Φωτογραφίες: ΣΑΚΗΣ ΓΙΟΥΜΠΑΣΗΣ.
Συνδέθηκε επί σειρά δεκαετιών με κάποιες από τις συναρπαστικότερες γαστρονομικές (και όχι μόνο) μνήμες των Θεσσαλονικέων τού κέντρου, ενώ ακόμη και σήμερα αποτελεί ένα από τα πλέον Instagram-friendly κτίρια στον ιστορικό άξονα της Αριστοτέλους, χάρη όχι απλώς στην επιβλητική του πρόσοψη, αλλά και στις υπέροχες, αρτ νουβό εξώθυρες των «δίδυμων» κτιρίων που το αποτελούν. Περί του Βοσπόριου Μεγάρου ο λόγος, το οποίο, στέκοντας τα τελευταία 99 χρόνια στον αριθμό 8 τής οδού Αριστοτέλους, έχει καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι τής νεότερης αστυγραφικής ιστορίας τής Θεσσαλονίκης.
Το πενταώροφο, εκλεκτικιστικού ρυθμού συγκρότημα ανεγέρθηκε το 1922, ως μέγαρο κατοικιών, στα οικόπεδα 13/22 και 13/23 επί του ιστορικού άξονα της Αριστοτέλους, με ιδιοκτήτες τους Μπιλύρη και Αλεξιάδη, βάσει μελέτης που εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα Γιωτόπουλο.
Ένα συγκρότημα με ιστορία
Επιστρέφοντας στο Βοσπόριον Μέγαρον, ο επισκέπτης του θα διαπιστώσει ότι πρόκειται ουσιαστικά για δύο «δίδυμα» κτίρια, όμοια τόσο στην πρόσοψη όσο και στη διαμόρφωσή τους, με κάτοψη σε σχήμα πι και έναν κεντρικό διάδρομο (εκατέρωθεν του οποίου αναπτύσσονται τα δύο κτίρια), ο οποίος παλαιότερα κατέληγε σε έναν «κρυφό» εσωτερικό κήπο με μεγάλη ιστορία. Στον χώρο αυτό φιλοξενούταν παλαιότερα το περίφημο «Ουζερί Αριστοτέλους» (αγαπημένο στέκι ντόπιων και επισκεπτών για το μεσημεριανό, κυρίως, ουζάκι, χειμώνα καλοκαίρι), γνωστό στους παλαιότερους Θεσσαλονικείς ως «Λεπέν». Σύμφωνα με μαρτυρίες, το παρατσούκλι βγήκε παρά την επιθυμία τής τότε ιδιοκτησίας τού εστιατορίου, επειδή τη δεκαετία τού 1980 σε χώρο τού κτιρίου στεγαζόταν η Εθνική Πολιτική Ένωσις (ΕΠΕΝ), στελέχη τής οποίας είχαν καλέσει στα γραφεία τους τον Δεκέμβριο του 1984 τον ακροδεξιό γάλλο πολιτικό Ζαν-Μαρί Λεπέν, με τον οποίο στη συνέχεια γευμάτισαν στο γνωστό ουζερί.
Σε ό,τι αφορά τους ορόφους τού «δίδυμου» συγκροτήματος, αυτοί στον Μεσοπόλεμο κατοικήθηκαν από αστούς Θεσσαλονικείς, ενώ στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής το κτίριο επιτάχθηκε για να στεγάσει διοικητικές υπηρεσίες των ναζί. Μέχρι τη δεκαετία τού 1980 τα ευρύχωρα διαμερίσματά του χρησιμοποιήθηκαν εκ νέου ως κατοικίες, ενώ σήμερα στεγάζουν τουριστικά γραφεία, φροντιστήρια και καταστήματα.
Ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα
Ένα από τα πλέον εμβληματικά αρχιτεκτονικά στοιχεία τού κτιρίου (και πιθανότατα το πρώτο που θα προσέξει ο επισκέπτης του) είναι οι δύο αντικριστές, καμπυλωτές εξώθυρες – χαρακτηριστικές αρτ νουβό, από τις ελάχιστες που διασώζονται σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Το συγκρότημα, όπως προαναφέρθηκε, αποτελείται από δύο «δίδυμα» κτίρια με ισόγειο και τέσσερις ορόφους, τα οποία αναπτύσσονται γύρω από έναν κεντρικό διάδρομο και ενώνονται στους ορόφους με μπαλκόνι. Η πρόσοψη επί της Αριστοτέλους οργανώνεται συμμετρικά, αριστερά και δεξιά τού κεντρικού άξονα, με δύο τριμερή τμήματα. Στο μέσον καθενός από τα δύο κτίρια και στο ύψος τού τρίτου ορόφου έχει αναπτυχθεί πολυγωνικό έρκερ, το οποίο στον αμέσως επόμενο όροφο (στον τέταρτο) δημιουργεί σκεπαστό εξώστη.
Το κτίριο είναι εκλεκτικιστικό, με νεοβυζαντινές (όπως και στα υπόλοιπα οικοδομήματα της Αριστοτέλους) και αρτ νουβό επιρροές, με διαφοροποίηση στα ανοίγματα, με παράθυρα και εξωστόθυρες με εξώστες, αλλά και με σειρά πεσσών στον τελευταίο όροφο. Στο εσωτερικό του κυριαρχούν το κλιμακοστάσιο με τα αρτ νουβό κιγκλιδώματα, οι ανάγλυφες διακοσμήσεις στις οροφές των κοινόχρηστων χώρων, η ανάγλυφη διακοσμητική ταινία που ακολουθεί την κλίση τού κλιμακοστασίου, αλλά και οι υπέροχες δίφυλλες, ξύλινες πόρτες εισόδου στα διαμερίσματα, με τα ιδιαίτερα περίτεχνα υπέρθυρα.
Το Βοσπόριον Μέγαρον χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.
