Φωτογραφίες: Αρχείο, Σάκης Γιούμπασης.
Από το 1874, όταν ιδρύθηκε η πρώτη βιομηχανία επεξεργασίας βαμβακιού, το νηματουργείο Λόγγου – Κύρτση και Τουρπάλη, και ώς τα τέλη της δεκαετίας του 1980 η Νάουσα ήταν το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο κλωστοϋφαντουργίας στην Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη.
Σήμερα, αυτό που έχει απομείνει από την ένδοξη οικονομική περίοδο είναι η κληρονομιά των κτηρίων, κάποια εκ των οποίων αξιοποιούνται και μετατρέπονται σε κοιτίδες πολιτισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το Κέντρο Βιομηχανικής Κληρονομιάς Νάουσας ΕΡΙΑ, το οποίο φιλοξενεί και σημαντικές εκθέσεις.
Μπορεί η Νάουσα να μην έχει πλέον βιομηχανική ανάπτυξη, ωστόσο, με στοχευμένες ενέργειες, εξελίσσεται ταυτόχρονα αφενός σε ερευνητικό-εκπαιδευτικό κέντρο, αφετέρου σε έναν πρότυπο, ολοκληρωμένο τουριστικό προορισμό.
Δυνατή επανεκκίνηση
Ο μετασχηματισμός της Νάουσας σε προορισμό για όλο τον χρόνο περνάει, ουσιαστικά, μέσα από την αξιοποίηση του εμβληματικού ξενοδοχείου Vermion, το οποίο βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης, σε απόσταση σχεδόν 3 χλμ. από το κέντρο. Το τριάστερο δημοτικό ξενοδοχείο των 70 δωματίων σταμάτησε τη λειτουργία του το 2016, καθώς ήταν αντιμέτωπο με το φάσμα της χρεοκοπίας. Σήμερα, η δημοτική αρχή έχει βάλει ως πρώτη προτεραιότητα την αναζωογόνησή του, καθώς θεωρεί ότι η επαναλειτουργία του καταλύματος θα ξεκλειδώσει τις τουριστικές προοπτικές του τόπου, δίνοντάς τους την απαραίτητη ώθηση.
Προς αυτήν την κατεύθυνση (και αφού προηγήθηκαν μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία λύσης και εκκαθάρισης της δημοτικής επιχείρησης και η τελική επιστροφή του ακινήτου στον δήμο), η δημοτική αρχή ετοιμάζει διεθνή διαγωνιστική διαδικασία. Στόχος είναι να βρεθεί ένας ισχυρός επενδυτής-συνέταιρος, ο οποίος θα αναλάβει να αναβαθμίσει την υπάρχουσα μονάδα σε τουλάχιστον τεσσάρων αστέρων. Κι όταν συμβεί αυτό, η Ημαθία θα έχει αποκτήσει την πρώτη της πολυτελή τουριστική επιχείρηση.
Τεχνικός σύμβουλος σε όλη αυτήν τη διαδρομή είναι η εταιρεία Deloitte, ενώ ο διαγωνισμός θα ξεκινήσει πολύ σύντομα. Μάλιστα, για τη διευκόλυνση των διαδικασιών θα δημιουργηθεί και ένα εικονικό κέντρο πληροφοριών (virtual data room) για την κατάρτιση του προσχεδίου των όρων για τον σχεδιασμό του ξενοδοχείου, με γνώμονα τις ανάγκες της αγοράς και, πρωτίστως, το συμφέρον του δήμου.
«Βασική φιλοσοφία είναι να συμφωνήσουμε με έναν επενδυτή που θα έχει όραμα για το ξενοδοχείο και θα καταθέσει ένα άρτιο και καλά επεξεργασμένο επιχειρηματικό σχέδιο. Άλλωστε, μέσα στους όρους του διαγωνισμού προβλέπεται ότι ο ανάδοχος θα είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει το business plan που υπέβαλε», εξηγεί, μιλώντας στο Citymag, ο δήμαρχος της Νάουσας, Νίκος Κουτσογιάννης. Σε κάθε περίπτωση, λόγω του προνομια- κούσημείου του ξενοδοχείου (δίπλα στο ποτάμι) και του ανύπαρκτου ανταγωνισμού (αφού δεν υπάρχει κάποια άλλη πολυτελής μονάδα στην περιοχή), επικρατεί αισιοδοξία ότι ο διαγωνισμός θα προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών παικτών της τουριστικής αγοράς.
Επένδυση στις υποδομές
Εκτός από την αξιοποίηση του ξενοδοχείου Vermion, σημαντικό ρόλο στην τουριστική εξέλιξη της Νάουσας θα παίξει και η αναγνώριση των πηγών του Αγίου Νικολάου ως ιαματικού πόρου. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας θα σηματοδοτήσει τη δημιουργία ενός σύγχρονου κέντρου ευεξίας, ώστε κάτοικοι και επισκέπτες να απολαμβάνουν υπηρεσίες ευεξίας. Παράλληλα, θα εμπλουτίσει την τουριστική ταυτότητα της Νάουσας, προσφέροντας στους ταξιδιώτες μια εναλλακτική δραστηριότητα.
