Στη θεωρία τα πάμε καλά…

«–Εσύ είσαι μ’ εμάς ή με τους άλλους;». «–Με εσάς, φυσικά». «–Εμείς είμαστε οι άλλοι…». Το αστείο κυκλοφορεί χρόνια τώρα και, δυστυχώς, καθίσταται επίκαιρο με κάθε δυσκολία που ανακύπτει στην καθημερινότητά μας.

Είχαμε πάντοτε μια άποψη για όλα (όχι «μια» άποψη, αλλά τη σωστή), την οποία σπεύδουμε να καταθέσουμε στην πρώτη αφορμή, είτε μας ζητηθεί είτε όχι. Ιδιαίτερα τελευταία, που τα κινητά έγιναν 24ωρη προέκταση του χεριού μας και τα social media πιο πολύτιμα για την επιβίωσή μας κι από το νερό, οι εννέα στους δέκα επιδεικνύουν μιαν ακατάσχετη ροπή προς την κατάθεση της γνώμης τους. Έχουν στο τσεπάκι τους μια συμβουλή για πάσα νόσο. Όλοι οι υπόλοιποι, που δεν μπορούν να δουν την αλήθεια τους, είτε είναι τυφλοί είτε χαρακτηρίζονται από τη δεύτερη κατάσταση, που συνοδεύει τη νόσο στο γνωστό ρητό.

Πέφτει χιόνι και αποκλείονται δρόμοι; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν ξέρουν πώς γίνεται ο αποχιονισμός. Πλημμυρίζουν δρόμοι; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν ξέρουν πώς κατασκευάζονται τα σωστά αντιπλημμυρικά. Είναι βρώμικη η πόλη; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν μπορούν να οργανώσουν σωστά ένα αποτελεσματικό σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων. Βανδαλίζονται κτίρια με αφισοκολλήσεις και tags; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν μπορούν να εξουδετερώσουν τους βάνδαλους, με αυστηρότερη προληπτική επιτήρηση και ταχύτερη αποκατάσταση των περιουσιών. Μας πνίγει το κυκλοφοριακό; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν μπορούν να ρυθμίσουν σωστά τα φανάρια/ να αστυνομεύσουν τις κεντρικές αρτηρίες/ να μονοδρομήσουν, να αμφιδρομήσουν, να πεζοδρομήσουν ή να μην πεζοδρομήσουν τον έναν ή τον άλλο δρόμο. Μας έχουν πνίξει τα διπλοπαρκαρισμένα; Φταίει που είναι όλοι άχρηστοι και δεν μπορούν να οργανώσουν σωστά ένα σύστημα οργανωμένης στάθμευσης (αλλά και να επιβάλουν πρόστιμα σε όσους το καταστρατηγούν). Προφανώς, όλη αυτή η χρηστομάθεια εμπεριέχει το σπέρμα τής απόλυτης γνώσης: «Εσείς, που τα κάνατε έτσι, είστε άχρηστοι. Εγώ, που σας κρίνω, ξέρω πώς γίνεται σωστά η δουλειά».

Θυμάμαι την εποχή, πριν από είκοσι χρόνια, που ζούσα στη Βοστώνη. Μου είχε κάνει φοβερή εντύπωση τότε (βιώνοντας για πρώτη φορά τον παροιμιωδώς βαρύ χειμώνα τής Μασαχουσέτης) ότι οι κάτοικοι ήταν υποχρεωμένοι να καθαρίζουν οι ίδιοι τα πεζοδρόμια μπροστά από τα σπίτια τους, πετώντας όπως όπως το χιόνι που μαζευόταν στον δρόμο. Μου είχε φανεί παράλογο: γιατί να καθαρίζουν οι ίδιοι τα πεζοδρόμια, ενώ πληρώνουν δημοτικά τέλη; Ρωτώντας τους ντόπιους, κατάλαβα ότι ουδείς αναμένει από τους δημοτικούς υπαλλήλους να καθαρίζουν το πεζοδρόμιο μπροστά από κάθε σπίτι – αυτό είναι δουλειά κάθε ιδιοκτήτη, με απειλή μάλιστα προστίμου ή ακόμη και δίωξης, αν κάποιος περαστικός γλιστρήσει και χτυπήσει μπροστά από την περιουσία του λόγω της δικής του αβελτηρίας. Αντίστοιχα, όλοι αναμένουν από τον δήμο να καθαρίζει άμεσα και χωρίς οποιαδήποτε χρονοτριβή τον δρόμο, που είναι πεδίο δικής του ευθύνης. Κάπως έτσι, η δουλειά γίνεται γρήγορα και σωστά, χωρίς παρεξηγήσεις. Κάτι αντίστοιχο είχα βιώσει 3-4 χρόνια νωρίτερα, στο Λονδίνο. Κάδοι απορριμμάτων δεν υπάρχουν από την εποχή που ο IRA τούς παγίδευε με εκρηκτικούς μηχανισμούς. Όλοι ξέρουν όμως ότι το δημοτικό απορριμματοφόρο περνάει δύο φορές την εβδομάδα, σε προκαθορισμένες ημέρες και ώρες, και βγάζουν τα σκουπίδια τους το πολύ μισή ώρα νωρίτερα. Κάπως έτσι, με συνεργασία των δύο πλευρών, το σύστημα λειτουργεί ρολόι.

Τι συμβαίνει στα καθ’ ημάς; Μπορεί να χιονίζει, εγώ όμως θα βγω βόλτα με την αυτοκινητάρα μου (χωρίς αλυσίδες). Μπορεί να πλημμυρίζουν δρόμοι, εγώ όμως θα ρίχνω τα μπάζα μου στο ρέμα. Μπορεί να είναι βρώμικη η πόλη, εγώ όμως θα πετάω το χαρτί από το πιτόγυρο όπου με βολεύει. Μπορεί να ασφυκτιούν οι δρόμοι, εγώ όμως θα πάρω την αμαξάρα μου, για να πάω για καφέ (και θα την παρκάρω κι όπου με βολέψει).

Το ένα χέρι πρέπει να νίβει το άλλο, αλλιώς θα μείνουν και τα δύο βρώμικα. Αν δεν το καταλάβουμε έστω και αργά, δουλειά δεν θα γίνει. Στη θεωρία είμαστε καλοί. Είναι ώρα πια να δούμε πώς τα πάμε και στην πράξη.