Όλοι μαζί ή ό,τι μας φανεί;

Το περιστατικό, του οποίου υπήρξα αυτόπτης μάρτυρας, συνέβη πριν από ακριβώς δύο Σάββατα. Τόπος τού «εγκλήματος», το ντεκ τής Νέας Παραλίας μπροστά από το Βασιλικό Θέατρο και τον Λευκό Πύργο, το οποίο στη διάρκεια των προηγούμενων ετών είχε καταστραφεί σε επικίνδυνο για τη σωματική ασφάλεια των περαστικών βαθμό, κυρίως λόγω της φθοράς από τις «πασαρέλες» των τουριστικών πλοιαρίων που δένουν στο σημείο. Μετά από αρκετά χρόνια αδιαφορίας, βρέθηκε ο (ιδιώτης) χορηγός, ο οποίος προσέφερε το ποσό που απαιτούταν (αν δεν κάνω λάθος, 30.000 ευρώ) για να αποκατασταθεί το ντεκ στην προηγούμενη κατάστασή του. Δύο Παρασκευές πριν, βραδάκι, επιστρέφοντας στο κέντρο από το γραφείο, το ντεκ ήταν σε άψογη κατάσταση (άλλωστε, δεν είχε καν παραδοθεί ακόμη – την πρόσβαση στο σημείο εμπόδιζαν προσωρινά μεταλλικά κιγκλιδώματα, πάνω στα οποία ήταν αναρτημένο το μπάνερ τού χορηγού). Δύο Σάββατα πριν, στις 12 το μεσημέρι, κάποιος είχε μετακινήσει μέρος των κιγκλιδωμάτων, ενώ το ντεκ (που, υπενθυμίζω, δεν είχε καν παραδοθεί ακόμη) θύμιζε την προ αποκατάστασης εικόνα του: βαθιές «πληγές» πάνω στις σανίδες, γρατζουνιές σε διάφορα σημεία και σπασμένα ξύλα. Χάλι μαύρο.

Ούτε ντετέκτιβ είμαι ούτε αστυνομικός, για να γνωρίζω ποιος ευθύνεται για τη φθορά. Η πόλη έχει αρμόδιες αρχές, οι οποίες μπορούν να ερευνήσουν το ζήτημα και να καταλογίσουν ευθύνες – ενδεχομένως και τη «λυπητερή» τής εκ νέου αποκατάστασης, αν ο υπεύθυνος εντοπιστεί (μια μικρή λεπτομέρεια, που έχει την αξία της: τρεις-τέσσερις ημέρες μετά τη δημοσιοποίηση του θέματος στα social media και παρά την κατακραυγή από ένα εξαιρετικά ευρύ κοινό πολιτών, οι ζημιές πολλαπλασιάστηκαν. Κάτι που δείχνει ότι ο ένοχος –όποιος κι αν είναι– όχι απλώς δεν αισθάνθηκε μεταμέλεια, όχι απλώς δεν ίδρωσε το αυτί του, αλλά συνέχισε απτόητος το βιολί του. Άνευ περαιτέρω σχολίων…).

Το περιστατικό στο ντεκ τής Νέας Παραλίας είναι και κραυγαλέο και εξοργιστικό, δυστυχώς όμως δεν είναι το μόνο. Μερικές εκατοντάδες μέτρα παρακάτω, κάποιος πεινασμένος θεώρησε σκόπιμο να μοιραστεί το αίσθημα πείνας που ένιωθε σε καμιά ντουζίνα παγκάκια, «κοσμώντας» τα με πελώρια «Πεινάω». Στο ακριβώς επόμενο παγκάκι, κάποιος ευσυγκίνητος συμπολίτης μας ένιωσε το δράμα του και ζωγράφισε αβγά μάτια (ναι, στα τηγανητά αναφέρομαι) πάνω σε ένα ολόκληρο καθιστικό. Ολόκληρη η Νέα Παραλία είναι γεμάτη από τέτοιες «αισθητικές» παρεμβάσεις – αλλά μη γελιέστε: δεν είναι η Νέα Παραλία το θέμα. Όλη η πόλη, κάθε γειτονιά, κάθε δρόμος, κάθε τοίχος υποφέρουν από αντίστοιχους βανδαλισμούς.

Και κάπου εκεί εστιάζεται το πρόβλημα. Στην αδυναμία μερικών ανθρώπων να νιώσουν τι σημαίνει «ζω μαζί με άλλους», «μοιράζομαι τον δημόσιο χώρο, που είναι όλων μας και κανενός» (υπό την έννοια ότι το δικαίωμα χρήσης του από εμάς τελειώνει εκεί όπου αρχίζει το δικαίωμα χρήσης από τον συμπολίτη μας. Και ναι: κάθε κατάχρηση αυτού του δικαιώματος πρέπει και να επισημαίνεται και να τιμωρείται). Στην ανικανότητά τους να εκτιμήσουν το αντικειμενικά ωραίο (ναι: το γκραφίτι είναι τέχνη – και μάλιστα μία από τις πιο σύγχρονες εκφράσεις της. Τα tags, που αφορούν μια χούφτα περιφερόμενους βάνδαλους, οι οποίοι αφήνουν το ίχνος τους σαν άλλα αδέσποτα που ανακουφίζονται στις γωνιές των δρόμων –μόνο που εκείνα το κάνουν αόρατα και άοσμα–, δεν είναι τέχνη. Είναι βανδαλισμός).

Πώς μπορεί να λυθεί ένα τέτοιο πρόβλημα; Κατά βάση, μέσω της παιδείας – μόνον έτσι υπάρχει ελπίδα κάποιος να μπορέσει να αντιληφθεί μερικά θεμελιώδη πράγματα. Ώς τότε, χρειάζεται επιτήρηση και αστυνόμευση, αλλά και βούληση να σπάσουμε αβγά. Η δημοκρατία έχει τη δύναμη να επιβάλλει τις συλλογικές αποφάσεις, για το καλό όλων. Αν δεν το κάνει (υποκύπτοντας σε πολιτικό κόστος ή προσωπικές γνωριμίες), φοβάμαι πως δεν είναι δημοκρατία. Ή, εν πάση περιπτώσει, είναι μια δημοκρατία ευνουχισμένη.