fbpx

Citymagthess.gr

Πλανεμένη δημοσιογραφία;

Μοιραστείτε το

Υπάρχει λόγος

Γράφει ο Τάσος Ρέτζιος

 

Δεν πρέπει

να υποτιμούμε τα επιχειρήματα ενός όπλου στραμμένου κατά πάνω μας, νομίζω όμως ότι τις περισσότερες φορές οι λέξεις μπορούν να αποδειχτούν εξίσου φονικές και, σίγουρα, περισσότερο πληθωρικές στα αποτελέσματά τους. Αυτό στην καθημερινή ζωή το βιώνουμε διαρκώς – αρκεί να θυμηθείτε την τελευταία φορά που καυγαδίσατε δημοσίως. Αλλά, δυστυχώς, δεν μοιάζει να είναι μόνο σύμπτωμα μιας χαμένης αίσθησης κοινωνικότητας (άρα και σεβασμού σε κανόνες και συμπεριφορές) ή, διαφορετικά, μιας καλπάζουσας αποθέωσης των ατομικών επιδιώξεων και ταυτοτήτων (sic!). Έχω την αίσθηση ότι αλλού πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια μιας, για παράδειγμα, τοξικής και επιθετικής αντίληψης του δημόσιου λόγου, είτε έχει να κάνει με τα κοινωνικά μέσα έκφρασης είτε, ακόμη χειρότερα, με θεσμοποιημένες εκδοχές του, όπως η δημοσιογραφία.

Σύμφωνοι,

δεν είναι καινούργιο φαινόμενο: βλέπουμε πώς μια τεράστια έλλειψη σωστής (άρα: τεκμηριωμένης) πληροφόρησης γύρω από τις ρίζες των προβλημάτων στη Μέση Ανατολή και στο παλαιστινιακό ζήτημα οδηγεί όχι μόνο σε σκληρές στρατοπεδεύσεις, αλλά και σε ανορθολογικές επιλογές. Όμως, πόση έλλειψη πληροφόρησης να έχει κάποιος δυτικός, φιλελεύθερος άνθρωπος, με ανεπτυγμένα τα ένστικτα των κοινωνικών δικαιωμάτων, ώστε να φτάσει στο σημείο να υποστηρίζει μια ξεκάθαρα τρομοκρατική και δυναστική οργάνωση και να επιθυμεί τη διάλυση ενός –έστω κατ’ όνομα– δημοκρατικού κράτους;

Η αλήθεια

είναι ότι όσοι δημοσιογραφούμε δύσκολα αποτινάζουμε τις ιδεολογικοπολιτικές μας εμμονές, ακόμη πιο δύσκολα «συνομιλούμε» με τις ξένες προς εμάς και σχεδόν ουδέποτε αναθεωρούμε (πόσο μάλλον να ζητήσουμε συγγνώμη), όταν τα στοιχεία, οι εξελίξεις, η ίδια η πραγματικότητα μας τρίβουν στο πρόσωπο τα λάθη μας. Στο παλαιστινιακό, για να μείνουμε στο παραπάνω παράδειγμα, ουκ ολίγες φορές έχει αποδειχτεί πόσο η προπαγάνδα, η κατασκευή εικόνων και οι συναισθηματικοί εκβιασμοί με καταστάσεις ανύπαρκτες, που τεκμηριωμένα καταρρίφθηκαν, έχουν επιβάλει κοινωνικές διαμαρτυρίες και πολιτικές τοποθετήσεις. Δεν είναι ο χώρος εδώ για λεπτομερή ανάλυση, αλλά όποιος θέλει μπορεί να ρίξει μια ματιά στο πρόσφατο αφιέρωμα του Athens Review of Books και στα εμβριθή και αναλυτικά δοκίμια του Τζέφρι Χερθ.

Όσοι είδαν να καταρρίπτονται τα «ρεπορτάζ» τους και να αποκαλύπτεται το μηδενικό fact checking, ουδέποτε παραδέχτηκαν το λάθος – αντιθέτως, εστίασαν έτι περαιτέρω σε ζητήματα ηθικής, ιδεών και δικαιοσύνης. Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τα ιδεολογήματά μας, τόσο το χειρότερο γι’ αυτήν!

«Ε, και;»

θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος αδιάφορα. Μήπως δεν έχουμε συνηθίσει πια στα «εναλλακτικά γεγονότα» ή ακόμη και στις «παράπλευρες απώλειες»; Μήπως δεν έχουμε δει τους ίδιους τους δρώντες να αλλάζουν δέρμα ανάλογα με το κατά πού φυσάνε οι άνεμοι των καιρών; Και μήπως, τελικά, οι ίδιες οι κοινωνίες μπορούν να αντιληφθούν την πραγματικότητα που βιώνουν;

Δυστυχώς, η ίδια η πραγματικότητα μας δείχνει τα αντίθετα: μερικές λέξεις, κάποιες περιγραφές, μια αναπαραγωγή επιθετικού «ρεπορτάζ» μπορούν να φανατίσουν, να ομαδοποιήσουν, να σπείρουν μίσος, να οπλίσουν χέρια. Κι επειδή έχουν πια περάσει πολλά χρόνια που γίνεται αυτή η κουβέντα, ουδείς μπορεί να μιλήσει για αυταπάτες και πλάνες. Κάθε λέξη έχει τη σημασία της…

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο έντυπο Citymag της 24.02.2024.

Μοιραστείτε το

Κύλιση στην κορυφή

Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας

Εμείς και οι συνεργάτες μας χρησιμοποιούμε τεχνολογίες, όπως cookies, και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως διευθύνσεις IP και αναγνωριστικά cookies, για να προσαρμόζουμε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο με βάση τα ενδιαφέροντά σας. Κάντε κλικ παρακάτω για να συμφωνήσετε με τη χρήση αυτής της τεχνολογίας και την επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων για αυτούς τους σκοπούς.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε την Πολιτική απορρήτου.

Ρυθμίσεις Cookies

Παρακάτω μπορείτε να επιλέξετε ποια cookies θα επιτρέψετε σε αυτή την ιστοσελίδα. Πατήστε στην αποθήκευση ρυθμίσεων για να εφαρμόσετε την επιλογή σας.

ΛειτουργικάΗ ιστοσελίδα για να δουλέψει χρησιμοποιεί κάποια απαραίτητα λειτουργικά cookies.

ΣτατιστικάΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για στατιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να βελτιώσουμε το περιεχόμενο που σας προσφέρουμε.

Κοινωνικά ΔίκτυαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies από τα κοινωνικά δίκτυα, ώστε να μπορούμε να σας δείξουμε περιεχόμενο από πλατφόρμες όπως το YouTube και το FaceBook. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΔιαφημίσειςΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για διαφημιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να σας προσφέρουμε περιεχόμενο που σας ενδιαφέρει. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΆλλαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί και ορισμένα cookies από υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες