Πρώτη ύλη

«Θυμίζω πως το deadline είναι την επόμενη Δευτέρα» μού γράφει ο Άγγελος Βάσσος. «Το θυμάμαι» του απαντώ – κι έρχεται ασυναίσθητα στο μυαλό μου η γιαγιά μου η Δέσποινα, η «μάμμη», να μου δίνει το «γιάντες»: εκείνο το λεπτό κοκαλάκι τής κότας που, αν στο έδινε ο συμπαίκτης σου κι έλεγες «το θυμάμαι», κέρδιζες, ενώ, αν το έπαιρνες ασυναίσθητα, έχανες. Έχανα σχεδόν πάντοτε κι εκείνη γελούσε. Γελούσε μ’ εκείνο το γάργαρο, αληθινό και ψιλοπονηρό της γέλιο, το ίδιο μ’ εκείνο που είχε, όταν μας διηγούταν μια καλοκαιρινή ιστορία από τον Άγιο Λαυρέντη τού Πηλίου: «Μάζεψαν, λοιπόν, η γιαγιά μου και η θεία μου κλαδιά βατομουριάς έναν Αύγουστο, για να βγάλουνε τα φρούτα και να κάνουνε μαρμελάδα. Φορτωμένες όπως γυρνούσαν στο σπίτι, συναντούσαν χωριανούς, που τις κοιτούσαν περίεργα και μουρμούριζαν. Κάποια στιγμή, μια γνωστή τους ντόπια σταματάει και τις ρωτάει: ‘Βάτα; Τι θα τα κάνετε, μωρέ, τα βάτα; Αυτά τα τρών’ οι κατσίκες!’». Στην ελληνική ύπαιθρο το 1977, τα βατόμουρα ήταν φαγητό για τα ζώα.

Στο μεταξύ, μάθαμε και προχωρήσαμε. Ανακαλύψαμε φρούτα, αγριόχορτα και βότανα που υπάρχουν άφθονα στην ελληνική φύση και τα εντάξαμε στην κουζίνα μας και στη διατροφή μας.

Στο Πήλιο, μία δεκαπενταετία αργότερα, έτυχε να είμαι πάλι με τη μάμμη. Θαύμαζα δύο γλάστρες με πλούσιο δυόσμο σε μιαν αυλή. Βγήκε η κυρία τού σπιτιού και της λέω: «Καμαρώνω τον δυόσμο σας. Φαντάζομαι τι τσάγια και τι νόστιμα φαγητά θα κάνετε μ’ αυτόν…». Με κοίταξε μπερδεμένη: «Κοπέλα μου, δεν ξέρω τι λες… Εγώ για ομορφιά το ‘χω, δεν τρώγεται». Κοιταχτήκαμε με τη γιαγιά μου συνωμοτικά κι εκείνη, με το πονηρό της χαμόγελο, ψιθυρίζει σιγά στ’ αυτί μου: «Βάτα, τι να τα κάνετε, μωρέ, τα βάτα…». Φύγαμε γρήγορα, να μη μας δει η γλυκιά κυρία να γελάμε.

Τη δεκαετία τού 1990 είχαμε αρχίσει να ανακαλύπτουμε το μυστικό πολλών «θησαυρών» τού Πηλίου και της ελληνικής φύσης, που μέχρι τότε τους χρησιμοποιούσαμε αλλιώς ή δεν τους δίναμε την πρέπουσα σημασία. Έτσι ανακάλυψα το κρίταμο (που για χρόνια το περνούσαμε αδιάφορα στις παραλίες), τον σταφυλίνικα (που αγαπώ και τον στολίζω στις σαλάτες μου), τους κολοκυθοανθούς (που παλιά τους κόβαμε και τους πετούσαμε, όταν μας έφερναν κολοκυθάκια ανθισμένα) και τόσα άλλα. Καταπληκτικό και αναζωογονητικό να βλέπεις κάτι οικείο από μιαν άλλη πλευρά, αλλά και να μαθαίνεις άλλους τρόπους χρήσης και ιδιότητες. Το κατευχαριστιέμαι κάθε φορά που μου συμβαίνει. Εύχομαι να ανακαλύψετε κι εσείς κάτι καινούργιο και αυτό το καλοκαίρι.