Υπάρχει λόγος
Γράφει ο Τάσος Ρέτζιος
ΕΧΟΥΝ ΑΛΛΑΞΕΙ ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ. ΕΙΝΑΙ ΜΗΠΩΣ ΠΙΟ «ΦΤΗΝΗ» Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ, ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΙ ΕΧΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ, ΠΙΟ ΕΝΤΟΝΑ ΤΑ ΠΑΘΗ; ΠΕΙΤΕ ΤΟ ΑΥΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘50… ΤΟΤΕ, ΜΗΠΩΣ Η ΠΡΟΟΔΟΣ, ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ (ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΧΩΡΙΣ ΣΤΑΣΗ), Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ Η… ΕΚΛΕΠΤΥΝΣΗ ΦΟΥΣΚΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ ΠΟΥ ΟΡΜΑΕΙ ΣΑΝ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΣΤΟ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΦΡΑΣΜΕΝΟ) ΘΥΜΙΚΟ; ΔΕΝ ΑΝΕΧΟΜΑΣΤΕ, ΔΗΛΑΔΗ, ΤΕΤΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ. ΑΣΤΕΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΙΑ ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΜΕΝΩΝ…
Το πιο πιθανό είναι να μη θυμόμαστε, πια, πώς διαχειριζόμασταν συναισθηματικά, προσωπικά και συλλογικά τις δημόσιες τραγωδίες, τα ειδεχθή εγκλήματα, τα ανυπέρβλητα σφάλματα και τις αβύσσους τής ανθρώπινης φύσης πριν από την εποχή των media. Όχι των λεγόμενων «social media», αλλά των «συμβατικών», των… κανονικών. Και να μη θυμόμαστε όχι καθένας προσωπικά, αλλά ως κάτι που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «συλλογική μνήμη». Άραγε, βιαζόμασταν και τότε να βγάλουμε συμπεράσματα, διαγκωνιζόμασταν για το ποιος θα βρει τις πιο ευφάνταστες και δηκτικές μορφές λεκτικής καταδίκης, κοινωνιολογούσαμε με τέτοια ευχέρεια και σπιρτάδα, βγάζαμε ιδεολογικά φιρμάνια πολιτικής ορθότητας, 3-4 στην καθισιά; Τηρουμένων των αναλογιών, φυσικά, των ηθών και των πρακτικών, που τώρα μπορούμε να τα καταδικάζουμε ως «μεσαίωνα» και «βαθιά συντηρητικά χαρακτηριστικά», αλλά τότε ήταν απλώς η common sense τής εποχής.
Έστω κι έτσι, πάντως, χωρίς δηλαδή το εκκωφαντικό μεγάφωνο και μεγεθυντή (πήγα να γράψω «παραμορφωτή») τής έκφρασης της «κοινωνίας των πολιτών» και με τη ρούγα πρόγονο της οπτικής ίνας στη διάχυση της κοινωνικής απαξίας, ο αποτροπιασμός, η οργή, το αίτημα για εκδίκηση και παραδειγματική τιμωρία δεν μοιάζει να έχουν πολλές διαφορές.
Μονάχα που έχουν αλλάξει οι καιροί. Είναι μήπως πιο «φτηνή» η ανθρώπινη ζωή, πιο μεγάλες οι εχθροπάθειες, πιο έντονα τα πάθη; Πείτε το αυτό στην Ελλάδα τού ‘50… Τότε, μήπως η πρόοδος, τα βήματα μπροστά (πάντοτε μπροστά, χωρίς στάση), η ανάπτυξη, ακόμη και η… εκλέπτυνση φουσκώνουν την αγανάκτηση που ορμάει σαν χείμαρρος στο (δημόσια εκφρασμένο) θυμικό; Δεν ανεχόμαστε, δηλαδή, τέτοια πράγματα. Αστειότητες στη χώρα των αιώνια αγανακτισμένων και προδομένων…
Πώς έχουν αλλάξει, επομένως, οι καιροί, αφού έχουμε τις ίδιες συμπεριφορές; Ακριβώς! Χιλιάδες ερωτήματα που αυξάνονται γεωμετρικά μέρα με τη μέρα, εκατομμύρια αβεβαιότητες σε κάθε πτυχή τής ζωής, άπειρες σκέψεις για το μέλλον (που συνήθως έχει γίνει παρελθόν μέχρι να το προσεγγίσουμε), αλλά εμείς, απτόητοι: βαράμε νταούλια, χαράζουμε πολιτικές, στήνουμε ζωές σαν να είμαστε μόνοι μας στον πλανήτη, έχουμε βεβαιότητες. Δεν εκτιμάμε τις ρωγμές, επειδή ζούμε στα χαλάσματα. Και δεν μαθαίνουμε από το χάος τού ανθρώπινου ψυχισμού σε θύτη και (προσοχή: ακολουθεί αιρετική προσέγγιση!) θύμα, επειδή μας αρκούν οι καταδίκες.
Ίσως γι’ αυτό θα προτιμούσαμε να σκάψουμε μια μεγάλη, βαθιά τρύπα και να θάψουμε μια για πάντα πολιτικά, κοινωνικά, προσωπικά κτήνη που κυκλοφορούν στα γλυκά και στα αλμυρά νερά. Δεν θα αφήναμε την ανέμελη και ελαφριά δικαιοσύνη να μας τους παραδώσει πίσω εξαγνισμένους μετά από χρόνια. Θα αφήναμε μόνο τις ιδεολογικές μας καταδίκες ελεύθερες, την προσωπική ανακούφιση ότι επιτελέσαμε το καθήκον τής θείας δίκης. Γιατί; Διότι αυτές οι ιδέες παράγουν αυτές τις πράξεις. Κυλάνε όλα καλύτερα έτσι – και, κυρίως, με μεγάλη δημοφιλία…
