Ένα θαύμα στον κάμπο…
Όλα ξεκίνησαν το (όχι και τόσο) μακρινό 2011, στις 9 Δεκεμβρίου, στα Τρίκαλα. Ήταν η πρώτη χρονιά που η πόλη αποφάσισε να επιχειρήσει τη δημιουργία ενός καινούργιου προορισμού, φιλοδοξώντας να βάλει τα Τρίκαλα στον χάρτη των χριστουγεννιάτικων εξορμήσεων. Ο τόπος ήταν ο Μύλος Ματσόπουλου. Και ο τρόπος, η δημιουργία αυτού που στην πορεία εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο χριστουγεννιάτικο θεματικό πάρκο στην Ελλάδα: τον «Μύλο των Ξωτικών».
Η ιδέα ήταν απλή στη σύλληψη (άλλωστε, θεματικά πάρκα λειτουργούν εδώ και δεκαετίες εκτός συνόρων), με σημαντικά περισσότερες προκλήσεις στην υλοποίηση, ωστόσο. Κάποιες βασικές παραδοχές, ωστόσο, ακολουθήθηκαν από την αρχή – και στην πορεία των χρόνων αποδείχθηκαν σωστές: ο «Μύλος των Ξωτικών» παρέχει δωρεάν είσοδο και δράσεις στο θεματικό πάρκο. Είναι ανοιχτός για το κοινό όλη την ημέρα (φέτος, λειτουργεί από τις 24 Νοεμβρίου ώς και τις 7 Ιανουαρίου, από τις 10 το πρωί ώς τις 10 το βράδυ). Διαθέτει το μεγαλύτερο παγοδρόμιο της Ελλάδας, το εξαιρετικά δημοφιλές FunPark, αλλά και νοστιμιές για τους επισκέπτες του στο πλαίσιο του Christmas Food Festival. Οι διοργανωτές του έχουν οργανώσει ένα καθημερινό πρόγραμμα εκδηλώσεων με μουσική, παιδικές παραστάσεις, ανιματέρ και δρώμενα στη σκηνή του Μύλου. Και επειδή ζούμε στην εποχή των social media, σε κάθε γωνιά του «Μύλου των Ξωτικών» έχουν δημιουργηθεί photo points για να απαθανατίσει ο επισκέπτης τη δική του αγαπημένη στιγμή από την επίσκεψή του στο θεματικό πάρκο, την οποία στη συνέχεια μπορεί να μοιραστεί με φίλους και ακόλουθους χάρη στο ταχύτερο wi-fi στην Ελλάδα σήμερα.
Όλη αυτή η προσπάθεια υποστηρίζεται από μια καλαίσθητη και οργανωμένη ιστοσελίδα (https://milosxotikon.gr), μέσα από την οποία σχολεία και ομάδες μπορούν να προγραμματίσουν από νωρίς την επίσκεψή τους στον «Μύλο», ενώ κάθε επισκέπτης του θεματικού πάρκου μπορεί να λάβει όλες τις πληροφορίες που θα χρειαστεί πριν από τη μετάβασή του στο θεματικό πάρκο. Παράλληλα, προσφέρονται προτάσεις για φαγητό και διαμονή στην περιοχή των Τρικάλων, κοντά στον «Μύλο των Ξωτικών», πληροφορίες για τα Τρίκαλα και για όσα μπορεί να απολαύσει κάποιος κατά την επίσκεψή του στη θεσσαλική πόλη, αλλά και ενημέρωση για το Τρίκαλα Open Mall, προσφέροντας για όλους όσοι θα ήθελαν να επισκεφθούν την αγορά των Τρικάλων έκπτωση 10% για την πρώτη αγορά τους μέσα από την εφαρμογή που έχει δημιουργήσει ο εμπορικός σύλλογος της πόλης.
Έτσι έρχεται το αποτέλεσμα
Μια δυναμική οργανωτική ομάδα σχεδιάζει και στήνει τη διοργάνωση (τεχνικό τμήμα, χορογραφίες, σκηνικό κ.ά.), συνεπικουρούμενη από την ομάδα προβολής και δημιουργίας βίντεο, προσωπικό κάθε ειδικότητας (εργάτες, τεχνικοί, ηλεκτρολόγοι, ξυλουργοί, παρκαδόροι, μέλη της γραμματείας, εκφωνητές, υποστήριξη, υποδοχή, εργαζόμενες και εργαζόμενοι στην καθαριότητα), επιχειρηματίες και χορηγούς που επένδυσαν στον «Μύλο», τους γείτονες (καθώς ο «Μύλος» βρίσκεται σε κατοικημένη περιοχή), τις υπηρεσίες του δήμου Τρικκαίων (στους τομείς του Πρασίνου, της Καθαριότητας και των τεχνικών ειδικοτήτων), τη Δημοτική Αστυνομία Τρικκαίων, τη Διεύθυνση Αστυνομίας Τρικάλων, την Τροχαία Τρικάλων, την Πυροσβεστική Υπηρεσία Τρικάλων, το ΕΚΑΒ Τρικάλων, τους δήμους Πύλης και Λίμνης Πλαστήρα και, ασφαλώς, τα τοπικά ΜΜΕ.
