Πωλ Μουρ

Με αφορμή την κινηματογραφική μεταφορά τής απίστευτης ιστορίας μιας 26χρονης Ρωσίδας, της Άννα Σορόκιν, η οποία, ερχόμενη από το πουθενά, κατάφερε να πείσει όλη τη νομενκλατούρα τού Μανχάταν ότι είναι μια βαθύπλουτη κληρονόμος (και, έτσι, να αποσπάσει τεράστια ποσά, αλλά και επιδραστικότητα και πρόσβαση στο πιο θεόκλειστο και υπέρ-σνομπ σύστημα του κόσμου), θυμήθηκα μιαν έκφραση που χρησιμοποιούσαμε παλιά, για να χαρακτηρίσουμε τους γοητευτικούς απατεώνες. Τους λέγαμε «Πωλ Μουρ», από το «πουλάω μούρη». Δηλαδή, βιτρίνα. Κι όποιος την αγοράσει.

Η ιστορία των απατεώνων που βασίζονται στην εμφάνιση, στον εντυπωσιασμό και, βέβαια, στο απύθμενο θράσος τους είναι πάρα πολύ παλιά – έχουν γραφτεί υπέροχα μυθιστορήματα γι’ αυτούς, έχουν γυριστεί ταινίες με ήρωες απίστευτους ανθρώπους, που η δουλειά και το modus vivendi τους είναι να ξεγελούν τους αφελείς και να αποκομίζουν κέρδη εις βάρος τους. Όπως, ας πούμε, όταν μας στέλνουν διάφορα μέιλ από δικηγορικά γραφεία τού Τόγκο, που μας ενημερώνουν ότι κάποιος (τελείως άγνωστός μας) απεδήμησε εις Κύριον, μας άφησε κληρονομιά κάτι εκατομμύρια ντάλαρς κι εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να στείλουμε μερικά χιλιάρικα για τα έξοδα μεταβίβασης. Τώρα, αν εμείς –αντί να σβήσουμε κατευθείαν αυτό το μέιλ– πιάσουμε και στείλουμε τα λεφτά στο Τόγκο, πώς ακριβώς θα λεγόμαστε;

Θα μου πείτε: «Μα, ποιος μπορεί να πιστέψει σε μια τόσο χονδροειδή και προφανέστατη απάτη;». Προφανώς, μάλλον θα υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που την πατάνε, αφού, παρά τις διαρκείς προειδοποιήσεις που απευθύνουν οι αρχές για τέτοιου είδους ηλεκτρονικές απάτες, αυτές συνεχίζουν ακόμη να ζουν, να βασιλεύουν και να κάνουν και δουλίτσα. «Μα, υπάρχουν τέτοια κορόιδα;», θα μου πείτε. Ειδικά εμείς εδώ, στην Ελλάδα, δεν δικαιούμαστε διά να ομιλούμε, κυρίως μετά από εκείνη την αξέχαστη υπόθεση Κοσκωτά, αυτού του ανθρώπου που είχε έρθει από το πουθενά και είχε καταφέρει μέσα σε ελάχιστο χρόνο να εξαπατήσει τους πάντες και να ανακατέψει κυβέρνηση, οικονομικό σύστημα, μέσα ενημέρωσης – τα πάντα. Κι όμως: παρά τα παθήματα, δεν μαθαίνουμε. Εξακολουθούμε να εντυπωσιαζόμαστε από περίεργους μεσσίες-επαγγελματίες «Πωλ Μουρ» και άκριτα να τους πιστεύουμε, να τους θαυμάζουμε, να τους δίνουμε μέχρι και τα κλειδιά τής πόλης μας. Είναι σαν να κάνουμε την οντισιόν τού απατεώνα. «Είστε απατεώνας, κύριε; Ναι; Παρακαλώ, περάστε!».

Βέβαια, δεν είναι και εύκολο να είσαι καλός Πωλ Μουρ… Χρειάζεται εξυπνάδα, ευστροφία, ευγλωττία, πολύ θράσος, μια εξαιρετική γκαρνταρόμπα, σπίτια, πολυτελή αυτοκίνητα. Και ακόμη ένα μεγάλο προσόν: να ξέρεις να λες αυτό που χρειάζεται να ακούσει ο άλλος. Να μαντεύεις τις επιθυμίες του, τις αδυναμίες του, τους φόβους του, τους πόθους του. Να ξέρεις να πουλάς παραμύθι, δηλαδή…

Υπάρχει βέβαια και μια άλλη πλευρά τής πραγματικότητας. Αυτή που λέει ότι όσοι εξαπατώνται στο βάθος θέλουν να εξαπατηθούν. O Όσκαρ Ουάιλντ στη «Βεντάλια τής λαίδης Γουίντερμιρ» είχε φτιάξει τον χαρακτήρα τής κυρίας Έρλιν, μιας γυναίκας τελείως «Πωλ Μουρ», που ήταν πολύ κοκέτα και εντυπωσιακά όμορφη και που ζούσε κυρίως εις βάρος πλούσιων κυρίων. Όταν κάποια άλλη κυρία προειδοποίησε τον λόρδο Τάπι για το ποιόν τής κυρίας Έρλιν και για το ότι του πουλάει έρωτα μόνο και μόνο για να του φάει τα λεφτά του, εκείνος απάντησε: «Ε, ας μου τα φάει… Γιατί άλλο να με θέλει; Είμαι ένας ηλικιωμένος και χοντρούλης βλάκας. Το μόνο προσόν που έχω είναι πολλά λεφτά. Ας μου τα φάει». Δηλαδή, ενδεχομένως, κάπου στο βάθος μπορεί και να τη θέλουμε την εξαπάτησή μας. Αλλά δεν το παραδεχόμαστε. Τι χάσιμο χρόνου…