ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΠΑΠΑΦΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ, ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΗ ΜΕΤΑΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΩΣ ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΠΠΗΛΑΤΩΝ ΚΑΡΩΝ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΩΣΤΟΣΟ, ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΑΠΩΛΕΣΑΝ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ.
Στόχος τής παρέμβασης είναι ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο που οριοθετείται από τις οδούς Αλοννήσου, Μυκόνου, Άνδρου και Σιδηροκάστρου, στην Άνω Τούμπα, συνολικής έκτασης περίπου τεσσάρων στρεμμάτων. Το συγκρότημα, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Παπάφειο ίδρυμα, ανήκει στη μεταοθωμανική περίοδο και αρχικώς χρησιμοποιήθηκε ως χώρος στάθμευσης και συντήρησης των ιππήλατων αμαξιδίων (κάρων), τα οποία χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά των απορριμμάτων τής Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, με τον εκσυγχρονισμό των μέσων καθαριότητας και την επέκταση της πόλης, τα κτίρια απώλεσαν σταδιακά την αρχική λειτουργία τους. Το 2015 στον χώρο δημιουργήθηκε φιλοξενείο οικογενειών αιτούντων άσυλο με σκοπό τη φιλοξενία προσφυγικών οικογενειών. Παράλληλα, υπάρχει παιδική χαρά (έκτασης περίπου 400 τετρ. μ.) και χώρος πρασίνου 200 τετρ. μ. στις οδούς Σιδηροκάστρου και Μυκόνου, αλλά και πεζόδρομος στην οδό Άνδρου.
Φιλοδοξία τής εταιρείας «Fiore architects», η οποία σχεδίασε την ανάπλαση της περιοχής, είναι αυτή να αποτελέσει έναν πολιτιστικό και κοινωνικό πόλο έλξης: «Στόχος μας είναι άνθρωποι όλων των ηλικιών, αλλά και ολόκληρη η κοινότητα να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον χώρο όλες τις ώρες τής ημέρας – γενικά, να είναι ένας χώρος προσβάσιμος για τους κατοίκους τής Άνω Τούμπας», αναφέρει χαρακτηριστικά, μιλώντας στη «CT», ο υπεύθυνος της ομάδας, Φλωριανός-Γιάννης Λιάκος.
To concept
Η «Αστική Γειτονιά», όπως αποκαλούν το project τους οι «Fiore Architects», θα περιλαμβάνει τόσο χώρους πολιτισμού και κοινωνικές δομές όσο και χώρους πρασίνου.
Αναλυτικότερα, προβλέπεται η δημιουργία βρεφονηπιακού σταθμού, παιδικής χαράς, μουσείου για τους πρόσφυγες της Τούμπας, αίθουσας πολλαπλών χρήσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων, αναψυκτηρίου, υπαίθριου κινηματογράφου, δημοτικού γυμναστηρίου για παιδιά και ενήλικες, δημοτικής βιβλιοθήκης, ξενώνα φιλοξενίας, κοινοτικών ιατρείων, Κέντρου Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) και Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). Όπως φαίνεται και στις φωτορεαλιστικές απεικονίσεις που διέθεσαν στη «CT» οι «Fiore Architects», στη βόρεια πλευρά τού οικοπέδου (από την πλευρά τής οδού Αλοννήσου) θα δημιουργηθούν, βάσει σχεδιασμού, οι πολιτιστικοί χώροι τού συνόλου (δηλαδή, η παιδική χαρά, η δημοτική βιβλιοθήκη, το μουσείο, η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, το κτίριο γραφείων, ο υπαίθριος κινηματογράφος και το αναψυκτήριο). Αντίστοιχα, στη νότια πλευρά (από την πλευρά τής οδού Άνδρου) θα αναπτυχθούν οι δομές κοινωνικής πρόνοιας και περίθαλψης (το δημοτικό γυμναστήριο, ο βρεφονηπιακός σταθμός, το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, ο ξενώνας φιλοξενίας, το κοινοτικό ιατρείο και το ΚΕΠ). «Πρόκειται, επί της ουσίας, για οκτώ ανεξάρτητα κτίρια, ενώ τα περάσματα ανάμεσά τους επιτρέπουν την ελεύθερη κίνηση και την άμεση πρόσβαση σ’ αυτά, από το πρωί ώς το βράδυ», σημειώνει ο κ.Λιάκος. Όπως εξηγεί, τα κτίρια θα είναι προσπελάσιμα τόσο διαμέσου τού κεντρικού, δημόσιου περάσματος όσο και μέσω μικρότερων περασμάτων που σχεδιάστηκαν ως προεκτάσεις των δρόμων.
