Οποιοσδήποτε από εμάς έχει τουλάχιστον ένα μέλος της οικογένειας που δεν νιώθει ακριβώς «μια χαρά» να είναι γύρω του. Αυτό μπορεί να είναι ένα άτομο που αγαπάς, αλλά πιθανότατα δεν σου αρέσει και που ενδέχεται να σε αφήσει να νιώθεις στραγγισμένος ή ακόμη και κακοποιημένος. Αν κάποιος σας χειραγωγεί, διαστρεβλώνοντας την αίσθηση της πραγματικότητας (π.χ., όταν κάποιος σας ενοχοποιεί επειδή δεν είστε κοντά του όταν έχετε άλλα πράγματα να κάνετε, όπως να εργαστείτε, να φροντίσετε τα παιδιά ή τη δική σας υγεία), αυτό είναι μια συμπεριφορά gaslighting και αποτελεί μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης. Η δυναμική του gaslighting στις οικογένειες ενδέχεται να είναι συγκεκριμένη για μια συγκεκριμένη σχέση ή μπορεί να έχει να κάνει μόνο με την προσωπικότητα ενός συγκεκριμένου ατόμου – είτε έτσι είτε αλλιώς, παρουσιάζει ένα δίλημμα, ειδικά αν το εν λόγω μέλος της οικογένειας είναι κάποιος με τον οποίο είστε υποχρεωμένοι (ή αναγκασμένοι) να περάσετε χρόνο. Ευτυχώς, μπορεί (όχι πάντοτε) να είναι δυνατό να κάνετε τέτοιες σχέσεις να λειτουργήσουν, χωρίς να θυσιάσετε την ευημερία σας στην υπηρεσία της δικής τους.
Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ GASLIGHTING ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ‘Η ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΑΤΟΜΟΥ – ΕΙΤΕ ΕΤΣΙ ΕΙΤΕ ΑΛΛΙΩΣ, ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝΑ ΔΙΛΗΜΜΑ, ΕΙΔΙΚΑ ΑΝ ΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΕΙΣΤΕ ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΙ (‘Η ΑΝΑΓΚΑΣΜΕΝΟΙ) ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΤΕ ΧΡΟΝΟ.
Πρώτα απ’ όλα, καλό είναι να ξέρετε ότι είναι αναμενόμενο να είστε λιγότερο διαθέσιμοι ή να μην ταιριάζετε με κάθε άτομο με το οποίο είστε συγγενείς. Η ιδέα ότι πρέπει να συμπαθούμε όλα τα μέλη της οικογένειάς μας τείνει να δημιουργεί ψυχολογική βλάβη, καθώς συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται απαίσια που δεν τους αρέσουν οι συγγενείς τους.
Στην πραγματικότητα, μερικοί άνθρωποι –συγγενείς ή όχι– έχουν χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που είναι τρομακτικές. Μερικοί άνθρωποι είναι εξαιρετικά τοξικοί και θα ήταν χρήσιμο με τον καιρό να διαμορφώσετε τις καταστάσεις έτσι ώστε να υπάρχει μηδενική επαφή (η μόνη ασφαλής διαδρομή). Άλλοι μπορεί να είναι δύσκολοι και προκλητικοί, αλλά διαχειρίσιμοι, αρκεί οι αλληλεπιδράσεις να είναι σύντομες και να αντιμετωπίζονται καλά, με σταθερά όρια. Συνολικά όμως, όταν πρόκειται για τον χειρισμό του gaslighting σε οικογένειες (χωρίς να διακυβεύεται η δική σας ψυχική υγεία), είναι σημαντικό να προετοιμαστείτε για την αλληλεπίδραση με τρόπο παρόμοιο όπως με οποιανδήποτε τοξική κατάσταση: ορίστε ρεαλιστικές προσδοκίες, περιορίστε την επαφή και αποτοξινωθείτε αμέσως μετά.
Το πρώτο βήμα είναι η εφαρμογή πρακτικών αυτοφροντίδας, που θα σας βοηθήσουν να προετοιμαστείτε για μια τέτοια συνάντηση. Μέχρι να καλύψετε τουλάχιστον μερικές από τις δικές σας ανάγκες, δεν θα έχετε κάτι να δώσετε. Έτσι, πριν περάσετε χρόνο με μέλη της οικογένειας που κάνουν gaslighting, κάντε κάτι που γνωρίζετε ότι θα σας κάνει να αισθανθείτε καλά: περάστε χρόνο με ανθρώπους που είναι πραγματικά υποστηρικτικοί, σχεδιάστε κάτι για να φροντίσετε τον εαυτό σας μετά τη συνάντηση και, αν είστε πολύ απασχολημένοι, προσπαθήστε να συνδυάσετε τις υποχρεώσεις σας με κάτι ευχάριστο, όπως ένας υπέροχος καφές ή η ακρόαση μουσικής.
