Η αμερικανίδα πολιτικός, ακτιβίστρια, διπλωμάτης και πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ Ελέανορ Ρούζβελτ είχε πει: «Οι γυναίκες είμαστε σαν το τσάι σε φακελάκι. Δεν γνωρίζουμε την πραγματική μας δύναμη παρά μόνον αφού μας ρίξεις στο καυτό νερό». Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη;
Θα έλεγα ότι με εκφράζει καλύτερα η τοποθέτηση της ακτιβίστριας και ποιήτριας Μάγια Αγγέλου: «Είναι πιθανό να μη μπορέσεις να ελέγξεις όλα όσα σου συμβαίνουν. Μπορείς όμως να μην επιτρέψεις να σε μειώσουν».
Οι γυναίκες σήμερα είναι παντού, συμβολικά και ουσιαστικά, με άποψη και δράση. Η δύναμή τους έχει βγει πια από το «φακελάκι». Και σίγουρα αυτό είναι, ταυτόχρονα, η μεγάλη πρόκληση για τις ίδιες. Είναι όμως και πρόβλημα για τις κοινωνίες, στις οποίες τα έμφυλα χαρακτηριστικά διαμορφώνουν τις κυρίαρχες τάσεις στην καθημερινή ζωή. Το θέμα είναι πώς διαχειρίζονται οι ίδιες τη δύναμή τους και πώς μπορούν να επηρεάσουν την αντίληψη που έχει γενικότερα ο κόσμος για τη σημασία τους. Η γυναίκα, όπως κάθε άνθρωπος, μπορεί να είναι καταλύτης κοινωνικής εξέλιξης, να διαμορφώνει στάσεις ζωής, να εξισορροπεί αντιθέσεις και να χτίζει μια επόμενη ημέρα που περικλείει και δεν αποκλείει.
Αν είναι να μιλήσουμε για σπάσιμο της «γυάλινης οροφής», είστε μία από τις καταλληλότερες γυναίκες για να απαντήσει. Μεταξύ άλλων, είστε διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων και Βιωσιμότητας της Lidl Ελλάς, εκπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μέλος της ομάδας εργασίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Τι χρειάστηκε για να σπάσετε όλες αυτές τις «γυάλινες οροφές»; Και πόσο εύκολο θεωρείτε ότι είναι ακόμη και σήμερα για άλλες γυναίκες να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας;
Αυτό που με βοήθησε περισσότερο από κάθε τι άλλο είναι η διαρκής διαδικασία αυτογνωσίας. Είναι σημαντικό για κάθε γυναίκα να γνωρίζει καλά τον εαυτό της. Να κατανοεί σε βάθος τη δυναμική των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της. Να αντιλαμβάνεται σε βάθος τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Και πόσο αυτά μπορούν να τη βοηθήσουν κάθε φορά που αποφασίζει να κάνει ένα βήμα μπροστά, για να σπάσει μια «γυάλινη οροφή». Είναι όμως το ίδιο σημαντικό να ξεχωρίζει τα όριά της. Ναι, σίγουρα υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που χρειάζεται να τα ξεπεράσουμε. Αρκεί να ξέρουμε τον σωστό χρόνο και να το κάνουμε με τον κατάλληλο τρόπο.
Έχω μάθει να βάζω στόχους που μπορώ να διαχειριστώ. Δεν υπάρχει εύκολο και δύσκολο. Εφικτό και ανέφικτο. Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται μέχρι να τα καταφέρουν και άνθρωποι που παραιτούνται. Ξέρω ότι, για να φτάσω στο επιθυμητό αποτέλεσμα, πρέπει να προσπαθώ επίμονα, σταθερά και συγκροτημένα. Και έχω πάντοτε στην άκρη του μυαλού μου ότι ακόμη και την πιο μεγάλη δυσκολία θα την αντιμετωπίσω καλύτερα μέσα από τη σύνθεση δυνάμεων. Φροντίζω να έχω πάντοτε γύρω μου μια ικανή ομάδα συνεργατών που εμπιστεύομαι και ξέρω ότι θα με στηρίζουν. Καθεμία και καθένας, με τις ξεχωριστές, ιδιαίτερες ικανότητές τους.
