Κείμενο: Όλγα Γεωργούση.
To Snapchat (ή «Snap», όπως χαρακτηριστικά το αποκαλούν οι νέοι) είναι μια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης για την αποστολή εικόνων, μηνυμάτων και βίντεο, που είναι διαθέσιμα για να προβληθούν μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Η εφαρμογή, την οποία ανέπτυξε μια μικρή ομάδα φοιτητών του πανεπιστημίου του Στάνφορντ, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2011 και είναι διαθέσιμη για συσκευές που «τρέχουν» τόσο iOS όσο και Android. Τον Σεπτέμβριο του 2016 η εταιρεία πίσω από το Snapchat άλλαξε το όνομά της σε «Snap Inc.». Σήμερα, η εφαρμογή διαθέτει 414 εκατ. ενεργούς χρήστες καθημερινά σε όλο τον κόσμο – μια αύξηση 10,4% σε ετήσια βάση, από 158 εκατ. ημερήσιους χρήστες το τέταρτο τρίμηνο του 2022.
Τι είναι το Snapchat;
Το Snapchat είναι μια εφαρμογή για κινητά που επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν και να λαμβάνουν φωτογραφίες και βίντεο με περιορισμένο χρόνο προβολής (τα «Streaks»). Οι φωτογραφίες και τα βίντεο που λαμβάνονται με την εφαρμογή ονομάζονται «Στιγμιότυπα».
Το Snapchat χρησιμοποιεί την κάμερα της συσκευής, για να τραβήξει στιγμιότυπα και να τα στείλει σε άλλους χρήστες του. Η εφαρμογή επιτρέπει στον αποστολέα να σχεδιάζει ή να εισάγει κείμενο στο στιγμιότυπο και να προσδιορίζει πόσα δευτερόλεπτα μπορεί να προβληθεί, πριν το αρχείο εξαφανιστεί από τη συσκευή του παραλήπτη. Τα μηνύματα μπορούν να προβληθούν μόνο μία φορά ή και να παραμείνουν στη συνομιλία, αναλόγως των επιλογών που έχει καθορίσει κάθε χρήστης. Κατά τη διάρκεια της περιόδου προβολής, ο παραλήπτης πρέπει να διατηρεί επαφή με την οθόνη αφής της συσκευής, διαφορετικά το στιγμιότυπο εξαφανίζεται.
Οι Ιστορίες
Το Snapchat επιτρέπει να στέλνετε στιγμιότυπα απευθείας σε συγκεκριμένους φίλους ή να τα μοιράζεστε με όλους τους φίλους σας, προσθέτοντάς τα στο «Story» σας.
Τα Snapchat Stories είναι συλλογές στιγμιότυπων που δημιουργούν μια αφήγηση, όπως εμφανίζονται με χρονολογική σειρά. Αποτελούνται από συνδυασμό φωτογραφιών, βίντεο, γραφικών και εικονογραφήσεων, όπως αυτοκόλλητων. Κάθε συλλογή περιέχει στιγμιότυπα που ένας χρήστης έχει δημοσιεύσει στο Story του τις τελευταίες 24 ώρες. Κάθε μία από αυτές τις μεμονωμένες ιστορίες εμφανίζεται για 24 ώρες (όπως συμβαίνει και με την πλατφόρμα του Instagram) και οι φίλοι του χρήστη μπορούν να τις δουν απεριόριστες φορές πριν λήξουν.
Οι Αναμνήσεις
Το Snapchat Memories είναι ένα εξατομικευμένο άλμπουμ με στιγμιότυπα και ιστορίες που ένας χρήστης μπορεί να κατεβάσει και να αποθηκεύσει απευθείας στην εφαρμογή Snapchat ή στη συσκευή του. Η δυνατότητα αναδημοσίευσης αυτών των αρχειοθετημένων φωτογραφιών και ιστοριών είναι ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα των αναμνήσεων του Snapchat.
Τα Φίλτρα
Οι φακοί πορτρέτου του Snapchat, γνωστοί και ως «κινούμενα φίλτρα», έχουν κάνει αίσθηση από την εισαγωγή τους, τον Σεπτέμβριο του 2015. Με αυτές τις δυνατότητες, οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν μια selfie που αλλάζει την εικόνα τους. Παραδείγματα δημοφιλών φίλτρων Snapchat περιλαμβάνουν αυτά που μεταμορφώνουν τους χρήστες σε σκύλους, εκτοξεύουν λέιζερ από τα μάτια τους και τοποθετούν ένα στέμμα με λουλούδια στα κεφάλια τους.
