Ιστορίες μικρών κόσμων
Γράφει η Εύη Καρκίτη
ΦΙΛΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΣΕ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΝ ΝΟΙΑΞΕΙ ΑΝ ΦΤΑΙΣ (ΠΟΥ ΦΤΑΙΣ), ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΜΠΕΙ ΚΑΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΝΑ ΤΟ ΨΑΞΕΙ. ΦΙΛΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΣΟΥ ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΑΝ ΚΑΤΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΟΥ, ΔΕΙΧΝΟΝΤΑΣ ΣΟΥ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΛΟΣΥΝΗΣ.
Καθώς μεγαλώνουμε,
είναι ολοένα και δυσκολότερο να κάνουμε φίλους, σύμφωνα με μια διαδεδομένη αντίληψη. Και είναι ολόσωστη. Καθώς ο χρόνος κυλά, κλεινόμαστε ολοένα και βαθύτερα στον κόσμο που κατασκευάσαμε για να αντέξουμε τις σαρωτικές απογοητεύσεις της ζωής. Μαθαίνουμε να είμαστε μόνοι (ίσως και να το προτιμάμε), να αποφεύγουμε να εισχωρήσουμε βαθύτερα σε άλλους, να κάνουμε μαζί τους κάτι περισσότερο από τα προφανή: να μοιραστούμε κάποιες εμπειρίες, να περάσουμε ωραία, να απολαύσουμε στιγμές. Και μόνον αυτά εξάλλου είναι πάρα πολλά.
Είναι όμως όλα αυτά η φιλία; Καθώς οι διαθεσιμότητες και οι αντοχές μας σταδιακά εξαντλούνται, η καχυποψία μας για το πώς θα μας φερθούν μεγαλώνει, ίσως και επειδή δεν περάσαμε και λίγα – το ιδανικό της φιλίας με το οποίο μεγαλώσαμε δίνει, ίσως, σταδιακά τη θέση του σε μια ευγενική και εκλεπτυσμένη κοινωνικότητα. Και πάλι αυτό μόνο του είναι πάρα πολύ.
Άραγε, είναι κάτι σαν ύβρις να ζητήσουμε –που σημαίνει ότι είμαστε διατεθειμένοι και να δώσουμε– κάτι περισσότερο από αυτό; Πιστεύουμε στ’ αλήθεια ότι το αξίζουμε και, φυσικά, ακούγοντας τη φωνή που ήδη διαμαρτύρεται μέσα μας, ότι υπάρχουν κάποιοι που πράγματι το αξίζουν; Και αυτοί οι κάποιοι είναι άνθρωποι που βρίσκονται γύρω μας ή πρέπει να τους ανακαλύψουμε;
Έχουμε την αντοχή για όλα αυτά; Έχουμε μια τέτοια επιθυμία;
Είναι μια άσκοπη πράξη,
κάτι που στερείται πλήρως νοήματος να επιστρέψουμε στην πηγή και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τι χάσαμε στον δρόμο στο πλέον περίπλοκο εγχείρημα της ζωής, που είναι η σύνδεσή μας με τον άλλον; Είναι ανόητο να προσπαθήσει κάποιος να δώσει εκ νέου έναν ορισμό της φιλίας; Τι σήμαινε κάποτε και, πλέον, τι ακριβώς σημαίνει σήμερα για εμάς;
Η μεταμορφωτική εμπειρία τού να εισχωρήσεις βαθιά σε έναν άλλον και να του επιτρέψεις να κάνει το ίδιο σ’ εσένα ανήκει αποκλειστικά και μόνο στη νεότητα; Εκτός από τη διαθεσιμότητα της σύνδεσής μας με κάποιον άλλο, χάνουμε τελικά και την ικανότητα να μεταμορφωνόμαστε; Μήπως τελικά το ένα επηρεάζει το άλλο και είναι ένα πεδίο πέρα από τη σφαίρα του ελέγχου μας;
Φυσικά και πολλοί έχουν απαντήσεις σε όλα αυτά. Όμως, στην πραγματικότητα τα ερωτήματα μοιάζει να μη σταματούν – ποτέ. Το ένα πέφτει πάνω σε άλλο, με καθέναν από εμάς να φέρνει σ’ αυτό την εμπειρία του, την αδυναμία του, τη ματαίωση και τις προσδοκίες του, αν υπάρχουν ακόμη τέτοιες.
Πάνε μερικά χρόνια
που έκανα μια τέτοια συζήτηση με μια φίλη που γνώρισα μεγάλη πλέον, κατασταλαγμένη υποτίθεται, με τις διαθεσιμότητες για τους άλλους ήδη εντυπωσιακά ψαλιδισμένες. Τα ίδια ίσχυαν και από την άλλη πλευρά. Η συζήτηση ήταν ωραία, αλλά και δύσκολη. Καταλήξαμε πως τελικά μας ήταν αρκετό αυτό που λέμε «αποδοχή» – και το είπαμε με τόση ευκολία, σαν να πρόκειται για το ευκολότερο και όχι για το δυσκολότερο πράγμα στον κόσμο. Φίλος είναι εκείνος που δεν θα θέλει να σε διορθώσει, που δεν θα τον νοιάξει αν φταις (που φταις), που δεν θα μπει καν στη διαδικασία να το ψάξει. Φίλος είναι εκείνος που θα πάρει το μέρος σου ακόμη κι αν κάτι βρίσκεται πέρα από τη σφαίρα της νόησής του και της κατανόησής του, δείχνοντάς σου ένα είδος ηθικής καλοσύνης. Ακόμη κι αν χρησιμοποιήσαμε με λάθος τρόπο έναν όρο της φιλοσοφίας, με τον δικό μας τρόπο συνεννοηθήκαμε.
Το τήρησε στο ακέραιο.
Ελπίζω να στάθηκα στο ίδιο ύψος, αν και αμφιβάλλω. Ήταν μια φιλία που μου στέρησε το φετινό καλοκαίρι. Τελευταία συναντιόμασταν σπάνια, καθώς μετακόμισε σε μια μακρινή χώρα. Υπήρχε όμως η παρηγορητική σκέψη ότι βρίσκεται κάπου στον κόσμο, ότι σύντομα θα συναντιόμασταν ξανά. Ότι υπήρχε χρόνος. Όμως, δεν υπήρχε. Το κείμενο αυτό δεν μπορεί παρά να είναι αφιερωμένο στη λατρευτή μνήμη της.