Στη φωτογραφία: από αριστερά, οι αρχιτέκτονες Πρόδρομος Νικηφορίδης και Μπερνάρ Κουόμο, η πολιτικός μηχανικός Μαρία Στεφανούρη, η δικηγόρος Δήμητρα Καμπουράκη, η φοροτεχνικός Ευθυμία Μαυρίδου, ο οικονομολόγος Αθανάσιος Μαλίτσας και η τραπεζικός Σεβαστή Καραμπέρη.
Φωτογραφία: ΣΑΚΗΣ ΓΙΟΥΜΠΑΣΗΣ.
Η βόλτα στη Νέα Παραλία, ειδικά την ώρα που ο ήλιος αρχίζει να δύει και ο ουρανός αποκτά ένα βαθύ κοκκινωπό χρώμα, είναι κυριολεκτικά μία από τις απολαύσεις τού να ζεις ή, έστω, του να είσαι τουρίστας στη Θεσσαλονίκη. Να κάθεσαι στα παγκάκια με την παρέα σου, να συζητάτε επί παντός τού επιστητού και να αγναντεύετε τον Θερμαϊκό και τον Όλυμπο. Ή πάλι, αν είστε γονείς, να βλέπετε τα πιτσιρίκια σας να παίζουν χαρούμενα στην Κήπο των Ρόδων ή να προσπαθούν να δελεάσουν τις χελωνίτσες και τα ψάρια στον Κήπο τού Νερού, ώστε να πλησιάσουν προς το μέρος τους. Είναι σίγουρο ότι καθένας μας έχει να μοιραστεί μια προσωπική ιστορία για τη Νέα Παραλία και τις ευχάριστες στιγμές που πέρασε σ’ αυτήν.
Αναμφισβήτητα, η Νέα Παραλία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και ζωτικότερους δημόσιους χώρους τής Θεσσαλονίκης. Έτσι, ως ένας χώρος τον οποίον επισκέπτονται καθημερινά χιλιάδες κάτοικοι και επισκέπτες τής πόλης, είναι εκτεθειμένη όχι μόνο στην αυτονόητη επιβάρυνση που προκαλεί η ορθή χρήση της, αλλά και στις κακές νοοτροπίες, την έλλειψη παιδείας και –όσο κι αν φαντάζει παράξενο σε όλους μας– ορισμένες φορές και στον βανδαλισμό. Τον τελευταίο δεν μπορώ να τον εντάξω απλώς στις «κακές νοοτροπίες»…
Η πρωτοβουλία
Μια ομάδα ευαισθητοποιημένων ανθρώπων, απόλυτα πεπεισμένων ότι μια καλύτερη αστική πραγματικότητα είναι εφικτή, οδήγησε στη γέννηση των «Φίλων τής Νέας Παραλίας», ενός συλλογικού σχήματος που έχει σκοπό την εμψύχωση ενός ουσιαστικότερου τρόπου κατοίκησης του δημόσιου χώρου τής πόλης, μέσα από δράσεις πολιτισμού και ακτιβισμό.
Αναρωτιόμαστε πόσο γρήγορα μετά την παράδοση του έργου άρχισαν να ανακύπτουν τα πρώτα προβλήματα, αλλά και ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί σήμερα. «Τα προβλήματα παρουσιάστηκαν πολύ νωρίς, ήδη από το 2009, μερικούς μήνες μετά τα εγκαίνια της πρώτης φάσης τού έργου. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος σύστασης του συλλόγου» αποκαλύπτει, μιλώντας στη «Citymag», ο πρόεδρος του συλλόγου (και ένας εκ των δύο αρχιτεκτόνων που σχεδίασαν την αναπλασμένη Νέα Παραλία τής Θεσσαλονίκης), Πρόδρομος Νικηφορίδης. «Δώδεκα χρόνια αργότερα και έξι χρόνια μετά την παράδοση και του τελευταίου τμήματος του έργου, η κατάσταση είναι απογοητευτική. Εκατοντάδες δέντρα έχουν ξεραθεί, τα σιντριβάνια δεν λειτουργούν, εκατοντάδες καμένες λάμπες δεν αντικαθίστανται, βλέπουμε παντού σπασμένα μάρμαρα, σπασμένα πλακόστρωτα και δίκτυο άρδευσης εκτός λειτουργίας, ο καταρράκτης ‘μετακόμισε’, χώροι υγιεινής παραμένουν κλειστοί, βρύσες πόσιμου νερού βρίσκονται σε άθλια κατάσταση, καλαθάκια αχρήστων είναι σπασμένα και σκουριασμένα, μουτζούρες παντού, μικροπωλητές με καρότσια, καντίνες όπου να ‘ναι… Συσσωρευμένα προβλήματα μίας δεκαετίας. Το αποκορύφωμα της υποβάθμισης της Νέας Παραλίας είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η κατασκευή γύρω από το αντλιοστάσιο της ΕΥΑΘ».