Σημαντικό είναι επίσης να ορίσετε όρια για τη συγκεκριμένη συνάντηση, ως μέσο αποφυγής της αποστράγγισης των ψυχικών σας αποθεμάτων. Η διατήρηση των σύντομων αλληλεπιδράσεων μπορεί να βοηθήσει. Ορίστε συνάντηση με ένα άλλο άτομο για αμέσως μετά, ώστε να εξασφαλίσετε έγκαιρο τέλος στη συνάντηση. Μπορείτε επίσης να εμπλακείτε σε τεχνικές χαλάρωσης, όπως οι ρυθμικές αναπνοές πριν ή και μετά από αυτές τις αλληλεπιδράσεις.
ΠΡΙΝ ΠΕΡΑΣΕΤΕ ΧΡΟΝΟ ΜΕ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ GASLIGHTING, ΚΑΝΤΕ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ ΘΑ ΣΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΘΕΙΤΕ ΚΑΛΑ: ΠΕΡΑΣΤΕ ΧΡΟΝΟ ΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΙ, ΣΧΕΔΙΑΣΤΕ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΣΕΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΑΙ, ΑΝ ΕΙΣΤΕ ΠΟΛΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΜΕΝΟΙ, ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΤΕ ΝΑ ΣΥΝΔΥΑΣΕΤΕ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΑΣ ΜΕ ΚΑΤΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟ, ΟΠΩΣ ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΚΑΦΕΣ ‘Η Η ΑΚΡΟΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ.
Όσον αφορά το τι θα πείτε στη διάρκεια της συνάντησης, σκεφτείτε να ορίσετε όρια για το πώς επιτρέπεται στον εν λόγω συγγενή να σας μιλήσει. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να του πείτε: «Σ’ αγαπώ και θέλω να σου πω κάτι πολύ σημαντικό. Νιώθω πληγωμένος, όταν είσαι πολύ επικριτικός και αρνητικός. Θέλω να περάσω χρόνο μαζί σου, αλλά τα αρνητικά σου σχόλια με αφήνουν να αισθάνομαι πολύ λυπημένος και πληγωμένος. Θα πρέπει να περιορίσω τις επισκέψεις μου σ’ εσένα, εκτός κι αν αλλάξουν τα πράγματα».
Η άσκηση κάποιας αυτοσυγκράτησης και η μη «λήψη του δολώματος» (ή η αποφυγή του) μπορούν να είναι χρήσιμες στρατηγικές για να αισθάνεστε ότι επηρεάζεστε λιγότερο από το gaslighting στις οικογένειες. Αντί να παρασυρθείτε σε μια λεκτική «μάχη» και να αισθάνεστε πληγωμένος ή θυμωμένος ως αποδέκτης του αρνητικού σχολίου, επιλέξτε να αγνοήσετε αυτό το σχόλιο. Αυτό απαιτεί πρακτική και εξάσκηση. Έχετε κατά νου ωστόσο ότι, όταν αγνοείτε έναν επικριτικό σχολιασμό, το αρνητικό ή επικριτικό άτομο συχνά εγκαταλείπει την προσπάθεια να δημιουργήσει τριβές με το άτομο που δεν ενδιαφέρεται να εμπλακεί σε συζήτηση.
Παράλληλα, λάβετε υπόψη ότι μερικές φορές το gaslighting στις οικογένειες μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι ο συγγενής πάσχει από κάποια κατάσταση ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη ή άγχος. Αν έχετε στο μυαλό σας ότι κάτι τέτοιο μπορεί όντως να συμβαίνει, ίσως αυτή η συνειδητοποίηση αλλάξει κάτι στις αλληλεπιδράσεις με το μέλος της οικογένειας που προκαλεί το πρόβλημα, ώστε αυτές να γίνουν λιγότερο εξαντλητικές για εσάς και να μπορέσετε να χειριστείτε την κατάσταση διαφορετικά. Ακούστε τι λέει το συγκεκριμένο άτομο και επικυρώστε τα συναισθήματά του. Ίσως έτσι του προσφέρετε μια καθοδήγηση για την εύρεση θεραπείας ή ομάδων υποστήριξης.
ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΘΕΤΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗ ΣΑΣ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ. ΓΙΑ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΔΕΝ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΘΥΣΙΑΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΣΑΣ, ΤΟΥ ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΣΑΣ.
Παρότι, όταν πρόκειται για συγγενείς, πολλοί άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν εξαιρέσεις, ανεχόμενοι την κακή συμπεριφορά, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι μια τέτοια επιλογή οδηγεί πολλές φορές σε σημείο αποστράγγισης της ενέργειάς τους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεί αιτία για την κακή υγεία των ατόμων αυτών.
Τούτου λεχθέντος, είναι πάντοτε σημαντικό να θέτετε τη συνολική ψυχική σας υγεία και ευεξία στο προσκήνιο. Για καμία σχέση δεν αξίζει να θυσιάσετε την αίσθηση της αυτοεκτίμησής σας, του αυτοσεβασμού και της ευημερίας σας.