Ποιοι το χρησιμοποιούν σήμερα;
Η κύρια βάση χρηστών του Snapchat αποτελείται από άτομα ηλικίας 13-24 ετών – ένα στοιχείο που μειώνει τις δυνατότητες δημιουργίας εσόδων και δημοφιλίας σε σύγκριση, για παράδειγμα, με την παλαιότερη και πιο διαδεδομένη βάση χρηστών του Instagram. Αυτό έχει καταστήσει το Snapchat λιγότερο ελκυστικό για τους επενδυτές. Την ίδια στιγμή, το TikTok, μια σχετικά νέα πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, έχει ξεπεράσει το Snapchat όσον αφορά στην αφοσίωση των χρηστών. Όλα αυτά δείχνουν ότι το Snapchat θα μπορούσε εύκολα να αντικατασταθεί από έναν νέο ανταγωνιστή, καθιστώντας το μια επικίνδυνη μακροπρόθεσμη επένδυση.
Παρ’ όλα αυτά, μετά από μία από τις πολλές κρίσεις που έζησε η εφαρμογή, το 2018 (παρακολουθώντας τα νούμερά της να πέφτουν κατακόρυφα, με νέες πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων να βγαίνουν στην αγορά και άλλες να ενσωματώνουν νέες δυνατότητες και εργαλεία), μπόρεσε να επιβιώσει και να αναδειχθεί εκ νέου τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, παρατηρήθηκε αύξηση των κερδών και των ενεργών χρηστών της, ειδικότερα στις αρχές του 2021.
Κυρίαρχο κοινό της εφαρμογής σήμερα αποτελεί η Gen Z, την οποία με την πάροδο των ετών διαδέχονται οι επόμενες γενιές.
Βασικό χαρακτηριστικό του Snapchat ως εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί το ηλικιακά νεαρό κοινό που εμπλέκει. Μόνιμοι και ενεργοί χρήστες της δείχνουν να είναι πλέον έφηβοι ηλικίας 13-18 ετών, οι οποίοι προσπαθούν να διατηρήσουν το σκορ των «Streaks» τους. Σπάνια συναντάμε σήμερα χρήστες ηλικίας 20-24 ετών, που διαθέτουν (πολύ περισσότερο: που χρησιμοποιούν καθημερινά) την εφαρμογή.
Ρωτήσαμε πέντε έφηβα αγόρια και κορίτσια – παρότι χρησιμοποιούν την εφαρμογή και διαθέτουν δικό τους λογαριασμό, δεν είναι φανατικοί ή ενεργοί χρήστες. Πολλοί εξ αυτών ομολογούν, μάλιστα, ότι κρατάνε την εφαρμογή στο κινητό τους αποκλειστικά και μόνο λόγω της ποικιλίας δημοφιλών και αστείων φίλτρων που προσφέρει. Αντίστοιχος αριθμός ανδρών και γυναικών (ενήλικων χρηστών –ή μη– της πλατφόρμας) δήλωσε ότι, πλέον, δεν διαθέτει την εφαρμογή στο κινητό του τηλέφωνο, παρότι παλαιότερα τη χρησιμοποιούσε. Μικρή εξαίρεση, τα άτομα που απάντησαν ότι χρησιμοποιούν πολύ σπάνια την εφαρμογή απλά και μόνον επειδή προσφέρει την ευκολία και τη δυνατότητα ενός ευέλικτου τσατ, στο οποίο τα μηνύματα διαγράφονται αφού προβληθούν (πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν και εκείνοι που χρησιμοποιούν την εφαρμογή απλά και μόνο για να μιλήσουν με άλλους χρήστες της, χωρίς να θέλουν να αφήσουν πίσω κάποιο ίχνος της συνομιλίας τους).
Η εφαρμογή Snapchat έχει περάσει αρκετές δυσκολίες ανά τα χρόνια, τις οποίες προσπαθεί να ξεπεράσει, όχι πάντοτε με επιτυχία. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να υπάρχει και να χρησιμοποιείται ευρέως από πολλούς χρήστες του διαδικτύου, με το βασικό κοινό-στόχο της να αποτελούν άτομα εφηβικής ηλικίας.
Ανησυχίες για το απόρρητο
Όταν το Snapchat κυκλοφόρησε, το 2011, έγινε αμέσως δημοφιλές στους νεότερους χρήστες, επειδή οι εικόνες του μπορούσαν να εξαφανίζονται – πιθανώς, οριστικά. Ωστόσο, μια αναθεώρηση της πολιτικής απορρήτου του Snapchat τέσσερα χρόνια αργότερα ανέφερε ότι το Snapchat μπορούσε να αποθηκεύει, να αναπαράγει και να διανέμει οποιαδήποτε εικόνα δημιουργείται στην εφαρμογή. Σε απάντηση στις ανησυχίες του κοινού για το απόρρητο, η εταιρεία σημείωσε ότι οι χρήστες μπορούσαν να τροποποιήσουν τις ατομικές ρυθμίσεις απορρήτου τους, για να περιορίσουν την απήχησή τους.