Η κεντρική διάβαση που θα διασχίζει τους αναπλασμένους στάβλους Παπάφη χωροθετείται κάθετα στις οδούς Σιδηροκάστρου και Μυκόνου και θα λειτουργεί ως βασικός συνδετικός άξονας της περιοχής με την υπόλοιπη Άνω Τούμπα, ως νέος άξονας διέλευσης και ως παράγοντας ενότητας μεταξύ των διαφορετικών οικοδομικών τετραγώνων. Ως είσοδος του βρεφονηπιακού σταθμού προτείνεται η δυτική πλευρά τού οικοπέδου, από την πλευρά τής οδού Σιδηροκάστρου, όπου θα διαμορφωθεί κοινόχρηστος πεζόδρομος και παιδική χαρά. Παράλληλα, προς αποφυγή συμφόρησης των επισκεπτών τού αναπλασμένου χώρου, όπως και του βρεφονηπιακού σταθμού, η είσοδος για το ΚΗΦΗ, το κτίριο γραφείων και το ΚΕΠ τοποθετείται ανατολικά, στην οδό Μυκόνου.
Και υπόγειο πάρκινγκ
Σημαντική για την αναβάθμιση της καθημερινότητας των κατοίκων τής Άνω Τούμπας θεωρείται και η κατασκευή υπόγειου πάρκινγκ στους παλαιούς στάβλους Παπάφη, καθώς η έλλειψη χώρων στάθμευσης στην ευρύτερη περιοχή αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματά της. «Θα υπάρχει υπόγειο πάρκινγκ χωρητικότητας έως διακοσίων οχημάτων, το οποίο πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει πολύ την περιοχή», σημειώνει ο υπεύθυνος της ομάδας «Fiore Architects», υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι το συγκρότημα βρίσκεται κοντά στη στάση «Παπάφη» τού μετρό.
Η αισθητική
Φιλοδοξώντας να υπάρξει σύνδεση του αναπλασμένου χώρου με την ιστορία τής Άνω Τούμπας, βασικό υλικό επένδυσης των όψεων των κτιρίων θα είναι ο οπτόπλινθος (τούβλο). Πρόκειται για ένα υλικό που παραπέμπει αφενός στην παραδοσιακή χρήση τού τούβλου στις οικοδομές τής Θεσσαλονίκης και αφετέρου στις πρώτες προσφυγικές κατασκευές στις γειτονιές τής Τούμπας.
Παράλληλα, σε όλους τους ελεύθερους χώρους τού συνόλου θα υπάρχουν δέντρα (όπως πλατάνια), τα οποία τον χειμώνα, λόγω της φυλλόπτωσης, θα επιτρέπουν τη διάχυση φυσικού φωτός στους χώρους τής περιοχής, ενώ το καλοκαίρι θα δημιουργούν σκιά με τα φύλλα τους.
Το χρονοδιάγραμμα
Στόχος τού δήμου Θεσσαλονίκης είναι το έργο να δημοπρατηθεί το συντομότερο δυνατόν (εντός τού πρώτου τριμήνου τού 2020), έτσι ώστε οι εργασίες να αποπερατωθούν και ο χώρος να παραδοθεί στους κατοίκους τής Άνω Τούμπας το συντομότερο δυνατόν. Πρόκειται για ένα στοίχημα της διοίκησης Ζέρβα, καθώς η συγκεκριμένη ανάπλαση, σε συνδυασμό με το γήπεδο της Τούμπας, αλλά και με το κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ, μπορούν να αλλάξουν την εικόνα ολόκληρης της περιοχής.
