Θεσσαλονικίτιδα
Γράφει η Ναυσικά Γκράτζιου
ΘΥΜΗΘΗΚΑ ΕΝΑ ΥΠΕΡΟΧΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΙΧΕ ΓΡΑΨΕΙ Η ΤΖΕΝΗ ΒΕΛΕΝΗ, ΠΟΥ ΛΕΓΟΤΑΝ «Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ», ΟΠΟΥ ΤΑ ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΖΩΝΤΑΝΕΥΑΝ ΚΑΙ ΑΦΕΝΟΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΝΤΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΓΥΡΕΥΑΝ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΟΔΟΧΟΥΣ ΓΛΥΠΤΕΣ. HIGHLIGHT ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ, ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΤΑΝ ΚΟΝΤΟΣΤΡΑΒΟΠΟΔΑΡΟΣ ΚΑΙ ΦΑΣΚΙΩΜΕΝΟΣ ΜΕ ΠΑΝΕΣ, ΑΚΡΙΒΩΣ ΟΠΩΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΩΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΜΕΓΑΡΟ. ΔΗΛΑΔΗ, ΑΝΤΙΚΡΥ ΣΤΟ «METEORON». ΚΑΛΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΧΩΣ ΚΑΛΥΤΕΡΑ!
Το «Meteoron», το πολυσυζητημένο και πολυπρόσωπο, ολοκαίνουργιο γλυπτό τού Κωστή Γεωργίου, που, σύμφωνα με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, κ. Κωνσταντίνο Ζέρβα, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα νέο τοπόσημο στη μικρή μας πόλη, μόλις παρελήφθη και τοποθετήθηκε απέναντι από το δημαρχείο.
Όπως ήταν απολύτως αναμενόμενο, το καινούργιο γλυπτό σε άλλους άρεσε και σε άλλους καθόλου. Αυτό βέβαια συμβαίνει χρόνια τώρα και ζαμάνια με σχεδόν όλα τα αγάλματα/γλυπτά/συνθέσεις που τοποθετούνται σε δημόσιους χώρους. Εξαίρεση ίσως αποτελεί το έφιππο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην παραλία, του «Αλέκου», όπως τον αποκαλούν χαϊδευτικά γενιές ολόκληρες παιδιών, που έμαθαν σκέιτ μπορντ κάτω από το ηρωικό του βλέμμα. Γενικής αποδοχής τυγχάνουν και οι παρακείμενες «Ομπρέλες» τού Γιώργου Ζογγολόπουλου, ένα πανέμορφο γλυπτό που όντως έχει εξελιχθεί σε τοπόσημο.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο γλυπτό τού Ζογγολόπουλου, η αισθητική τού οποίου αμφισβητήθηκε σφόδρα όχι μόνο την εποχή που στήθηκε, το μακρινό 1966, αλλά συνεχίζει να αμφισβητείται ακόμη και σήμερα. Μιλάμε για τη «Νίκη τής Σαμοθράκης», που βρίσκεται στην πύλη τής Έκθεσης στην πλατεία Σιντριβανίου, έργο ιδιαίτερα φουτουριστικό για την εποχή που δημιουργήθηκε. Όταν τοποθετήθηκε στο σημείο όπου βρίσκεται και σήμερα (και, κυρίως, όταν έγινε γνωστό το κόστος του – ένα εκατομμύριο δραχμές, ποσό αστρονομικό για την εποχή εκείνη), χλευάστηκε άγρια από τους παλιούς Θεσσαλονικείς, που του κόλλησαν το παρατσούκλι «το εκατομμύριο».
Τα χρόνια πέρασαν, ο δημόσιος χώρος τής Θεσσαλονίκης απέκτησε πολλά ακόμη υπαίθρια γλυπτά διαφόρων καλλιτεχνών, αισθητικής και γούστων, που το μόνο κοινό που έχουν μεταξύ τους είναι ότι δεν έχουν κανένα απολύτως κοινό στοιχείο. Στενοχωριέμαι παρά πολύ, όταν περνώ από τη συμβολή Βενιζέλου με Ερμού, εκεί όπου δολοφόνησαν τον Λαμπράκη, και αντικρίζω το γλυπτό που έχει στηθεί εκεί στη μνήμη του, με εκείνη την απερίγραπτη κεφάλα και τα υπόλοιπα άρατα-κούρατα στοιχεία που συμπληρώνουν αυτήν τη δυσοίωνη σύνθεση. Είναι από τις περιπτώσεις όπου η κακογουστιά αγγίζει τα όρια της προσβολής. Αναρωτιέμαι για ποιον λόγο η αείμνηστη βασίλισσα Όλγα θα πρέπει, ως άσχημο άγαλμα, να στέκει αιώνια πελώρια, μαύρη και απειλητική πίσω από την κομψή και λεπτεπίλεπτη προτομή τού δολοφονηθέντος σε εκείνο το σημείο συζύγου της, βασιλέως Γεωργίου τού Α’, εκεί όπου συναντιούνται η Βασιλίσσης Όλγας και η Βασιλέως Γεωργίου. Το άγαλμα ήταν, λέει, δωρεά τού ρωσικού κράτους και είπαν να το βάλουν εκεί. Σύμφωνοι, δωρεά… Αλλά κι εμείς ό,τι μας χαρίζουν πρέπει απαραιτήτως να το στολίζουμε; Έτσι, άκριτα;
Θυμήθηκα ένα υπέροχο θεατρικό έργο, το οποίο είχε γράψει η Τζένη Βελένη, που λεγόταν «η επανάσταση των αγαλμάτων», όπου τα πιο γνωστά αγάλματα της Θεσσαλονίκης ζωντάνευαν και αφενός διαμαρτύρονταν για τη ρύπανση αφετέρου γύρευαν τον λόγο για τα χάλια τους από τις δημοτικές αρχές και από τους παραγγελιοδόχους γλύπτες. Highlight του έργου ήταν το άγαλμα του ήρωα Εμμανουήλ Παπά, που παρουσιαζόταν κοντοστραβοπόδαρος και φασκιωμένος με πάνες, ακριβώς όπως απεικονίζεται στη γλυπτική σύνθεση που βρίσκεται στο πάρκο διαγωνίως απέναντι από το δημαρχιακό μέγαρο. Δηλαδή, αντίκρυ στο «Meteoron». Καλή συνύπαρξη εύχομαι και προσεχώς καλύτερα!
