No Society

Ο Κριστόφ Γκιλλουί είναι γάλλος γεωγράφος, διανοητής και συγγραφέας. Είναι ένας από αυτούς που παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, μήπως και βρω την άκρη σ’ αυτό το εντυπωσιακό «τέλος εποχής» που βιώνουμε. Μαζί με ανθρώπους όπως ο Πικετί ή ο Λας, αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διανοητική επιβίωσή μου στις χίμαιρες των καιρών.

Μου αρέσει ο Γκιλλουί τόσο για την ανάλυση και τη θαρραλέα ματιά του στα γεγονότα όσο και –κυρίως– επειδή έχει αποδιώξει οριστικά από τη σκέψη του κάθε δεδομένο ιδεολογικό σχήμα. Κυρίως αυτό που εξηγεί τα πάντα με σχίσματα όπως «Αριστερά-Δεξιά» (στις μέρες μας, διάολε!) ή το άλλο, που ποντάρει τα πάντα στην ταξική καταπίεση.

Στο νέο βιβλίο του «No Society: Το τέλος τής μεσαίας τάξης τής Δύσης» («Εναλλακτικές Εκδόσεις», σε μετάφραση Χριστίνας Σταματοπούλου), παρατηρεί και μιλάει για όσα συνταράσσουν την κοινωνική και γεωπολιτική σταθερότητα, τουλάχιστον έτσι όπως την είχαμε ορίσει στο τέλος τού προηγούμενου αιώνα και στις αρχές τού 21^ου. Ναι: όλο αυτό που ζούμε –από την άνοδο των ανελεύθερων δημοκρατιών, τον Τραμπ, το Brexit, τα Κίτρινα Γιλέκα, τον Σαλβίνι– δεν είναι μια λαϊκίστικη αποφορά παραπλανημένων και απαίδευτων μαζών. Το υποψιαζόμαστε, φυσικά, αλλά μια ελίτ (εμείς;) που απλώς κλείνει τη μύτη και περιμένει να περάσει το… φαινόμενο αποπροσανατολίζει τις σκέψεις.

Αυτό που λέει ο Γκιλλουί (και, φυσικά, το αδικούμε στον εδώ περιορισμένο χώρο) είναι ότι σήμερα δεν έχουμε να κάνουμε με εκφράσεις αγανάκτησης με ταξικά ή, έστω, ταυτοτικά χαρακτηριστικά. Αυτό που έχουμε μπροστά μας είναι η γέννηση ενός νέου προλεταριάτου, υποβαθμισμένου πολιτισμικά, γεωγραφικά και… αισθητικά – κι όσο κι αν κάνουμε ότι δεν το βλέπουμε τόσο περισσότερο αυτό μας τρίβει στα μούτρα έναν Τραμπ, μια Χρυσή Αυγή, έναν εφιάλτη αύριο. Δεν είναι η φτώχεια: είναι το γεγονός ότι το τρένο δεν σταματάει πια σε όλες τις αποβάθρες. Γιατί πρέπει να πάει γρήγορα…