Υπάρχει λόγος
Γράφει ο Τάσος Ρέτζιος
ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΚΠΛΗΞΗ ΟΥΤΕ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΟΥΤΕ Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕ Η ΣΕΙΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΠΑΪΣΙΟ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, ΔΑ, Η ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΤΑΜΠΟΥΡΩΝΟΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΜΑΣ, ΑΡΝΟΥΜΕΝΟΙ ΟΧΙ ΝΑ ΣΥΝΟΜΙΛΗΣΟΥΜΕ, ΑΛΛΑ, ΕΣΤΩ, ΝΑ ΡΙΞΟΥΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΠΛΕΥΡΑ. ΚΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ, ΟΤΑΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ, ΧΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ. ΠΟΥ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ, ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟ ΘΕΜΑ.
Ας το δηλώσω εξαρχής: με αγιοποιήσεις, προφητείες και συμβουλές γερόντων είμαι πάντοτε επιφυλακτικός. Αλλά με εργαλειοποιήσεις, κηρύγματα και προσηλυτισμούς ανεβάζω κάπως την κλίμακα των αντιδράσεών μου. Το ίδιο κάνω όμως και με τις πολεμικές, τις ειρωνείες και τις αντιδράσεις που προέρχονται από την (ας την πούμε) αντίθετη πλευρά. Ναι, το ξέρω: στο τέλος όλη αυτή η άσκηση ψύχραιμων αποστάσεων (να το πω «ισορροπιών»;) με κάνει κάτι σαν Ανδρουλάκη (Νίκο, όχι Μίμη) ή ΚΟΔΗΣΟ, για να το κάνω και πιο βίντατζ.
Ωστόσο: η πολεμική στις θρησκείες ως όπιο των λαών ή η επίθεση στην ελληνική Εκκλησία (παρότι όχι άδικη πολλές φορές) είναι μια νεωτεριστική ιδεολογική καραμέλα που έχει εδώ και καιρό λιώσει, οπότε δύσκολα μπορεί κάποιος να την καταπιεί. Για μια σειρά από λόγους (η σύμπλευση της Εκκλησίας με σκοταδιστικές, αντιδραστικές και ολοκληρωτικές πρακτικές και θεσμούς τής μεταπολεμικής Ελλάδας είναι μάλλον ο κυριότερος), κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τον συστατικό ρόλο τής Ορθοδοξίας στην ύπαρξη του Ελληνισμού, κάτι που οδηγεί με ασφάλεια σε έναν ρηχό αντικληρικαλισμό και άρνηση.
Με αυτά ως δεδομένα(;), δεν προκαλούν έκπληξη ούτε τα υψηλά ποσοστά αποδοχής ούτε η πολεμική και η ειρωνεία που συγκέντρωσε η σειρά για τον Άγιο Παΐσιο. Δεν είναι, δα, η πρώτη φορά που ταμπουρωνόμαστε στα στρατόπεδά μας, αρνούμενοι όχι να συνομιλήσουμε, αλλά, έστω, να ρίξουμε μία ματιά στην απέναντι πλευρά. Και συνήθως, όταν συμβαίνει αυτό, χάνουμε την ουσία. Που εδώ, μια και μιλάμε για μία τηλεοπτική σειρά, θα έπρεπε να είναι ο τρόπος και όχι το θέμα. Εξάλλου, δεν είναι λίγες οι φορές που τόσο στη μεγάλη όσο και στη μικρή οθόνη γίναμε κοινωνοί σπουδαίων στιγμών με θρησκευτική θεματική, με υψηλό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και, κυρίως, με μιαν εσωτερικότητα από αυτήν που σου προκαλεί η μεγάλη τέχνη. Και τότε, πραγματικά λίγος χώρος μένει για πολεμικές και για αντιθέσεις.
Αυτό που θέλω να πω είναι πως, αν η σειρά για τον Άγιο Παΐσιο είχε κάτι από τα παραπάνω, αν η θρησκευτικότητα συνδυαζόταν όχι με μια παλιομοδίτικη και άκαπνη, εντέλει, ανάδειξη μιας δήθεν παράδοσης, αλλά με μια –έστω, εικονοκλαστική– νύξη αυτού που πάντοτε προηγείται της πίστης (της αμφιβολίας) και αν όλο αυτό γινόταν με τα σύγχρονα εργαλεία και τάσεις τού οπτικοακουστικού, τότε μέχρι και το προσκύνημα στις πλαστικές σαγιονάρες τού Αγίου θα είχε νόημα. Ώς τότε, ας θυμηθούμε ότι πρόκειται για μια σειρά στην ελληνική τηλεόραση – και η τελευταία αλλιώς ορίζει τα… δυναμικά κοινά της.