Τέχνη, οικολογία και πολιτισμός
Στην πολυετή παρουσία τους, οι «Φίλοι τής Νέας Παραλίας» οργάνωσαν συμμετοχικές δράσεις και δράσεις πολιτισμού, με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας και την προαγωγή τής δημόσιας ζωής. Ευαισθητοποίησαν τους πολίτες σε θέματα χρήσης και σεβασμού τού δημόσιου χώρου και των δημόσιων αστικών πόρων, οι οποίοι συνδυάζονται μοναδικά στη Νέα Παραλία (νερό, πράσινο, αέρας κτλ.), ενώ συνεργάστηκαν με άλλους συλλόγους, οργανώσεις και φορείς δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και με επαγγελματίες από το ευρύτερο κοινό, που επιδιώκουν παρεμφερείς σκοπούς.
Μόλις τον περασμένο μήνα, οι «Φίλοι τής Νέας Παραλίας» διοργάνωσαν στην αυλή τού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης την 6η επίδειξη μόδας με ρούχα φτιαγμένα από ανακυκλώσιμα υλικά με τίτλο «Νέα Παραλία – Νέα Πασαρέλα». Θέμα τής φετινής διοργάνωσης ήταν η λογοτεχνία: μεγάλοι συγγραφείς τής ελληνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας ενέπνευσαν με τα κείμενά τους τις σχεδιάστριες και τους σχεδιαστές, οι οποίοι έντυσαν τους πρωταγωνιστές με ανακυκλώσιμα υλικά, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Μπερνάρ Κουόμο (του δεύτερου εκ των αρχιτεκτόνων που σχεδίασαν τη «νέα» Νέα Παραλία), με τη συνοδεία τής χορεύτριας Ροδούλας Γκουλιαμπέρη και της ομάδας της. Και δεν είναι μόνον αυτή η εκδήλωση: τα τελευταία χρόνια, οι «Φίλοι τής Νέας Παραλίας» διοργάνωσαν ή συντόνισαν, μεταξύ άλλων, συναυλίες, εκθέσεις φωτογραφίας, καθαρισμούς, φυτεύσεις κ.ά. Σε κάποιες από αυτές είναι σίγουρο ότι έλαβαν μέρος αρκετοί από εμάς…
Για μια καλύτερη ζωή
Η πολυετής ενασχόληση με τα ζητήματα της Νέας Παραλίας επέτρεψε στους «Φίλους τής Νέας Παραλίας» να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση του δημόσιου χώρου στην ευρύτερη Θεσσαλονίκη: «Προσεγγίζοντας και αξιολογώντας ολιστικά την έννοια του δημόσιου χώρου τής Θεσσαλονίκης, η εικόνα δεν είναι ενθαρρυντική» σημειώνει ο Αθανάσιος Μαλίτσας, μέλος του συλλόγου. «Πρόκειται για ένα εξαιρετικά πυκνοδομημένο περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά πρασίνου ανά κάτοικο στην Ευρώπη (2,7 τετρ.μ.), με τις περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος συνολικά –με αποσπασματικές εξαιρέσεις– να μη διαθέτουν ενοποιημένο και φιλικό για όλες τις κοινωνικές ομάδες δίκτυο πεζοδρομίων, σύγχρονο και επαρκές σύστημα ηλεκτροφωτισμού και υπογειοποιημένα όλα τα δίκτυα κοινής ωφελείας. Οι δημόσιοι, αδόμητοι, κοινόχρηστοι χώροι διευρυμένης κλίμακας εντός τού ιστού είναι σχεδόν ανύπαρκτοι, με τη Νέα Παραλία να αποτελεί σήμερα το μοναδικό δείγμα δημόσιου χώρου ικανού να απορροφήσει την ανάγκη μαζικής εκτόνωσης και ψυχαγωγίας. Αντιδεοντολογικές ατομικές συμπεριφορές που σχετίζονται με μουντζούρες και βανδαλισμούς, παράνομη στάθμευση οχημάτων και υπέρμετρη ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων εντείνουν την υφιστάμενη, βεβαρημένη κατάσταση του δημόσιου χώρου τής πόλης μας».
