Ιστορίες μικρών κόσμων
Γράφει η Εύη Καρκίτη
Στην πραγματικότητα,
πάμε τώρα να αφηγηθούμε μια παλιά ιστορία. Παλιά όσο και ο κόσμος που προέκυψε από τις πλατφόρμες, τα smartphones, τα κοινωνικά δίκτυα. Ακόμη και τα φετινά Χριστούγεννα, το τέλος μιας τρομερής και τρομακτικής, στην ουσία, χρονιάς, οι παραδόσεις εξακολουθούν να διατηρούνται: φωτισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τηγάνια και μαγειρέματα, ανοιγμένα κρασιά. Άραγε, υπάρχει στ’ αλήθεια εορταστική διάθεση πίσω από τις εορταστικές φωτογραφίες; «Ελάτε τώρα…», θα έλεγε ένας παλιός, που ξέρει τη μυστική συνταγή των πετυχημένων ποστ. Η πραγματικά εορταστική διάθεση, όταν προκύπτει, είναι κάτι άλλο – και σπάνια θα φτάσει μέχρι το Instagram.
Το εξώφυλλο
του New Yorker, που κυκλοφόρησε στις 27 Νοεμβρίου 2023, ήταν ίσως ακόμη και ενοχλητικό. Ο Κρις Γουέρ με το έργο του «Harvest» αποτυπώνει ένα μάλλον οικογενειακό δείπνο την Ημέρα των Ευχαριστιών. Υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα από αυτά που φαίνονται και εκπροσωπούνται τρεις γενιές συνδαιτυμόνων. Όλοι ανεξαιρέτως κρατούν στα χέρια τους ένα smartphone. Οι πιο πολλοί μοιάζουν απορροφημένοι από αυτό. Ένας από αυτούς προτείνει την οθόνη του στην ομήγυρη. Κάτι έχει να τους πει, αλλά κι αυτό με το κινητό σχετίζεται. «Μάλλον δείχνει τη φωτογραφία της γαλοπούλας πριν την καταβροχθίσουν και πόσο λαχταριστή δείχνει στο Instagram» είπε κυνικά μια φίλη μου, όταν σχολιάσαμε το εξώφυλλο.
Με μια πρώτη και γρήγορη ανάγνωση, η όλη σύνθεση μοιάζει να μας μαλώνει για τη ρηχότητά μας, την έλλειψη επικοινωνίας, την επιβολή της τεχνολογίας στις πιο χαλαρές στιγμές μας (αν υποθέσουμε ότι πράγματι χαλαρώνει κάποιος σε ένα οικογενειακό τραπέζι…). Όμως, παρατηρώντας καλύτερα, το New Yorker σχoλιάζει κάτι πιο βαθύ και σύνθετο (τίποτα, εξάλλου, δεν μπορεί να εμποδίζει τη γαλοπούλα και τη γαρνιτούρα της στην προσπάθειά τους για λίγη δημοσιότητα, μερικές καρδιές ή λάικ, ακόμη και –γιατί όχι;– αναδημοσιεύσεις).
Το ερώτημα
που θέτει είναι το εξής: άραγε, χωρίς τη φωτογραφία ή την ανάρτηση, αν προτιμούσε κάποιος απλώς να φάει και να ζήσει, χωρίς όμως να φωτογραφίσει, ποιες θα ήταν οι αναμνήσεις του από τη γιορτή; Πώς αλλάζει την τελετουργία ενός εορταστικού δείπνου η φωτογράφιση; Μήπως τελικά παρεμβαίνει και σε κάτι ακόμη πιο περίπλοκο; Στη συλλογή των αναμνήσεων μας;
Βέβαια, όλα αυτά, πολύ πριν μας τα πει ο Κρις Γουέρ, μας τα είχε πει ο Ουμπέρτο Έκο. Είχε προειδοποιήσει πως, με όλες αυτές τις συνήθειες, διατρέχουμε τον τεράστιο κίνδυνο να ξεχάσουμε να ζούμε. Να ξεχάσουμε ακόμη και πώς να θυμόμαστε – επειδή ίσως, τελικά, αυτό που σκαλώνει στο μυαλό μας δεν είναι η ίδια η ζωή μας, αλλά ο τρόπος που θέλουμε να την παρουσιάσουμε.
Αν κάποιος επιθυμεί να συνεχίσει έτσι, προφανώς και δεν υπάρχει πρόβλημα. Ούτε και ενοχλεί κανέναν. Οι υπόλοιποι, που θα ήθελαν, ίσως, να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό, θα πρέπει για αρχή, πριν κάτσουν στο τραπέζι, να κλείσουν το κινητό. Και, όπως ξέρουμε, αυτό δεν είναι και κάτι τόσο εύκολο…