Προς την ίδια κατεύθυνση –της ενδυνάμωσης του τουριστικού προϊόντος– κινείται και ο σχεδιασμός για την οδική ένωση των τριών χιονοδρομικών κέντρων: του Βόρα (Καϊμάκτσαλαν), των 3-5 Πηγαδιών και του Σελίου. Σύμφωνα με τον δήμαρχο της Νάουσας, το έργο βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης: «Συνεργαζόμαστε τρεις δήμοι και δύο περιφερειακές ενότητες, για να αναβαθμίσουμε τον ορεινό όγκο και να δώσουμε την ευκαιρία στους λάτρεις του σκι –και όχι μόνο– να συνδυάζουν τα χιονοδρομικά κέντρα», συμπληρώνει ο κ. Κουτσογιάννης. Το όραμά του για τη Νάουσα είναι να καταστεί η πόλη ένα κέντρο, το οποίο θα χρησιμοποιεί ο επισκέπτης ως βάση για εκδρομές της μιάμισης ώρας. Άλλωστε, είναι σ’ αυτήν ακριβώς την περίμετρο όπου βρίσκονται τα λουτρά Λουτρακίου (Πόζαρ), το αρχαίο Δίον, η Βεργίνα, το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών και πολλά ακόμη ενδιαφέροντα μέρη.
Βέβαια, για να μπορεί ο επισκέπτης να μένει στη Νάουσα, η πόλη, εκτός από την επαναλειτουργία του Vermion, οφείλει να γίνει πιο ελκυστική και ανθρώπινη. Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμος προχωρά στην κατασκευή ενός δικτύου πεζοδρόμων, με κορύφωση την ανάπλαση της πλατείας Καρατάσου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2026. Έτσι θα προκύψει ένα όμορφο και ασφαλές εμπορικό κέντρο για τους επισκέπτες και τους κατοίκους, οι οποίοι θα απολαμβάνουν ξέγνοιαστοι τις βόλτες τους, χωρίς το άγχος των οχημάτων.
Αρχαία, η αιχμή του δόρατος
Φυσικά, στο τουριστικό πακέτο της Νάουσας περιλαμβάνονται τα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, καθώς συνεχίζονται οι ανασκαφές στην αρχαία Μιέζα, στον τόπο όπου ο Αριστοτέλης δίδαξε τον Μέγα Αλέξανδρο.
Το περασμένο καλοκαίρι ο δήμος Νάουσας υπέγραψε προγραμματική σύμβαση πολιτιστικής ανάπτυξης με το υπουργείο Πολιτισμού για την έρευνα και ανάδειξη του αρχαιότερου γυμνασίου στον κόσμο. Επιστημονική υπεύθυνη της ανασκαφής, η οποία θα κρατήσει τουλάχιστον τρία χρόνια, ορίστηκε η επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων, δρ. Αγγελική Κοτταρίδη. Το αρχαιολογικό ενδιαφέρον που εντοπίζεται στην περιοχή, σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες στο Βέρμιο (όπου σύντομα θα καθαριστούν και τα σηματοδοτημένα μονοπάτια), την ένωση των χιονοδρομικών κέντρων, την αναγνώριση των ιαματικών πόρων του Αγίου Νικολάου και την αξιοποίηση του ξενοδοχείου, συνθέτουν ένα μοναδικό τουριστικό προϊόν.
Σε όλα τα παραπάνω προστίθενται η οινική κουλτούρα (με μπροστάρη τη διεθνώς καταξιωμένη ποικιλία του Ξινόμαυρου), η ντόπια γαστρονομική παράδοση και τα τοπικά έθιμα, όπως το παλαιότατο αποκριάτικο έθιμο με τις Μπούλες και τους Γενίτσαρους.
Η ποικιλομορφία των δραστηριοτήτων, που προσφέρουν στον επισκέπτη πολλές και διαφορετικές εμπειρίες όλο τον χρόνο, ήταν το σκεπτικό πίσω και από το ιντριγκαδόρικο σύνθημα τουριστικής προβολής του δήμου με τίτλο «Sorry… No Beaches!» («Μας συγχωρείτε… Δεν υπάρχουν παραλίες!»). Με άλλα λόγια: η Νάουσα δεν χρειάζεται παραλίες για να προσελκύσει κόσμο.
Το ερευνητικό κέντρο
Παράλληλα με την εξέλιξη της πόλης του οίνου και της αμπέλου σε πρότυπο ολοκληρωμένο τουριστικό προορισμό, η Νάουσα διεκδικεί να καταστεί και ένα σύγχρονο ερευνητικό-εκπαιδευτικό κέντρο, με κύριο αντικείμενο την αγροδιατροφή.
Η αρχή γίνεται με τη συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), στη Θεσσαλονίκη, το οποίο θα δημιουργήσει παράρτημα στη Νάουσα. Το παράρτημα, το οποίο θα φιλοξενηθεί σε παλιό βιομηχανικό κτήριο στην είσοδο της πόλης, θα φιλοξενεί το σύνολο των ερευνητικών αντικειμένων του ΕΚΕΤΑ, δίνοντας βαρύτητα στην αγροτεχνολογία, την αγροδιατροφή και τα agrologistics. Επιπλέον, θα αναπτυχθεί πειραματικός αγρός σε αγροτεμάχιο που θα διαθέσει ο δήμος.
Η άφιξη του ΕΚΕΤΑ στη Νάουσα εκτιμάται ότι, σταδιακά, θα ανοίξει τον δρόμο ώστε και άλλα ερευνητικά ιδρύματα να ενδιαφερθούν για τη Νάουσα, δημιουργώντας μια ισχυρή ερευνητική κοινότητα.