Αναλαμβάνουν δράση για τη Θεσσαλονίκη
Ανάμεσα στις δράσεις δικτύωσης και προβολής, οι «Φίλοι τής Νέας Παραλίας» συμμετέχουν σε διεθνή δίκτυα συναφών πρωτοβουλιών για τον δημόσιο χώρο και τα παράκτια αστικά τοπία, με στόχο τις κοινές δράσεις, την ανταλλαγή καλών πρακτικών διαχείρισης, την προβολή και ανάδειξη του συγκεκριμένου τόπου, αλλά και της πόλης γενικότερα. Η ανεύρεση και αξιοποίηση πόρων σε εθνικό επίπεδο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την προστασία και ανάπτυξη της περιοχής σε θέματα προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης περιβάλλοντος, πολιτισμού, αθλητισμού και συμμετοχικών δράσεων είναι ακόμη ένας από τους σκοπούς τού σωματείου.
Ρωτάμε τα μέλη τού συλλόγου «Οι Φίλοι τής Νέας Παραλίας», με τα οποία συναντηθήκαμε, ποιες ενέργειες μπορούν και πρέπει να γίνουν, για να βελτιωθεί η κατάσταση του δημόσιου χώρου τής πόλης; «Σε μια τόσο βεβαρημένη πόλη, κύριο μέλημα της πολιτείας πρέπει να είναι η συνεχής εποπτεία και προστασία τού δημόσιου χώρου, καθώς και η έγκαιρη και ορθή συντήρησή του» απαντά η κυρία Δήμητρα Καμπουράκη. «Μικρής κλίμακας παρεμβάσεις στις γειτονιές, με αναπλάσεις σε πλατείες και πεζοδρόμους, με μετατροπή ελεύθερων χώρων σε ‘πάρκα τσέπης’ και αξιοποίηση των σχολικών αυλών, όπως επίσης και η προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης με μελετημένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, με δρόμους ήπιας κυκλοφορίας κοκ., βελτιώνουν άμεσα την εικόνα μιας περιοχής. Η πρόληψη είναι σημαντική και η σύγχρονη τεχνολογία βοηθά – π.χ., με τους αισθητήρες παράνομης στάθμευσης. Εξίσου σημαντικές, ωστόσο, είναι η χορήγηση κινήτρων στους πολίτες (για παράδειγμα, με τη μείωση δημοτικών τελών σε περιπτώσεις υιοθεσίας χώρων πρασίνου), αλλά και η αυστηρή τήρηση των νόμων σε επαναλαμβανόμενες παραβατικές συμπεριφορές που τείνουν να παγιωθούν, όπως η κατάσταση με τα τραπεζοκαθίσματα. Σε κάθε περίπτωση, η ευαισθητοποίηση των πολιτών με τη στήριξη συλλογικών εθελοντικών δράσεων και την εκπαίδευση των μικρών παιδιών συμβάλλει στη δημιουργία τής απαραίτητης κουλτούρας σεβασμού προς τον δημόσιο χώρο» καταλήγει η κυρία Καμπουράκη.
«Αξίζουμε μιαν άλλη πραγματικότητα»
«Οι ‘Φίλοι τής Νέας Παραλίας’ δημιούργησαν τον σύλλογο το 2012, με σκοπό να ενθαρρύνουν έναν ουσιαστικό τρόπο κατοίκησης του δημόσιου χώρου, με δράσεις πολιτισμού, αλλά και με ακτιβισμό» εξηγεί ο Πρόδρομος Νικηφορίδης. «Η ανάδειξη της μοναδικής της φυσιογνωμίας και η επιμονή στα θέματα καθαριότητας, πρόληψης βανδαλισμών, συντήρησης και προστασίας τού πρασίνου, αποτροπής κακής χρήσης και ‘παρασιτικών’ χρήσεων, αλλά και η ευαισθητοποίηση σε θέματα χρήσης και σεβασμού των δημόσιων αστικών πόρων (νερό, πράσινο, αέρας) ήταν και είναι καθημερινές μας έγνοιες. Η συνεργασία με άλλους συλλόγους, οργανώσεις και φορείς αποτελεί συνεχές ζητούμενο. Η επιστημονική μελέτη και συμβολή αρμόδιων υπηρεσιών και η δημιουργία μιας πλατφόρμας καλλιέργειας, υλοποίησης και διάδοσης ιδεών σχετικά με την κατοίκηση του δημόσιου χώρου είναι και θα είναι η διαρκής μας ενασχόληση. Προς την κατεύθυνση αυτή, όλα αυτά τα χρόνια προχωρήσαμε σε περίπου 100 δράσεις, ενέργειες και εκδηλώσεις – και θα συνεχίσουμε, επειδή αξίζει να ζήσουμε μιαν άλλη πραγματικότητα».
