The guest editor
Γράφει η Αθηνά Περιστεροπούλου*
ΤΟ ΤΡΟΧΟΣΠΙΤΟ ΣΤΟ ΚΑΜΠΙΝΓΚ ΚΑΤΕΛΗΞΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΙΝΗΤΗΡΙΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΟΥΝΗΘΕΙ ΠΟΤΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΣΗ. ΤΑ ΑΙΩΝΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ ΕΧΤΙΣΑΝ ΙΣΟΒΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΚΡΑΤΟΥΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ (ΛΑΘΡΑΙΑ) ΜΠΙΡΙΜΠΑ. ΜΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΓΑΛΟΥΧΗΣΗ ΕΠΑΡΚΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΧΕΙΜΩΝΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ. Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΔΙΚΟΥ ΜΟΥ ΤΡΟΧΟΥ.
Οποιος
υπήρξε παιδί στη δεκαετία του ‘90 και είχε την τύχη να παραθερίζει σε τροχόσπιτο, γνωρίζει ότι οι διακοπές στο κάμπινγκ δεν είναι για όλους. Νομίζω, όμως, θα συμφωνούσε ότι θα μπορούσαν να καταστούν –έστω και για λίγο– υποχρεωτικές για όλους, σαν τη βασική εκπαίδευση. Μόνο που η εκπαίδευση είναι κοινωνική και, σίγουρα, καθόλου βασική.
Η δική μου εμπειρία
στο κάμπινγκ χωρίζεται σε τρεις περιόδους: παλαιολιθική, μεσολιθική και νεολιθική. Κατά την παλαιολιθική περίοδο, το τροχόσπιτο έμοιαζε καινούργιο και ευρύχωρο. Είχε ξύλινες επενδύσεις και βολική διαρρύθμιση. Στα δεξιά υπήρχε ένα ημίδιπλο κρεβάτι, δίπλα ένα μικρό μπάνιο με χημική τουαλέτα, απέναντι εστίες κουζίνας και ψυγείο και στο βάθος αριστερά ένα σαλονάκι τρανσφόρμερ που μπορούσε να μεταλλαχθεί εύκολα σε τετραπλό κρεβάτι ή σε δύο μονά. Οι δύο βασικοί χώροι χωρίζονταν μεταξύ τους με φυσούνα, για να υπάρχει η ψευδαίσθηση της απομόνωσης. Σε αυτήν την πρώτη περίοδο, τα τέσσερα μέλη της οικογένειας κατέλυαν εντός. Ενίοτε –όταν, δηλαδή, οι γονείς πήγαιναν ιδιωτικές διακοπές κατά τη διάρκεια των οικογενειακών διακοπών– τα μέλη πολλαπλασιάζονταν, καθώς κατέφθαναν γιαγιάδες, παππούδες και ξαδέρφια. Τα μεγαλύτερα ξαδέρφια μάς εισήγαγαν με την εφηβική τους παρορμητικότητα στις δυνατότητες της ζωής στο κάμπινγκ (η καμπίσια καριέρα τους τελείωσε, όμως, άδοξα, όταν ένα βράδυ με δυνατή βροχή η γιαγιά έκανε έφοδο –κρατώντας ομπρέλα θαλάσσης– σε όλα τα τροχόσπιτα όπου διέμεναν υποψήφιες νύφες, για να τους μαζέψει). Τον ίδιο ρόλο είχαν αναλάβει και οι δύο θείοι μας, παραθερίζοντες και αυτοί στο ίδιο κάμπινγκ. Οι βόλτες με το κρις κραφτ τους αποτελούσε μέσο εντυπωσιασμού των φίλων μας, ψαρώματος των λουόμενων, αλλά, κυρίως, απογείωση της εμπειρίας του κάμπινγκ για πολλά χρόνια.
