ΤΑ ΠΙΟ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΑ συμπτώματα κακοποίησης είναι αυτά που ριζώνουν στο μυαλό ενός θύματος και αρχίζουν από την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ GASLIGHTING ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ. Δυσκολεύεστε να λάβετε ακόμη και απλές αποφάσεις. Δικαιολογείτε τη συμπεριφορά του συντρόφου σας στην οικογένεια ή τους φίλους σας. Συνεχείς αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σας. Κατηγορείτε τον εαυτό σας για τον τρόπο που σας αντιμετωπίζει ο δράστης. Προσπαθείτε να πείσετε τον εαυτό σας ότι η συμπεριφορά του/της δεν είναι πραγματικά τόσο κακή. Νοιώθετε σαν να περπατάτε «στις μύτες» γύρω από τον δράστη. Πιστεύετε ότι είστε πολύ ευαίσθητοι. Αμφισβητείτε τα δικά σας συναισθήματα, τις κρίσεις και τις παρατηρήσεις. Αισθάνεστε μοναξιά και εγκλωβισμό. Αμφισβητείτε τη δική σας μνήμη και λογική. Μένετε σιωπηλοί αντί να μιλάτε για το τι σκέφτεστε ή πιστεύετε. Νιώθετε ότι απειλείστε όλη την ώρα. Αρχίζετε να πιστεύετε ό,τι σας λέει ο κακοποιητής (gaslighter) για τον εαυτό σας (π.χ., ότι είστε «τρελοί» ή «ανόητοι»). Νομίζετε ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα σωστά και νιώθετε απογοητευμένοι από τον εαυτό σας. Ξοδεύετε πολύ χρόνο ζητώντας συγγνώμη για τις πράξεις σας.
Συνήθως, οι δράστες (gaslighters) υποφέρουν και οι ίδιοι από προβλήματα ψυχικής υγείας. Μπορεί να έχουν αναπτύξει αυτές τις συμπεριφορές ελέγχου ως απάντηση σε παιδικό τραύμα ή ως αποτέλεσμα της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας (ΝΔΠ) ή άλλης ψυχολογικής κατάστασης.
ΣΥΝΗΘΩΣ, ΟΙ ΔΡΑΣΤΕΣ (GASLIGHTERS) ΥΠΟΦΕΡΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΑΠΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΠΑΙΔΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ ‘Η ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΝΔΠ) ‘Η ΑΛΛΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
ΕΝΝΕΑ ΣΗΜΑΣΙΑ GASLIGHTING ΣΕ ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ. Λέει ψέματα ή αρνείται να παραδεχτεί το ψέμα, ακόμη κι όταν του/της δείχνετε αποδείξεις. Επιμένει ότι ένα γεγονός ή μια συμπεριφορά που είδατε δεν συνέβη ποτέ και θυμάστε λάθος. Διαδίδει φήμες και κουτσομπολιά για εσάς ή σας λέει ότι άλλοι σας κουτσομπολεύουν. Αλλάζει θέμα ή αρνείται να συζητήσει για κάτι που σας έχει ενοχλήσει. Σας λέει ότι αντιδράτε υπερβολικά, όταν του/της φωνάζετε. Κατηγορεί για όλα τα προβλήματα εσάς, υποστηρίζοντας ότι, αν ενεργούσατε διαφορετικά, θα σας αντιμετώπιζε διαφορετικά – άρα, ευθύνεστε για ό,τι σας συμβαίνει. Προσπαθεί να εξομαλύνει τα πράγματα με λόγια αγάπης που είναι αταίριαστα με τις πράξεις του/της. Διαστρεβλώνει την ιστορία για να ελαχιστοποιηθεί η κακοποιητική συμπεριφορά, μικραίνοντας τις συνέπειες από τις οδυνηρές συμπεριφορές (λέγοντας κάτι όπως «Ήταν απλώς ένα αστείο» ή «Είσαι πολύ ευαίσθητος/η»). Σας απομακρύνει από φίλους και συγγενείς που μπορεί να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα κακοποίησης (gaslighting).
Οποιοδήποτε από αυτά τα σημάδια σε μια σχέση αποτελεί αίτια ανησυχίας και δείχνει ότι η σχέση είναι ανθυγιεινή και μπορεί να προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ. 1. Μιλήστε με άλλους για το τι συμβαίνει. Αποτρέψτε τον κακοποιητή από το να σας χωρίσει από φίλους, συγγενείς ή συναδέλφους που ενδιαφέρονται για εσάς και σέβονται την άποψή σας. Μοιραστείτε τι συμβαίνει με όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα, ώστε να μπορούν να επικυρώσουν αυτό που σας συμβαίνει – αυτό θα μειώσει με βεβαιότητα την αυτοαμφισβήτηση. 2. Εστιάστε στις πράξεις, όχι στα λόγια. Ένας κακοποιητής μπορεί μερικές φορές να σας πει αυτό που θέλετε να ακούσετε, για να σας κρατήσει στη σχέση. Αλλά τα λόγια του/της δεν έχουν νόημα, αν δεν αλλάξουν και οι συμπεριφορές του/της. 3. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν είστε ο λόγος για την καταχρηστική συμπεριφορά του κακοποιητή. Δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσατε ή θα έπρεπε να είχατε κάνει διαφορετικά, για να αποφύγετε την κακοποίηση. Η καταχρηστική συμπεριφορά δεν είναι δικό σας λάθος – αφορά τις προσπάθειες του κακοποιητή να σας ελέγξει και να σας χειραγωγήσει. 4. Μην προσπαθήσετε να διαφωνήσετε με έναν κακοποιητή. Το gaslighting δεν είναι μια ορθολογική συμπεριφορά και όσοι το κάνουν δεν θα ανταποκριθούν στη λογική ή δεν θα παραδεχτούν το πραγματικό τους κίνητρο. Αν ένας σύντροφος, φίλος ή συνάδελφος μετατρέψει μια συζήτηση σε ευκαιρία να σας προσβάλει ή να αμφισβητήσει το μυαλό ή τις ικανότητές σας, απομακρυνθείτε από τη συζήτηση – αυτή η πράξη θα ενισχύσει την αυτοεκτίμησή σας. 5. Εξασκηθείτε στο πώς θα εμπιστευθείτε ξανά τον εαυτό σας. Μόλις τερματίσετε μια σχέση με έναν gaslighter, μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να αρχίσετε να εμπιστεύεστε ξανά το ένστικτό σας και τις πεποιθήσεις σας.
ΣΤΟ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ. Παράλληλα με την αμφισβήτηση της πραγματικότητας και των πεποιθήσεών τους, τα θύματα gaslighting συχνά αισθάνονται απομονωμένα και ανίσχυρα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αποπροσανατολισμό, αυτοαμφισβήτηση, δυσκολία στη λειτουργία στην εργασία ή σε κοινωνικές καταστάσεις. Επιπλέον, ακόμη και μετά την αποχώρηση από μια κακοποιητική σχέση, οι άνθρωποι που έχουν έρθει αντιμέτωποι με ανάλογες καταστάσεις δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τόσο τους άλλους όσο και τον εαυτό τους. Ως εκ τούτου, ενδέχεται να συμμετέχουν σε σχέσεις εξάρτησης και να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ουσιαστικές σχέσεις, που βασίζονται στην αμοιβαιότητα και την αποδοχή.
