Kαταρχάς, να ξεκινήσω από την πρόσφατη τιμητική διάκριση που λάβατε στο πλαίσιο των επιχειρηματικών βραβείων «Χρήμα». Πώς νιώθετε ως «Η πιο εμβληματική προσωπικότητα της αγοράς»;
Καταρχήν, αυτό το βραβείο ανήκει σε όλους όσοι δούλεψαν σκληρά για να αλλάξει η Attica Bank σελίδα τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την επιβράβευση ενός ταξιδιού που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, όταν ελάχιστοι πίστευαν ότι το τέλος του ταξιδιού θα ήταν ευχάριστο. Τελικά, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, καταφέραμε να εξυγιάνουμε δύο τράπεζες (Attica Bank, Παγκρήτια Τράπεζα), να τις συγχωνεύσουμε και να τις ανακεφαλαιοποιήσουμε.
Το μεγάλο κέρδος για εμάς είναι ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε αξία για τους μετόχους μας – όχι μόνο τους τέσσερις βασικούς, αλλά και τους 1.500 ιδιώτες. Δεν είναι υπερβολή να πω ότι η αλλαγή στην εικόνα και στην ουσία της Attica Bank ισοδυναμεί με ένα μικρό θαύμα και αφορά όλους τους ανθρώπους που με επιμονή και αποφασιστικότητα κυνήγησαν το όνειρο μαζί μας. Άρα, το βραβείο αυτό είναι το επιστέγασμα της συστηματικής και τεκμηριωμένης εργασίας που έγινε τα τελευταία χρόνια και μας δίνει ώθηση για να προχωρήσουμε στις επόμενες κινήσεις, με στόχο έναν μεγάλο, υγιή και στέρεο τραπεζικό οργανισμό με πελατοκεντρική προσέγγιση.
Κακά τα ψέματα: ο τραπεζικός κλάδος στην Ελλάδα είναι ανδροκρατούμενος, ειδικά στις ηγετικές θέσεις. Με ποιες αξίες πορευτήκατε για να σπάσετε τη δική σας «γυάλινη οροφή» και να ηγείστε σήμερα της τράπεζας;
Δυστυχώς, η παρουσία γυναικών στην εκτελεστικούς ρόλους είναι ελάχιστη, όχι μόνο στον τραπεζικό, αλλά συνολικά στον επιχειρηματικό τομέα. Αυτήν τη στιγμή είμαστε δύο ή τρεις γυναίκες σε εισηγμένες εταιρείες που έχουμε τον ρόλο της διευθύνουσας συμβούλου. Είναι γεγονός ότι ακόμη και όταν μια γυναίκα κι ένας άνδρας διαθέτουν ακριβώς τα ίδια προσόντα και ικανότητες, οι γυναίκες συχνά θα αντιμετωπίσουν στερεότυπα και εμπόδια, ώστε τελικά ο άνδρας να είναι αυτός που θα επιλεγεί για να ασκήσει διοίκηση.
Η αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε τις γυναίκες, ώστε να αποκτήσουν τις κατάλληλες δεξιότητες, για να μπορέσουν να ανέβουν επίπεδο.
Σκληρή δουλειά, στοχοπροσήλωση, επιμονή και υπομονή αποτελούν για εμένα τα απαραίτητα συστατικά για να μπορέσει κάθε στέλεχος, είτε άνδρας είτε γυναίκα, να εξελιχθεί. Απλώς, αν είσαι γυναίκα, συνήθως πρέπει να προσπαθήσεις διπλά και τριπλά και να είσαι έτοιμη να βγεις από τη δική σου ζώνη άνεσης, να πάρεις προσωπικά ρίσκα μεγαλύτερα, για να μπορέσεις να κάνεις τη διαφορά.
Όλα αυτά τα χρόνια αισθανθήκατε να σας αντιμετωπίζουν περιφρονητικά ή με περίσσια προκατάληψη για τις ικανότητές σας επειδή ήσασταν γυναίκα; Είχε ο λόγος σας την ίδια αξία με των συναδέλφων σας;
Προφανώς και σε αυτά τα πάνω από 25 χρόνια διαδρομής μέσα σε έναν καθαρά ανδροκρατούμενο χώρο τίποτα δεν είναι εύκολο. Και, ναι: έχει συμβεί να με αντιμετωπίσουν με συγκατάβαση. Όμως, το μήνυμα που θέλω να περάσω είναι ότι, αν είσαι σίγουρος και αυστηρός με τον εαυτό σου και έχεις στόχους, τότε όλα τα υπόλοιπα έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Στο τέλος της ημέρας όλοι κρινόμαστε από το αποτέλεσμα – και αυτό είναι η καλύτερη απάντηση σε κάθε επιφύλαξη.