Κάπως έτσι, όλη αυτή η οργανωμένη προσπάθεια έφερε αποτέλεσμα. Μόνο στη διάρκεια του περσινού «Μύλου των Ξωτικών» καταναλώθηκαν 10 τόνοι σοκολάτας, που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε ένα εκατομμύριο σοκολατάκια. Καταναλώθηκαν 8 τόνοι ζαχαρωτά, που θα μπορούσαν να σχηματίσουν ένα αρκουδάκι ύψους 8 μέτρων. Ξοδεύτηκαν 14.000 gigabytes (σε δεδομένα και σε ελεύθερο wi-fi). Τα βίντεο του «Μύλου» είχαν 1.450.000 προβολές, ενώ η απήχηση στα social mediaέφτασε τις 3.820.000 αλληλεπιδράσεις. Και όλο αυτό αποτυπώθηκε, ασφαλώς, στον αριθμό των επισκεπτών: «Όταν ξεπεράσαμε τους 1.475.354 επισκέπτες που είχαμε το 2019, σταματήσαμε να μετράμε» δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της e-trikala ΑΕ, Γιάννης Κωτούλας. Πάνω από ενάμισι εκατομμύριο επισκέπτες σε μια πόλη περίπου 62.000 κατοίκων, στη διάρκεια περίπου ενάμιση μήνα.
Τι κάνουμε στη Θεσσαλονίκη;
Έχοντας δει την περίπτωση των Τρικάλων, έχει πραγματικό ενδιαφέρον να επιχειρήσουμε μία σύγκριση με το πώς προσεγγίζεται ο εορτασμός των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη που –θεωρητικώς– βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι της θεσσαλικής πόλης: μεγαλύτερη (το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης έχει πληθυσμό σχεδόν εικοσαπλάσιο των Τρικάλων – άρα, θεωρητικώς, μια πολύ μεγαλύτερη δυνητική δεξαμενή εγγενών επισκεπτών σε περίπτωση που διοργανωνόταν ένα αντίστοιχο θεματικό πάρκο εδώ), πάνω στους δύο μεγαλύτερους οδικούς άξονες της χώρας (τον ΠΑΘΕ από Βορρά προς Νότο και την Εγνατία Οδό από τη Δύση προς την Ανατολή), πολύ εγγύτερα στους βόρειους και ανατολικούς γείτονές μας (συνεπώς, ο αλβανός, ο βορειομακεδόνας, ο σέρβος, ο βούλγαρος, ο ρουμάνος ή ο τούρκος δυνητικός επισκέπτης θα μπορούσε να φτάσει πολύ συντομότερα και οικονομικότερα σε σύγκριση με τα Τρίκαλα) και με ένα διεθνές αεροδρόμιο, το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των δυνητικών επισκεπτών την εορταστική περίοδο.
Κι όμως: η Θεσσαλονίκη δείχνει να αδυνατεί να συντονίσει το βήμα της, να οργανώσει ένα εορταστικό τουριστικό προϊόν αρκετά ελκυστικό, ώστε να φέρει, ad hoc, νέους επισκέπτες στην πόλη. Όχι, ασφαλώς, ότι δεν καταγράφονται περισσότεροι επισκέπτες στη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, περισσότερες διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία, περισσότερη κίνηση στην αγορά: αυτό το (όποιο) αποτέλεσμα, ωστόσο, προέρχεται από τη μεμονωμένη δραστηριοποίηση δυναμικών επιχειρηματιών και λιγότερο από μια οργανωμένη, συντονισμένη και κεντρικά υποστηριζόμενη προσπάθεια.