Η επιλογή
της θέσης του τροχόσπιτου ήταν στρατηγικής σημασίας. Με τη βοήθεια της τύχης, τοποθετήθηκε στον πιο σκιερό διάδρομο, μόλις 10 μέτρα από τις βρύσες, τα ντουζ και τις τουαλέτες, 30 μέτρα από το μπαρ και 40 μέτρα από τη θάλασσα. Η βολική τοποθεσία βοηθούσε σημαντικά στην καθημερινότητα. Έβρισκες, για παράδειγμα, γρήγορα βρύση για το πλύσιμο των πιάτων – δική μου αρμοδιότητα, που μου έδινε έξτρα πόντους στη διαγωγή και, επομένως, πάτημα στις διεκδικήσεις. Ήταν μια σχετικά εύκολη δουλειά, εκτός από τις Παρασκευές που τρώγαμε ευλαβικά ντοματόρυζο και, αν δεν έπλενες αμέσως τα πιάτα, κατέληγες σε συνθήκη Βιλαμπάχο. Γνώριζες, επίσης, γρηγορότερα απ’ όλους πότε τελειώνει το ζεστό νερό στα ντουζ ή πότε γινόταν η καθαριότητα στις κοινόχρηστες τουαλέτες και κανόνιζες αναλόγως τις σωματικές σου λειτουργίες – μια αυτοδιαχειριστική δεξιότητα προστιθέμενης αξίας.
Κατά την παλαιολιθική περίοδο,
ο μεσημεριανός ύπνος ήταν αδιαπραγμάτευτος. «Ώρες κοινής ησυχίας» έλεγε η μαμά, ώρες γονεϊκής ησυχίας καταλαβαίνω, πλέον, εγώ. Όσο μεγαλώναμε, παίρναμε προαγωγή στο θέμα της μεσημεριανής ξεκούρασης. Στη μέση του δημοτικού μού επιτρεπόταν να κάθομαι έξω από το τροχόσπιτο παρέα με τον «Ροζ Πάνθηρα», λύνοντας ασκήσεις και γράφοντας περιλήψεις βιβλίων. Οι παρέες μας ήταν περιορισμένες και τα παιχνίδια επίσης. Παίζαμε uno και κάναμε αγώνες ταχύτητας με το ποδήλατο, που συνήθως κατέληγαν σε ματωμένα γόνατα ή σε συγκρούσεις με αδέσποτες ψησταριές. Τρώγαμε παγωτό κάθε Κυριακή – όχι για λόγους οικονομίας (ούτως ή άλλως, το κάμπινγκ ήταν επιλογή από άποψη), αλλά για να έχουμε κάτι να περιμένουμε και να εκτιμάμε τις περιορισμένες παροχές. Ο λουκουμάς της παραλίας δεν ενέπιπτε, ευτυχώς, σε αυτόν τον κανόνα.
Στη μεσολιθική περίοδο
–ήτοι, τα χρόνια του γυμνασίου και του λυκείου– το τροχόσπιτο άρχισε να μοιάζει πιο μικρό. Ο μπαμπάς μετακόμισε στη σκηνή για περισσότερη δροσιά (και ησυχία), αγοράστηκε δεύτερο ψυγείο για να εξυπηρετεί τις ανάγκες της πενταμελούς, πλέον, οικογένειας και έγιναν επενδύσεις στον αύλειο χώρο, με θαλάσσιες πολυθρόνες και προσθήκη μαξιλαριών στις πλαστικές καρέκλες, για μεγαλύτερη άνεση. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται έντονα από αναζητήσεις: εφηβικοί έρωτες εν μέσω κρυφοκυνηγητού, Trivial Pursuit και Tetris, αλλά, κυρίως, δέσιμο μεταξύ φίλων. Η επιλογή της παρέας γινόταν με βάση το ηλικιακό γκρουπ (στη δική μου περίπτωση, αυτό απέκλειε εξ ορισμού την παρέα με τα αδέρφια μου κατά τις δύο πρώτες περιόδους). Όσο μεγαλώναμε, μεγάλωνε και η ομάδα με νέες προσθήκες, όλες καλοδεχούμενες. Οι καλοκαιρινές φιλίες μάς εκπαίδευσαν να μην έχουμε απαιτήσεις, επειδή η διάρκειά τους ήταν προκαθορισμένη. Ζούσαμε μαζί, γελούσαμε και μαλώναμε για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Τους χειμώνες δεν βρισκόμασταν ποτέ και το επόμενο καλοκαίρι συνεχίζαμε τη ζωή της προηγούμενης σεζόν. Αυτή η εξ ανάγκης προοπτική ανέπτυξε επίπεδα κατανόησης σημαντικά για τις κοινωνικές μας σχέσεις μεγαλώνοντας και, ενδεχομένως, βοήθησε στο κλείσιμο πληγών που προέκυπταν από μη προκαθορισμένες ημερομηνίες λήξης.