Τι διαφορετικό κομίζει μια γυναικεία παρουσία σε ηγετική θέση; Πιστεύετε ότι το φύλο παίζει ρόλο στη διοίκηση ή είναι καθαρά ζήτημα προσωπικότητας;
H καλύτερη απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι το περιστατικό με τη Ντρου Τζ. Φάουστ. Η Φάουστ ήταν η 28η πρόεδρος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και η πρώτη γυναίκα σε αυτήν τη θέση στην ιστορία του πανεπιστημίου. Στην τελετή που έγινε για την ανακοίνωση της νέας προεδρίας, το 2007, η Φάουστ είπε: «Δεν είμαι η γυναίκα πρόεδρος του Χάρβαρντ. Είμαι η πρόεδρος του Χάρβαρντ». Μέσα σε λίγες λέξεις, η Φάουστ ξεκαθάρισε ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να θεωρούμαστε «κάτι το διαφορετικό», «κάτι το ειδικό». Αυτό που μετράει είναι η προσωπικότητα, οι γνώσεις και η θέληση του ανθρώπου, χωρίς το φύλο να παίζει κάποια σημασία.
Πώς και ασχοληθήκατε με τον τραπεζικό κλάδο; Τι είναι αυτό που σας προκάλεσε το ενδιαφέρον ώστε να ξεκινήσετε τότε και ποιο στοιχείο σάς ιντριγκάρει μέχρι και σήμερα;
Πάντοτε ήθελα να δουλέψω σε τραπεζικό οργανισμό, από μικρό παιδί. Πηγαίναμε με τη μητέρα μου στην τράπεζα κοντά στο σπίτι μας και έλεγα ότι ήθελα να δουλέψω κι εγώ εκεί. Η Monopoly ήταν το αγαπημένο μου επιτραπέζιο παιχνίδι. Άρα, καταλαβαίνετε ότι το «μικρόβιο» με τα οικονομικά υπήρχε από πολύ μικρή ηλικία.
Νιώθω πολύ τυχερή που είχα τις προϋποθέσεις και τις ευκαιρίες να σπουδάσω και να ασχοληθώ με αυτό που πραγματικά πάντοτε ήθελα να κάνω. Παρότι πολλοί θα θεωρήσουν ότι το επάγγελμα του τραπεζικού είναι ένα ανιαρό, βαρετό επάγγελμα, εγώ σ’ αυτό βλέπω ότι, μέσα από τη δουλειά μου, μπορώ να βοηθήσω επιχειρήσεις να μεγαλώσουν, να χτιστούν δρόμοι και εργοστάσια που διαφορετικά δεν θα μπορέσουν να γίνουν, να αγοράσει μια οικογένεια ένα σπίτι ή να κάνει άλλα όνειρα πραγματικότητα.
Έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια να αντιμετωπίζουμε τους τραπεζίτες ως αντιπάλους. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι χωρίς τράπεζες και τους πόρους και τις λύσεις που παρέχουν πολλά από τα δεδομένα στη ζωή μας δεν θα υπήρχαν. Και για εμένα είναι μεγάλη η ηθική ικανοποίηση και η χαρά, όταν βρίσκομαι με πελάτες και μου λένε ότι είχα συμβολή σε κάτι που κατάφεραν ή σε μια δυσκολία που ξεπέρασαν.
Θα μου επιτρέψετε και μια τραπεζική ερώτηση: εκτιμάτε ότι η Ελλάδα έχει διαφύγει τον κίνδυνο μιας δεύτερης χρεοκοπίας; Έχουν διορθωθεί τα λάθη που μας οδήγησαν στην οικονομική κατάρρευση;
H χώρα μας βίωσε μια σκληρή δεκαετία. Λάθος επιλογές, κοντόφθαλμες αναλύσεις, ένα βαθιά δυσλειτουργικό κράτος και η πεποίθηση ότι τίποτα κακό δεν μπορούσε να συμβεί προκάλεσαν την κρίση που θα μας ακολουθεί για πολλά χρόνια ακόμη.
Η αλήθεια είναι, όμως, ότι η Ελλάδα στάθηκε όρθια. Πετύχαμε (δυστυχώς, με αρκετές, βαριές θυσίες) βαθιές και αναγκαίες διαθρωτικές αλλαγές με το βλέμμα στο αύριο και όχι στο σήμερα. Παράλληλα, η επίτευξη της αναγκαίας πολιτικής σταθερότητας, αλλά και οι κινήσεις εξυγίανσης και προσαρμογής στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα βοήθησαν στην αλλαγή κλίματος. Τα τελευταία χρόνια το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δοκιμάστηκε πολλές φορές και, παρά τις δυσκολίες, επέδειξε ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα. Η εθνική οικονομία βρίσκεται πλέον μακριά από τον κίνδυνο χρεωκοπίας και σε τροχιά συνεχούς ανάπτυξης.
Όμως, ας μη γελιόμαστε. Δεν θα πρέπει να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος που μας οδήγησαν στον γκρεμό. Μπορεί η χώρα μας να μην κινδυνεύει, όμως ελπίζω ότι τα παθήματα έγιναν μαθήματα και εκείνη η σκοτεινή περίοδος θα παραμείνει μια ανάμνηση που θα μας παραδειγματίζει.
