«Τα πυροτεχνήματα αποτελούν βασικό κομμάτι των εορταστικών εκδηλώσεων στη χώρα μας. Ένα εντυπωσιακό θέαμα με σκοπό τη χαρά μικρών και μεγάλων, παράλληλα όμως και με αρνητικές συνέπειες για τον άνθρωπο, πολλά ζώα και το περιβάλλον. Ως ένα φιλοζωικό σωματείο, αλλά και σύμφωνα με τις οικολογικές μας πεποιθήσεις και τον σεβασμό μας προς τον συνάνθρωπο, με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να ζητήσουμε, σεβόμενοι και την παράδοση, την αντικατάσταση των κλασικών πυροτεχνημάτων με πιο φιλικές εναλλακτικές και την προώθηση αυτής της πρότασης και στην κοινωνία».
Όπως επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο Τύπου, «ο θόρυβος που συνοδεύει τα πυροτεχνήματα μπορεί να ξεπεράσει τα 140dB, που υπερβαίνει κατά πολύ το όριο των 85dB που ενδέχεται να βλάψει το ανθρώπινο αυτί(1,2), ενώ η ακοή πολλών ζώων είναι πολύ πιο ευαίσθητη από του ανθρώπου. Επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι ζώα όπως σκύλοι και γάτες ενδέχεται να τραυματιστούν κατά την προσπάθειά τους να διαφύγουν ή να κρυφτούν, καθώς φοβούνται από τον έντονο θόρυβο των πυροτεχνημάτων. Η εμπειρία δείχνει ότι δεκάδες δεσποζόμενα και αδέσποτα σκυλιά και γάτες χάνονται, τραυματίζονται ή πέφτουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων, πέφτουν από ταράτσες και μπαλκόνια ή πνίγονται στις αλυσίδες τους κάθε Πρωτοχρονιά και Πάσχα. Τα πυροτεχνήματα έχουν αναγνωριστεί ως η πρώτη αιτία για φοβίες στα σκυλιά(3), ενώ το 45% των σκύλων έχουν αυτήν τη φοβία(4). Παρουσιάζουν σημάδια ακραίου στρες με σιελόρροια, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, πολύ έντονη σωματική δραστηριότητα και γαστρεντερικές διαταραχές. Ανάλογες αντιδράσεις παρατηρούνται και σε άλογα(5), αλλά και ζώα σε ζωολογικούς κήπους.
»Έρευνες έχουν δείξει ότι τα πυροτεχνήματα αναστατώνουν και την άγρια πανίδα. Τα πουλιά, λόγω όχλησης, πετούν κατά χιλιάδες(6) και αντίστοιχα εκτιμάται –παρότι δεν έχει μελετηθεί ιδιαίτερα– ότι ενοχλούν και τις νυχτερίδες (όλα τα είδη αυστηρώς προστατευόμενα στην Ελλάδα). Τα ζώα αποπροσανατολίζονται, πετούν ακόμη και σε ακατάλληλο καιρό, ενώ μπορεί να συμβούν και τραυματισμοί λόγω άτακτου πετάγματος. Έχει παρατηρηθεί ακόμη και πέταγμα από τις φωλιές νεαρών πουλιών πριν καν αυτά είναι ικανά για πτήση, με αποτέλεσμα τραυματισμούς, ενώ έχει παρατηρηθεί αύξηση του καρδιακού ρυθμού ακόμη και σε πουλιά σε κλουβιά(7). Οι επιπτώσεις της όχλησης των πουλιών από τον θόρυβο των πυροτεχνημάτων είναι μακροπρόθεσμες και μπορούν να επηρεάσουν ακόμη και την αναπαραγωγική τους επιτυχία(8). Ο θόρυβος μπορεί να προκαλέσει αύξηση ορμονών ακόμη και σε ζώα που έχουν συνηθίσει τη ζωή στα αστικά κέντρα(9,10).
»Ο έντονος και ξαφνικός θόρυβος των πυροτεχνημάτων αναστατώνει και πολλούς ανθρώπους, όπως παιδιά στο φάσμα τού αυτισμού(11), χρήστες ακουστικών βοηθημάτων, μικρά παιδιά, ηλικιωμένους με άνοια και άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές. Επίσης, σε πυροτεχνήματα οφείλονται και ατυχήματα που αφορούν παιδιά στην Ελλάδα και κορυφώνονται το Πάσχα(12). Οι κίνδυνοι για τον άνθρωπο περιλαμβάνουν από τραυματισμό και βραχυπρόθεσμες συνέπειες, όπως άσθμα και βήχα(13), μέχρι και μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα(14). Δεν είναι αμελητέα –εκτός από την ηχορύπανση– και η ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλείται από τα πυροτεχνήματα λόγω των σωματιδίων(15), κάποια από τα οποία θα καταλήξουν στο έδαφος και άλλα στα υδάτινα σώματα».
Η εναλλακτική
Τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θέση των πυροτεχνημάτων; «Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν για όσους υποστηρίζουν αυτήν την παράδοση και πρέπει να προτιμηθούν» σημειώνει στην ανακοίνωσή του ο «Αδέσποτος Πλανήτης». «Ενδεικτικά αναφέρουμε τα αθόρυβα πυροτεχνήματα που ήδη έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα (π.χ., από τον δήμο Κηφισιάς τον Δεκέμβριο του 2022), τα φιλικά προς το περιβάλλον πυροτεχνήματα χωρίς το πιθανώς επιβλαβές για την υγεία και το περιβάλλον υπερχλωρικό οξύ και με χαμηλότερα ποσοστά βαρέων μετάλλων(16), τη χρήση λέιζερ και τη χρήση drones για αντίστοιχα θεάματα, που φαίνεται να είναι το μέλλον, έχοντας τα πλεονεκτήματα ότι είναι αθόρυβα, χωρίς εκπομπές σωματιδίων και με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης(17,18).
»Ο σεβασμός προς τα έμβια όντα και το περιβάλλον αποτελεί αναμφισβήτητα ηθικό χρέος κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Ζητάμε την ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών και υπηρεσιών άμεσα στην υιοθέτηση πιο φιλικών προς τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον πρακτικών και το Πάσχα που πλησιάζει να μην προκληθούν άλλες απώλειες προς όφελος μιας στιγμιαίας αλλά επικίνδυνης ‘διασκέδασης’».
Ο «Αδέσποτος Πλανήτης»
Η εθελοντική ομάδα τού Αδέσποτου Πλανήτη μετράει τη δράση της από το 2010, φροντίζοντας για την ευζωία και την υγεία πολλών αδέσποτων ζώων. Σήμερα φιλοξενεί στους δύο χώρους της 75 σκυλιά και 15 γάτες. Έχει 26 σκυλιά (κουτάβια, ηλικιωμένα, άρρωστα) σε φιλοξενία με ή χωρίς πληρωμή και φροντίζει καθημερινά έναν μεγάλο αριθμό ζώων που ζουν στον δρόμο.
Βρίσκεται στην περιοχή τής Εξοχής Θεσσαλονίκης, όπου καθημερινά οι εθελοντές τής ομάδας δίνουν αγώνα για να ταΐσουν, να καθαρίσουν, να βγάλουν βόλτες, να περιποιηθούν και να φροντίσουν την υγεία όλων των ζώων που φιλοξενούνται στους χώρους τής ομάδας.