Η χρηματοδότηση του έργου ανάπλασης των παλαιών στάβλων Παπάφη προέρχεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με προϋπολογισμένο κονδύλι ύψους περίπου 13 εκατ. ευρώ. Η πρόταση των «Fiore Architects» διακρίθηκε στον διαγωνισμό με τίτλο «Δημιουργία χώρου εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας στον δήμο Θεσσαλονίκης». Τους «Fiore Architects» αποτελούν ο Φλωριανός-Γιάννης Λιάκος, η Ειρήνη-Ελένη Μαρκαντωνάτου και Αλέξης Βισβίνης, που δημιούργησαν την ομάδα το 2015, όταν αποφοίτησαν από την Αρχιτεκτονική Σχολή τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η εταιρεία, με έδρα την Αθήνα, έχει αναλάβει τον σχεδιασμό κατοικιών και ανακαινίσεις μικρής κλίμακας τόσο στην Ελλάδα όσο και στους Αγίους Σαράντα. Ωστόσο, έχουν εργαστεί και σε έργα μεγαλύτερης κλίμακας (όπως ξενοδοχειακές μονάδες), ενώ έχουν ήδη διακριθεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στο εξωτερικό.
«Να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο το θετικό αναπτυξιακό momentum τής Θεσσαλονίκης»
Τι λέει, μιλώντας στη «CT», ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας.
Οι φιλοδοξίες τής Θεσσαλονίκης πρέπει να αποτυπώνονται στο αστικό περιβάλλον. Για να φτάσουμε σ’αυτήν την πραγματικότητα, απαιτούνται μεγάλες παρεμβάσεις, αναπλάσεις τού δημοσίου χώρου και, βέβαια, σεβασμός του και συντήρηση.
Οι στάβλοι Παπάφη και η ένταξή τους, με δική μας πρωτοβουλία και επιμονή, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι μια παρέμβαση που αναβαθμίζει την περιοχή τής Τούμπας. Πρόκειται για ένα μεγάλο και σημαντικό project για την πόλη μας, που θα υλοποιηθεί πέραν του κέντρου. Όπως έχω τονίσει αρκετές φορές, «Θεσσαλονίκη δεν είναι μόνο το κέντρο της» – και η αλήθεια είναι πως εδώ και πολλά χρόνια η περιοχή τής Τούμπας ήταν παραμελημένη.
Μια έκταση τεσσάρων στρεμμάτων, ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, θα αποτελέσει έναν χώρο πολλαπλών χρήσεων – προβλέπεται να γίνουν γυμναστήριο, βιβλιοθήκη, ξενώνας ηλικιωμένων, βρεφονηπιακός σταθμός και υπόγειο πάρκινγκ. Αναβαθμίζεται με αυτόν τον τρόπο ο δημόσιος χώρος λειτουργικά και αισθητικά, συμβάλλοντας στη λειτουργική κάλυψη των ελλειμμάτων τής περιοχής σε υποδομές δημόσιας χρήσης. Στόχος είναι να αποτελέσει, ταυτόχρονα, αφενός καθοριστικό παράγοντα αναβάθμισης του αστικού τοπίου σε επίπεδο αισθητικό και αφετέρου παράγοντα συμβολής στο αστικό πράσινο.
Η ανάπλαση των παλαιών στάβλων Παπάφη, μαζί με το νέο γήπεδο της Τούμπας, αλλά και με το κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ, το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, μπορούν να αλλάξουν την εικόνα ολόκληρης της περιοχής. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 13 εκατ. ευρώ – και είναι η έμπρακτη απόδειξη του ενδιαφέροντος που δείχνουμε για κάθε γειτονιά. Αυτό θα αποτυπωθεί το επόμενο διάστημα, όταν θα φτάσουμε –ήδη, στο Τεχνικό Πρόγραμμα αποτυπώνεται αυτό– σε κάθε γωνιά τής πόλης.
Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο το θετικό αναπτυξιακό momentum τής Θεσσαλονίκης – και οι αναπλάσεις τού δημοσίου χώρου είναι βασικό στοιχείο αυτής της επιλογής.