Εχοντας την εμπειρία των επαφών στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πού θα τοποθετούσατε τη χώρα μας όσον αφορά στην ισότιμη πρόσβαση των δύο φύλων στην αγορά εργασίας;
Όπως αντιλαμβάνεστε, οι κοινωνικές διακρίσεις απέναντι στη γυναίκα παραμένουν μια ενεργή πρόκληση για περισσότερες θεσμικές παρεμβάσεις, μέσα και έξω από το εργασιακό περιβάλλον. Οι σχετικοί δείκτες ποιότητας καταγράφουν σταθερά αυτήν ακριβώς τη δυστοπία. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων (EIGE), η Ελλάδα παρουσίασε άνοδο 4,6 μονάδων στον Δείκτη Ισότητας Φύλων από το 2020 ώς το τέλος του 2023. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα μας την τελευταία χρονιά, αν και βρισκόταν πολύ χαμηλά, υποχώρησε ακόμη μία θέση και βρέθηκε στην 25η. Οι γυναίκες μειονεκτούν σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο δείκτης πλήρους απασχόλησης παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός ανάμεσα στις μητέρες και τους πατέρες, αλλά και στις γυναίκες και τους άνδρες ηλικίας 50-64 χρόνων. Είναι σημαντικό, πάντως, ότι ο αριθμός των γυναικών στις διοικήσεις εταιρειών έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, το 2024 αυξήθηκε κατά 2% σε σχέση με το 2023. Δυστυχώς, το χάσμα εκπροσώπησης των γυναικών στις μεγάλες εταιρείες παραμένει ζητούμενο, μια και υπολειπόμαστε 7 ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Ηγείστε με επιτυχία μιας πολυμελούς ομάδας που διαμορφώνει στρατηγική σε τομείς όπως η εταιρική επικοινωνία, η βιώσιμη ανάπτυξη, η εταιρική διακυβέρνηση και η διαχείριση κρίσεων. Αισθανθήκατε ποτέ ως γυναίκα –στη συνολική επαγγελματική σας πορεία μέχρι σήμερα– ότι χρειάστηκε να επιμείνετε περισσότερο για να αποδείξετε το δίκαιο της άποψής σας, ειδικά απέναντι σε άνδρες υφιστάμενους;
Αναφέρθηκα και προηγουμένως στο έμφυλο περιβάλλον που κυριαρχεί –δυστυχώς, ακόμη και σήμερα– στην ελληνική αγορά και την κοινωνία. Για τις περισσότερες γυναίκες που ασκούν οποιοδήποτε επάγγελμα η ζωή μας είναι ένας συνεχής, συχνά επώδυνος ανταγωνισμός, με επίκεντρο τον σεβασμό της προσωπικότητας, αλλά και τη σημασία της άποψης. Είναι μια καθημερινή προσπάθεια να αποδείξεις όχι ότι είσαι καλή επαγγελματίας, αλλά καλή γυναίκα-εργαζόμενη. Και, φυσικά, να αξιολογείσαι ως γυναίκα, ξεκινώντας σε πολλές περιπτώσεις από το μείον, διεκδικώντας το συν που θα σε ξεχωρίσει ως επαγγελματία. Και ναι, είναι προφανές ότι το αυτονόητο της δικής σου άποψης, ως γυναίκας σε θέση ευθύνης, συχνά γίνεται καθημερινή διεκδίκηση.
Ακούμε συχνά την άποψη ότι οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται σε επίπεδο πρωταθλητισμού στο επιχειρείν αναγκάζονται να το κάνουν αφήνοντας πίσω άλλες πτυχές της ζωής τους, όπως η προσωπική ζωή ή ο ελεύθερος χρόνος. Ή ότι είναι πολύ πιο σκληρές ως μάνατζερ, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι δεν υστερούν σε δυναμισμό σε σύγκριση με άνδρες συναδέλφους τους. Υπάρχει αλήθεια σε τέτοιες απόψεις ή πρόκειται περί αστικών μύθων;
Κάθε άλλο παρά μύθος είναι αυτό που περιγράφετε. Κάθε Ελληνίδα δίνει κυριολεκτικά καθημερινές «μάχες» με τις προσδοκίες, τα όνειρα και τις ευθύνες της. Μέσα και έξω από το περιβάλλον της οικογένειας, το σπίτι και τον χώρο της εργασίας. Το να προσπαθείς να είσαι σωστή επαγγελματίας δεν σε κάνει απαραίτητα «σκληρή μάνατζερ». Προσωπικά, νιώθω ότι έχω ανοίξει εδώ και πολλά χρόνια πόλεμο με τις ετικέτες. Με όλων των ειδών τις έμφυλες ταμπέλες. Είναι όμως μια συχνά άνιση σύγκρουση με την προκατάληψη. Και, ταυτόχρονα, μια απαιτητική διαπραγμάτευση με τη συνείδηση της γυναίκας -εργαζόμενης, που είναι και γυναίκα-μητέρα. Προσπαθείς να κρατήσεις μια πραγματικά δύσκολη ισορροπία. Να νιώθεις επί της ουσίας, αλλά και συναισθηματικά «εντάξει» τόσο με το σπίτι σου, τα παιδιά σου και τον σύντροφό σου όσο και με τις απαιτήσεις στο εργασιακό περιβάλλον.
Είμαι υπερήφανη, επειδή παλεύω για την ελευθερία, την ισότητα και την προοπτική, χωρίς να κάνω εκπτώσεις. Αισθάνομαι εσωτερικά ήρεμη πια. Ώριμη και ήρεμη για το ποια είμαι και τι επιδιώκω στη συνέχεια της ζωής μου. Ίσως επειδή στην πιο δύσκολη στιγμή τα παιδιά μου κατάλαβαν τι κάνω και γιατί.
