Υπάρχει λόγος
Γράφει ο Τάσος Ρέτζιος.
ΕΚΕΙΝΟΝ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΕΙ ΕΥΘΥΤΕΝΩΣ ΟΤΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΗΘΕΛΕ ΗΤΑΝ «ΝΑ ΒΓΑΛΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ» ΝΑ ΤΟΝ ΒΛΕΠΕΤΕ ΜΕ ΜΙΣΟ ΜΑΤΙ, ΜΙΑ ΚΙ ΕΦΤΑΣΕ ΕΔΩ ΟΠΟΥ ΕΦΤΑΣΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ ΠΩΣ ΑΛΗΘΕΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ, ΠΑΡΑ ΜΟΝΟΝ ΟΠΤΙΚΕΣ, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ – ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΙΣΩΣ ΑΠΕΙΡΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ.
Πρόσφατα, σε μια συζήτηση μεταξύ φίλων και «δημιουργών», έγινε λόγος για την αλήθεια τού καλλιτέχνη. Η αλήθεια κάποιου. Πόση βεβαιότητα μέσα σε μια φενάκη… Κοιταχτήκαμε μ’ έναν φίλο από τα παλιά εκείνη την ώρα και χαμογελάσαμε: είχαμε προ καιρού συμφωνήσει ότι, όσο μεγαλώνουμε, όσο τα χρόνια περνάνε αμείλικτα πάνω μας, τόσο περισσότερες βεβαιότητες και αλήθειες βλέπουμε να κατακρημνίζονται. Και ενώ θα έπρεπε να περισσεύουν οι απαντήσεις, όλο και πληθαίνουν τα ερωτήματα…
Η αμφιβολία, με άλλα λόγια. Όχι κι άσχημα, αν σκεφτεί κάποιος ότι αυτή ακριβώς είναι η καύσιμη ύλη τής μεγάλης τέχνης, των μεγάλων χειρονομιών, των μεγάλων αποφάσεων. Δεν πάει μόνη της· πρέπει να συνοδεύεται και από τόλμη, από φαινομενικά ανορθόδοξους χειρισμούς και από πρωτότυπες επιλογές – αλλιώς δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια στείρα γκρίνια, απότοκη μιας ζωής κοντύτερης απ’ όσο λογαριάζει στο μέτρημα.
Κι εκείνον τον καλλιτέχνη που δηλώνει ευθυτενώς ότι το μόνο που ήθελε ήταν «να βγάλει την αλήθεια του» να τον βλέπετε με μισό μάτι, μια κι έφτασε εδώ όπου έφτασε χωρίς να έχει κατανοήσει πως αλήθεια δεν υπάρχει, παρά μόνον οπτικές, αντιλήψεις και απόψεις – και κάτι ίσως απείρως σημαντικότερο από μια ανύπαρκτη αλήθεια. Είναι η ειλικρίνεια που κάνει ένα έργο τέχνης να μοιάζει αξιοσημείωτο, να τοποθετείται στον χώρο και στον χρόνο και στις ευτυχισμένες περιπτώσεις να δικαιώνεται και να καταξιώνεται. Ακριβώς γι’ αυτό πολλές μεγάλες αποτυχίες μένουν στην ιστορία τής τέχνης ως ιδανικά παραδείγματα κάποιου που τόλμησε με ειλικρίνεια, αλλά δεν μπόρεσε. Όλοι αυτοί –και άλλοι πολλοί, που δεν τους υποψιαστήκαμε– δεν έβγαλαν καμιά αλήθεια· την ειλικρίνεια των προθέσεών τους ρίσκαραν («κατέθεσαν» θα έλεγε κάποιος λόγιος) και μαζί της έδωσαν ό,τι διέθεταν. Άλλοτε πιάνει, άλλοτε όχι. Αλλά, πάντως, δεν τρομοκρατεί με μια αλήθεια που επικρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη και σου ζητάει κατάμουτρα να τη σεβαστείς και να της αφεθείς. Και πού και πού να την επιχορηγήσεις….
