Αγαπημένες χρονοκάψουλες

Το καλοκαίρι που πέρασε ήταν γεμάτο ευχάριστα συναπαντήματα, διακοπές αλά παλαιά και αναπάντεχα ταξίδια στον χρόνο. Στο εξοχικό σπίτι που έχτισαν οι γονείς μου πριν από σχεδόν μισό αιώνα (και που φιλοξενεί τα καλοκαίρια τριών γενεών και βάλε) ο χρόνος θαρρείς κι έχει σταματήσει και όλα ναι μεν είναι λειτουργικά και σύγχρονα, αλλά πολλά θυμίζουν αυτούς που πέρασαν κι έφυγαν, αυτούς που μεγάλωσαν και άλλους που, πλέον, παραμεγάλωσαν, αλλά εκεί γίνονται και πάλι παιδάκια.

Εδώ βασιλεύει η ίδια χαρά και ανεμελιά, ακόμη και το ίδιο ελεύθερο πρόγραμμα με δύο και τρία μπάνια την ημέρα, με τα δέντρα τού πατέρα μου να έχουν γίνει δάσος, τα γιασεμιά και τις μπουκαμβίλιες τής μαμάς μου να ‘χουν γίνει θηρία και να «φλερτάρουν» με τη στέγη. Όλα είναι εκεί, λίγο παλιά, λίγο πολυκαιρισμένα, αλλά παρόντα και αγαπημένα. Εμείς περνάμε κι αυτά μένουν. Έτσι γίνεται πάντοτε – και αυτό το νομοτελειακό φυγείν αδύνατον. Σε κάποιους μπορεί να προκαλεί θλίψη, αλλά εμένα με ενθουσιάζει να βρίσκω τα κογχυλάκια που μάζευα έφηβη και τα έκανα κολιέ και σκουλαρίκια, τις πέτρες που ζωγραφίζαμε μανιωδώς με τις αδελφές μου τις βροχερές ημέρες τού καλοκαιριού, κάποια παλιά σερβίτσια, το κομψό φλιτζανάκι τού καφέ τής γιαγιάς μου, τα βιβλία τού πατέρα μου, τα καπέλα και τα παρεό τής μαμάς μου. Όλα παρόντα και όλα προς χρήση.

Είναι αλήθεια ότι τα εξοχικά, ως εποχιακά σπίτια που είναι, ζουν συνήθως την ασάλευτη ζωή τής χρονοκάψουλας, όπου επιτρέπονται οι αποθηκεύσεις παλαιών αναμνήσεων. Ενώ στην κανονική μου ζωή έχω ήδη αλλάξει αρκετά σπίτια και έτσι ό,τι παλιό (και εκ πρώτης όψεως άχρηστο) έχει προ πολλού πεταχτεί ή χαριστεί, στο εξοχικό μας σπίτι μπορεί να βρω τα βιβλία των Αγγλικών τής πρώτης δημοτικού, το φούτερ UCLA που φορούσα πρωτοετής στη Νομική (και ακόμη φοριέται τις δροσερές καλοκαιρινές νύχτες), ακόμη και το φουτουριστικό επιδαπέδιο φωτιστικό που έφεγγε τα μαθητικά μου διαβάσματα. Μοιάζει σαν ένα πρωτότυπο, οικογενειακό λαογραφικό μουσείο, όπου οι καλές ποιότητες αποδεικνύουν την αντοχή τους στον χρόνο και τα ανθρώπινα συναισθήματα (με πρώτη και καλύτερη τη νοσταλγία) κάνουν πάρτι μέσα στις καρδιές και τα κεφαλάκια μας. Επειδή, όπως και να το κάνουμε, είναι μεγάλη συγκίνηση να βρίσκεις το βιβλίο που διάβαζες πριν από δέκα καλοκαίρια, μαρκαρισμένο στη σελίδα όπου το ‘χες σταματήσει, αφού έχεις περάσει την καγκελόπορτα της περίφραξης που κάποτε ήταν η αυλόπορτα της μονοκατοικίας μας στη Θεσσαλονίκη. Τελειωμό δεν έχουν οι αναμνήσεις.

Εκεί όμως που έζησα την πιο μεγάλη και γλυκιά ανατριχίλα ήταν στο σπίτι μας στο Ζαγόρι, πάνω στα ψηλά βουνά τής Ηπείρου, χτισμένο από τον προπάππο μου και παραδομένο στην αιωνιότητα του χρόνου. Όταν επιστρέφουμε εκεί, όλοι αντιμετωπιζόμαστε ως προσφιλείς ξενιτεμένοι και βουτάμε σ’ όλη αυτήν την αγάπη και την αποδοχή, νιώθοντας σαν τα ψάρια στο νερό. Όλα εδώ είναι καλά, όλα είναι σωστά και ασφαλή, σαν τις αγκαλιές των αγαπημένων μας προγόνων. Που είναι όλοι φευγάτοι, αλλά και επιμόνως παρόντες. Σαν τον μύλο τού καφέ που ακόμη δουλεύει μια χαρά, τη γάστρα για τις πίτες που ακόμη τα ψήνει όλα πεντανόστιμα, το γκιούμι στη σκαλοφρύδα (σ.σ.: εσοχή στον τοίχο για την τοποθέτηση αντικειμένων), το φανάρι για τη διατήρηση τροφίμων, που ακόμη στέκεται περήφανο και ισότιμο δίπλα στο ψυγείο ενεργειακής κλάσης Α+++ που του ‘χει πάρει τη δουλειά…

Παρατηρώ ένα αντικείμενο σαν μισό βαρελάκι με ένα ρουμπινεδάκι στο κάτω μέρος του, που παλιά το γέμιζαν νερό και το χρησιμοποιούσαν ως ωραιότατη βρύση, όταν δεν υπήρχε ακόμη δίκτυο ύδρευσης. Αθάνατη ελληνική πατέντα τής υπέροχης πατρίδας μας – πάντοτε φτωχή στα λεφτά, αλλά πλούσια στα πολυμήχανα μυαλά. Πολλά σοφά και χρήσιμα και αγαπημένα μάς άφησαν οι λατρεμένοι μας φευγάτοι κι όλα τα ξαναβρίσκουμε στις προσφιλείς μας χρονοκάψουλες, όταν επιστρέφουμε. Και μακάρι πάντοτε να επιστρέφουμε.