Κατά τη μεσολιθική περίοδο,
οι ποδηλατάδες επεκτάθηκαν εκτός κάμπινγκ. Ξεκινούσαμε τα μεσημέρια (που πλέον δεν κοιμόμασταν ούτε κάναμε ησυχία) για τουρ σε άλλα κάμπινγκ. Τα συγκρίναμε με το δικό μας και συμπεραίναμε ότι μένουμε στο καλύτερο, με εξαίρεση το κάμπινγκ του ΕΟΤ. Εκεί, κάθε τροχόσπιτο είχε τη δική του αυλή (όχι έναν μουσαμά 4×4), κανονικό οικόπεδο με αιώρες, λουλούδια και πάρκινγκ. Ζηλεύαμε αυτήν την άνεση, την πολυτέλεια να συζητάς χωρίς να ξέρουν όλοι στον διάδρομο τι λες και τι κάνεις. Δεν εκτιμούσαμε, τότε, ότι η έλλειψη προσωπικού χώρου, η δική μας πραγματικότητα που ήταν αυτομάτως και πραγματικότητα του γείτονα, ανέπτυξε επίπεδα ανεκτικότητας που δύσκολα αποκτά κάποιος εκτός κοινόχρηστης ζωής.
Το αποκορύφωμα της περιόδου ήταν ο Δεκαπενταύγουστος, η ημέρα των εξαιρέσεων. Μετά τον υποχρεωτικό πρωινό εκκλησιασμό, τρώγαμε κουλούρι με Μερέντα και κατεβαίναμε γρήγορα στην παραλία, επειδή ήταν η μοναδική μέρα που μας επιτρεπόταν να νοικιάσουμε μόνοι μας θαλάσσιο ποδήλατο. Νοικιάζαμε 2 ή 3 και όλοι μαζί πηγαίναμε στα βράχια κάτω από το κάστρο του Πλαταμώνα. Οι πιο τολμηροί βουτούσαν εντυπωσιακά στο νερό, ενόσω οι πιο άτολμοι από εμάς χειροκροτούσαμε ενθαρρυντικά, πιστεύοντας ακράδαντα ότι την επόμενη χρονιά θα το δοκιμάζαμε σίγουρα. Από την παραλία μαζευόμασταν μόνον όταν μας καλούσαν οι μυρωδιές των ψητών και, μετά το συλλογικό φαγοπότι, ετοιμαζόμασταν για την κατ’ εξαίρεση βραδινή έξοδο που σήκωνε η εποχή, πάντοτε υπό την επίβλεψη νυσταγμένων ενηλίκων.
Η νεολιθική περίοδος
εισήγαγε σημαντικούς νεωτερισμούς. Ήμασταν, πλέον, ενήλικοι, φοιτητές οι πιο πολλοί, με δικό τους αυτοκίνητο κάποιοι. Αυτό αυτομάτως σήμαινε την επέκταση των ορίων διασκέδασης. Τις καθημερινές ξενυχτούσαμε στο μπαρ του κάμπινγκ ή πηγαίναμε βόλτα για φαγητό στα σουβλατζίδικα εκτός – στα μεγάλα κέφια, φτάναμε μέχρι και σε ταβέρνες σε γειτονικά, παραδοσιακά χωριά. Τα Σαββατοκύριακα, όμως, φορτώναμε τα αυτοκίνητα και πηγαίναμε σε παραθαλάσσια ξενυχτάδικα κατά ορδές. Το βασικό κριτήριο επιτυχημένης εξόδου κατά την περίοδο εκείνη ήταν η μαζική κατανάλωση μπουγάτσας και γάλακτος κακάο τις πρώτες πρωινές ώρες. Όταν επιστρέφαμε, επιτέλους, στα τροχόσπιτα, οι πρωινοί κατασκηνωτές κουνούσαν επικριτικά το κεφάλι, προσποιούμενοι ότι δεν έκαναν τα ίδια ή χειρότερα λίγα χρόνια πριν. «Νεολαία είστε εσείς; Πώς θα πάει μπροστά αυτή η χώρα;» αναρωτιόνταν. Δεν ξέρω αν κάναμε κάτι για τη χώρα, αλλά σίγουρα βοηθήσαμε να πάνε μπροστά οι πωλήσεις του Topino.
