Ιστορίες μικρών κόσμων
Γράφει η Εύη Καρκίτη
ΠΩΣ ΦΤΑΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΕ ΕΝΑ ΑΦΗΓΗΜΑ, ΣΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ, ΑΝΤΛΩΝΤΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΔΑΜΑΣΕΙ ΚΥΜΑΤΑ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ;
Προετοιμάζοντας μια διάλεξη για τον Μπρους Τσάτουιν, έθεσα και πάλι στον εαυτό μου το ερώτημα για το τι μπορεί να ψάχνουν ορισμένοι άνθρωποι στα πέρατα του κόσμου και στα βάθη τού χρόνου. «Τον Θεό» θα ήταν μια πρώτη, απλή απάντηση που θα ερχόταν στο μυαλό κάποιου – από την άλλη, ίσως τελικά αυτή να μην είναι μια απάντηση και τόσο απλή… Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα σημαντικότερα ταξίδια τού Τσάτουιν –εκείνο που πίστεψε πως δίνει τις απαντήσεις σ’ αυτά που με αγωνία αναζητούσε από παιδί– ήταν το ταξίδι στο σπήλαιο Σβάρτκρανς, στη Νότια Αφρική, όπου συνάντησε τον παλαιοντολόγο Μπομπ Μπρέιν.
Ήταν εκείνη ακριβώς η στιγμή που ο Μπρέιν επιχειρούσε να αποδείξει ότι ο άνθρωπος δεν ήταν απλώς ένας κυνηγός, ένα αιμοσταγές «τέρας» στην κοπιαστική και αγωνιώδη προσπάθειά του να επιβιώσει, αλλά κάτι πιο σύνθετο. Υπήρξε και θήραμα, που έδειξε μεγαλύτερη ευφυΐα απ’ όση το αρπακτικό που τον καταδίωκε. «Τα πάντα είχαν να κάνουν με τη διαχείριση της φωτιάς» ήταν η γνώμη τού παλαιοντολόγου, δίνοντας στον Τσάτουιν μια σανίδα να παλέψει με τα κύματα, χαρίζοντάς του ένα πολύτιμο αφήγημα, μια ιστορία, στο βάθος τής οποίας υπήρχε ο άνθρωπος που δεν ήταν από καταγωγή επιθετικός και κτηνώδης.
Άραγε, η σκέψη αυτή κρύβει ευγένεια ή ναρκισσισμό; Έχει πράγματι σημασία να τοποθετείται κάποιος σ’ αυτό; Και επιπλέον: πώς φτάνει κάποιος σε ένα αφήγημα, σε μια ιστορία που γίνεται κεντρική στη ζωή του, αντλώντας δυνάμεις, ώστε να δαμάσει κύματα πάντοτε απρόβλεπτα και επιθετικά;
Ελάχιστοι από εμάς είχαν την ευκαιρία, τη δυνατότητα, την έμπνευση ή τη γενναιότητα να ζήσουν μια ζωή συναρπαστική –κι ας ήταν σύντομη– όπως η ζωή που έζησε ο Τσάτουιν. Ωστόσο, δεν παύουμε να αναζητούμε (καθένας με τον τρόπο που μπορεί) την ιστορία εκείνη που θα μας σώσει, που θα μας χαρίσει την προσωπική θέαση του κόσμου, αποκαλύπτοντας το βάθος που μπορεί να έχουν τα πράγματα της ζωής, αλλά και τα δικά μας βιώματα, ο δικός μας βηματισμός στον κόσμο.
Συζητώντας με πολλούς κατά τη διάρκεια της πανδημίας πάνω σε μια τέτοια εκδοχή τού θείου, συμφώνησαν πως τις ιστορίες τις φτιάνουμε όχι μόνο για να μαθαίνουμε, αλλά και για να αντέχουμε. Το λέει καλύτερα και συνοπτικά ένας από τους παλαιότερους και πιο αγαπημένους φίλους μου, που αυτές τις δύσκολες ημέρες συχνά σκεφτόμουν: οι ιστορίες είναι εκείνες που τελικά θα μας σώσουν.
