The guest editor
Γράφει ο Χρήστος Ζαμπούνης.
«ΕΧΟΥΜΕ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΕΝΑΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΣΝΟΜΠΙΣΜΟ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ. ΤΟΝ ΣΝΟΜΠΙΣΜΟ ΤΟΥ ΘΥΡΩΡΟΥ. ΜΟΛΙΣ ΔΕΙ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΚΡΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΝΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ, ΤΟΥΣ ΣΝΟΜΠΑΡΕΙ ΩΣΑΝ ΝΑ ΗΤΑΝ Ο ΙΔΙΟΣ ΕΝΟΙΚΟΣ».
Συνόδευσα τις προάλλες μια φίλη Γαλλίδα, αριστοκρατικής καταγωγής, από τις ελάχιστες που οι πρόγονοί τους γλίτωσαν τη γκιλοτίνα το 1789, για καφέ στο κέντρο τής Θεσσαλονίκης. Διαλέξαμε ένα high, για να χρησιμοποιήσω μια ξενική λέξη τού συρμού, στέκι – ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε.
Όταν καθίσαμε, διημείφθη ο εξής διάλογος με τον σερβιτόρο: – «Έναν φραπέ, παρακαλώ». – «Νο φραπέ χιρ». Ως λάτρις και τακτική επισκέπτις τής Ελλάδος, η φίλη μου είχε παραγγείλει ομιλούσα την Ελληνικήν, ενώ ο σερβιτόρος, αντιλαμβανόμενος ότι ήταν ξένη, προέκρινε την Αγγλοτσιπρικήν.
Όμως, το θέμα τού σημερινού σημειώματος δεν είναι το γλωσσικόν. – «Πώς γίνεται ο πιο δημοφιλής καφές τής πόλεως να μη σερβίρεται εδώ;», με ερώτησε με εύλογη απορία η φίλη μου, συμβιβαζόμενη τελικώς με έναν εσπρέσο. – «Πρόκειται για μια καθαρή μορφή σνομπισμού», επεχείρησα να δώσω τη δική μου εξήγηση. – «Σνομπισμού ποιου σε ποιον;» απόρησε εκ νέου. – «Σνομπισμού τής high class, που υποτίθεται ότι ταυτίζεται με το συγκεκριμένο κατάστημα, έναντι της basse classe, που πίνει φραπέ». – «Είναι basse classe ο φραπές;». – «Έτσι έχει καταχωρηθεί στο εθνικό υποσυνείδητο». – «Και ποιος καφές θεωρείται αριστοκρατικός;». – «Ο καπουτσίνο, ο μακιάτο, ο λούνγκο, ο στρέτο κοκ.». – «Οπότε, εγώ, που θέλω να πιω έναν φραπέ, πού πρέπει να πάω;». – «Στην Επτάλοφο, στο Κορδελιό, στη Νεάπολη…». – «Τι είναι αυτά;». – «Λαϊκές γειτονιές». – «Κατάλαβα. Έχουμε κι εμείς έναν αντίστοιχο σνομπισμό στη Γαλλία. Τον σνομπισμό τού θυρωρού. Μόλις δει κάποιον που κρίνει ότι είναι κατώτερος κοινωνικά από τους ενοίκους τής πολυκατοικίας του, τους σνομπάρει ωσάν να ήταν ο ίδιος ένοικος». – «Ε, το ίδιο συμβαίνει κι εδώ, με τους ιδιοκτήτες των καφέ, που οι περισσότεροι δεν θα έλεγα ότι κατάγονται από τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη, για να μη πω τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο…».