν αλλάζει κάτι.
Επιλέξατε ποτέ συνεργάτη σας λόγω φύλου;
Όχι δα.
Αν σας ζητούσα να περιγράψετε έναν ιδανικό κόσμο, όπου τα δύο φύλα θα ήταν όχι ίδια (κάτι που, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να ισχύει), αλλά ίσα, τι θα ήταν διαφορετικό σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση στη χώρα μας;
Αν το βάζετε σε ένα διαχρονικό πλαίσιο, δηλαδή τι θα μπορούσαμε να είχαμε πετύχει ως κοινωνία και ως χώρα εφόσον είχαμε πραγματική ισότητα τα χρόνια που οι διακρίσεις ήταν ορατές και αντιληπτές, θα σας απαντήσω «πάρα πολλά». Η γυναίκα καταπιέστηκε, αν γυρίσουμε πίσω τον χρόνο. Η γυναίκα πάλεψε για να πάρει τη θέση που της ανήκει στην κοινωνία και τη χώρα. Μια μάχη για το αυτονόητο, μια μάχη την οποία η γυναίκα κέρδισε – αλλά, μέχρι να την κερδίσει, έχασαν η χώρα και η κοινωνία. Έχασαν σε πρόοδο, έχασαν σε ευημερία, έχασαν σε ευκαιρίες, έχασαν σε ανθρώπινο δυναμικό, έχασαν σε όλα τα επίπεδα.
Αν είχαμε, λοιπόν, κατακτήσει νωρίτερα την ισότητα, θεωρώ ότι το σήμερα θα ήταν πολύ καλύτερο. Όμως, αυτή είναι μια υποθετική κουβέντα.
Σήμερα έχουμε ισότητα και οφείλουμε να προσπαθήσουμε για κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό: να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και να διαμορφώσουμε τις συνθήκες για ένα ακόμη καλύτερο μέλλον. Αποδεικνύοντας έτσι την αξία της ισότητας και ότι οι προσπάθειες που καταβάλαμε για να την κατακτήσουμε δεν πήγαν χαμένες.