Πέρα από τη βραδινή διασκέδαση,
υπήρχε και η μεσημεριανή. Υπό τους ήχους μουσικών επιλογών του RSO, πίναμε φρέντο και αναλύαμε ζητήματα υψίστης σημασίας, αλλά, κυρίως, παίζαμε μπιρίμπα. Συστηματικά και με πάθος. Το παιχνίδι με τα χαρτιά δεν ήταν κάτι απλό για εμένα, καθότι διόλου χριστιανικό, οπότε και κατακριτέο από τη μαμά. Κάποιοι έβαζαν τσιλιαδόρους για το τσιγάρο, εγώ έβαζα τσιλιαδόρους για τη ντάμα κούπα. Υπήρχε οργανωμένη σήμανση ότι ο γονέας έχει αναδυθεί από τη σιέστα και κατευθύνεται προς την παραλία, ώστε να προλάβουμε να αφήσουμε κάτω τα χαρτιά και να προσποιηθούμε ότι συζητάμε κάτι πολύ σοβαρό, εντός επιτρεπόμενου πλαισίου. Αυτό είναι το καλό του συνημερεύειν: γνωρίζουν και σέβονται τις ιδιαιτερότητές σου οι συγκάτοικοι στην τρέλα. Ξέραμε ποιος δεν ανέχεται να μοιράζεται το φαγητό του, ποιος ήταν απονήρευτος, ποιος είχε αλλεργίες, ποιος ήταν ο καλύτερος φίλος των κουνουπιών και ποιος μπορούσε στην περιγραφή του Taboo «Έχτιζαν οι Αρχαίοι Έλληνες…» να απαντήσει –με απόλυτη αυτοπεποίθηση – «…πυραμίδες». Η νεολιθική εποχή ήταν η τελευταία περίοδος που έζησα στο κάμπινγκ και η πιο καθοριστική. Ίσως επειδή μία από τις φιλικές σχέσεις με υποτιθέμενη ημερομηνία λήξης κατέληξε να είναι μία από τις σημαντικότερες της ζωής μου.
Όταν οι γονείς
αγόρασαν το τροχόσπιτο, δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι θα αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της οικογενειακής ζωής. Κάθε Αύγουστο ακούγαμε «τελευταία χρονιά φέτος» και κάθε Μάιο επιστρέφαμε να στήσουμε το νοικοκυριό. Η στιχομυθία κράτησε περίπου 30 χρόνια. Οι γονείς πήραν τελικά την απόφαση να πουλήσουν το τροχόσπιτο πέρσι, με βαριά καρδιά και σε πολύ χαμηλή τιμή. Τιμή που δεν αντικατοπτρίζει τον πλούτο της κοινωνικής γνώσης που αποκτά κάποιος, όταν μοιράζεται ανοιχτά και στενά την καθημερινότητά του με πολύ (πολύ) κόσμο.
Το τροχόσπιτο στο κάμπινγκ
κατέληξε να γίνει κινητήριος δύναμη χωρίς να κουνηθεί ποτέ από την αρχική του θέση. Τα αιώνια καλοκαίρια έχτισαν ισόβια χαρακτηριστικά και σχέσεις ζωής που κρατούν ακόμη και σήμερα, είκοσι χρόνια μετά την τελευταία (λαθραία) μπιρίμπα. Μια καλοκαιρινή γαλούχηση επαρκής για όλους τους χειμώνες της ζωής μου. Η ανακάλυψη του δικού μου τροχού.
