Γεμάτες από καρχαρίες και σαλάχια είναι οι ελληνικές θάλασσες, όπως προκύπτει από καταγραφές των τελευταίων 90 χρόνων που συγκέντρωσε η περιβαλλοντική οργάνωση iSea. Συνολικά εντοπίστηκαν, σε διαφορετικές πηγές δεδομένων, 4.540 καταγραφές για 33 είδη καρχαρία, 29 είδη βάτων και σαλαχιών και μία χίμαιρα, αποδεικνύοντας τον πλούτο των ελληνικών θαλασσών για τα συγκεκριμένα είδη τις τελευταίες εννέα δεκαετίες.
Περισσότερα στοιχεία για τη μελέτη θα παρουσιαστούν στο συνέδριο της Πανευρωπαϊκής Ένωσης για τους Καρχαρίες και τα Σαλάχια (ΕΕΑ 2024), που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη από τις 21 ώς τις 24 Οκτωβρίου, υπό την αιγίδα της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του δήμου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διοργάνωση για τους καρχαρίες και τα σαλάχια, που αποτελεί ορόσημο για όσους μελετούν και εργάζονται για την προστασία των μοναδικών αυτών ειδών. Φέτος, η θεματική, που θα φέρει κοντά συμμετέχοντες απ’ όλη την Ευρώπη, τη Μεσόγειο, αλλά και πέρα από αυτήν, είναι η ισχυρότερη συνεργασία για αποτελεσματικότερη προστασία με στόχο την ενίσχυση της διευρυμένης διεπιστημονικής συνεργασίας, την αύξηση των ευκαιριών που έχουν οι νέοι ερευνητές, καθώς και την αύξηση της εκπροσώπησης περιοχών όπως τα Βαλκάνια και η Μέση Ανατολή, απ’ όπου τα δεδομένα και οι γνώσεις για τους καρχαρίες και τα σαλάχια είναι συχνά περιορισμένα.
Τι δείχνει η έρευνα
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, η περιβαλλοντολόγος και υπεύθυνη προγραμμάτων της iSea, Ρωξάνη Ναασάν Αγά-Σπυριδοπούλου, θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της βιβλιογραφικής έρευνας για την παρουσία και κατανομή των χονδριχθύων (βατοειδή, όπου ανήκουν τα σαλάχια, καρχαρίες, χίμαιρες) που πραγματοποίησε, βασιζόμενη, μεταξύ άλλων, σε πτυχιακές εργασίες, κοινωνικά δίκτυα και ΜΜΕ, βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας, επιστήμη των πολιτών, επίσημες κυβερνητικές εκθέσεις και ερευνητικά έργα.
«Στόχος της μελέτης, που βασίστηκε σε διαφορετικές πηγές δεδομένων, ήταν να αποτελέσει τη βάση έτσι ώστε να στηθούν καινούργια ερευνητικά προγράμματα, να έχουμε καλύτερη εικόνα για την κατανομή των συγκεκριμένων ειδών και, με βάση έναν χάρτη καταγραφών, να επικεντρώσουμε τις έρευνες σε συγκριμένα σημεία», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κυρία Σπυριδοπούλου, τονίζοντας ότι θα αποτελέσει και «μπούσουλα» για επόμενες μελέτες.
Χαρακτηριστικό της μελέτης είναι το γεγονός ότι, από το σύνολο των καταγραφών, σχεδόν το 55% δεν είναι δημοσιευμένες σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, ενώ το 20% προέρχεται από την επιστήμη των πολιτών: «Παράλληλα, στις εννέα δεκαετίες που εξετάστηκαν, μόνο από το 2010 ώς το 2023 συναντήσαμε περισσότερες από 2.500 καταγραφές, κάτι που δείχνει πόσο έχουμε αυξήσει τα τελευταία χρόνια τη γνώση μας γι’ αυτά τα είδη, που είναι τόσο σημαντικά ως κορυφαίοι θηρευτές», τονίζει η ερευνήτρια.
Χάρτης με τις καταγραφές
Η ερευνήτρια της iSea δημιούργησε και χάρτη, τον οποίο θα παρουσιάσει στο συνέδριο, με όλες τις καταγραφές που έγιναν τα τελευταία 90 χρόνια, με αποτέλεσμα, όπως λέει η ίδια, να μη μπορεί να βρει ένα σημείο σε θαλάσσια περιοχή όπου να μην έχουν παρουσία οι καρχαρίες και τα σαλάχια.
«Είναι γνωστό ότι οι ελληνικές θάλασσες φιλοξενούν μια ποικιλία χονδριχθίων, η παρουσία των οποίων έχει τεκμηριωθεί από την εποχή του Αριστοτέλη. Ωστόσο, μόνο τις δύο τελευταίες δεκαετίες πραγματοποιείται συστηματική επιστημονική έρευνα σχετικά με τα χονδριχθιακά. Αυτό κλείνει σταδιακά το κενό της γνώσης σχετικά με την οικολογία και τη βιολογία αυτών των ειδών, αλλά οι πληροφορίες σχετικά με τη χωρική κατανομή τους εξακολουθούν να είναι σπάνιες, με περιορισμένο αριθμό μελετών που παρέχουν τέτοια δεδομένα και επικεντρώνονται κυρίως σε βιολογικές και σχετικές με την αλιεία παραμέτρους με χαμηλή ταξινομική ή/και χωρική ανάλυση», καταλήγει.