Η αλήθεια είναι ότι η τελευταία οργανωμένη προσπάθεια προβολής της Θεσσαλονίκης ως χριστουγεννιάτικου προορισμού έγινε την περίοδο Ιανουαρίου 1999-Δεκεμβρίου 2010, επί δημαρχίας Βασίλη Παπαγεωργόπουλου. Ήταν όλα τέλεια; Ασφαλώς και όχι – δύσκολα μια προσέγγιση, ειδικά όταν περιλαμβάνει στον πυρήνα της το αισθητικό κομμάτι, μπορεί να συγκεντρώσει καθολική αποδοχή. Παρά τα όποια αρνητικά, ωστόσο, αν ρωτήσετε τους Θεσσαλονικείς, οι περισσότεροι σίγουρα θυμούνται ακόμη τον εντυπωσιακό στολισμό της Αριστοτέλους με το φυσικό στολισμένο έλατο, τη φάτνη και το φωτεινό καραβάκι.
Και από την περίοδο Παπαγεωργόπουλου, ασφαλώς, δεν έλειψαν οι πρωτοβουλίες που αποτέλεσαν αντικείμενο σχολιασμού – για παράδειγμα, η δαπανηρή «Γιορτή των Αγγέλων», με γνωστούς σταρ από τον χώρο του τραγουδιού να ανεβαίνουν στην πίστα που στηνόταν στην πλατεία Αριστοτέλους (ποιος ξεχνά το περίφημο «σάλτο» του, πρωτοεμφανιζόμενου τότε, Σάκη Ρουβά το 2000, από μπαλκόνι της πλατείας Αριστοτέλους ώς το κέντρο της σκηνής;), προσελκύοντας εκατοντάδες χιλιάδες Θεσσαλονικείς.
Την 1η Ιανουαρίου 2011 αναλαμβάνει δήμαρχος ο Γιάννης Μπουτάρης – και, σε ό,τι αφορά το ζήτημα της ανάδειξης της Θεσσαλονίκης ως εορταστικού τουριστικού προορισμού (παρά τη δεδομένη εξωστρέφεια που κατά κανόνα επέδειξε η συγκεκριμένη διοίκηση στις δύο θητείες που υπηρέτησε), ξεκινά μια περίοδος αμηχανίας. Η… κακή μέρα φάνηκε από το πρωί, καθώς ήδη τα πρώτα Χριστούγεννα επί διοίκησης Μπουτάρη, το 2011, σημαδεύτηκαν από απρόοπτα που βύθισαν τα όνειρα της τότε δημαρχιακής αρχής για καινοτόμο εορτασμό των Χριστουγέννων. Τα βύθισαν κυριολεκτικά, καθώς το πλωτό χριστουγεννιάτικο δέντρο που επελέγη να τοποθετηθεί στο ύψος της πλατείας Αριστοτέλους αποδείχθηκε ευάλωτο στους ισχυρούς ανέμους και, ελάχιστες ημέρες μετά τη φωταγώγησή του, βούλιαξε, καθώς ο ισχυρός Βαρδάρης έσπασε τους κάβους που το κρατήσαν δεμένο, η κατασκευή χτύπησε στην προβλήτα και κατέληξε στον βυθό του Θερμαϊκού.
Ίσως αυτός να ήταν ο λόγος που τις δύο επόμενες χρονιές η δημοτική αρχή επέλεξε να κινηθεί σε περισσότερο παραδοσιακά μονοπάτια (με το κλασικό δέντρο, τη φάτνη, στολισμούς με φώτα και παγοδρόμιο), χωρίς να λείπουν και πάλι τα απρόοπτα – για παράδειγμα, το 2011 η φάτνη κάηκε ολοσχερώς από βανδάλους που την πυρπόλησαν τις νυχτερινές ώρες, το 2012 από τη φάτνη (που περιλάμβανε και ζωντανά προβατάκια) κλάπηκε το Θείο Βρέφος, ενώ το ίδιο κρούσμα κλοπής σημειώθηκε και το 2013. Τους Θεσσαλονικείς απογοήτευσε και το «στολισμένο καΐκι» του 2013, που στην πορεία αποδείχθηκε μάλλον βαρκούλα…
Μάλλον ατυχής ήταν η προσπάθεια πρωτοτυπίας το 2014, όταν στην πλατεία Αριστοτέλους στήθηκε ένας λαβύρινθος από υποφωτισμένα έλατα, στολισμένα με σκούρα μπλε λαμπιόνια (μια καθόλου πρακτική επιλογή, που δεν βοήθησε ιδιαίτερα το πλήθος κόσμου που βρέθηκε στο σημείο), συνεπικουρούμενος από τα όποια ετερόκλητα στολίδια και διακοσμητικά στοιχεία είχαν αγοραστεί τα προηγούμενα χρόνια.
Κάτι διαφορετικό επιχειρήθηκε και το 2015, όταν ο δήμος ανέθεσε τον εορταστικό στολισμό στον καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ Απόστολο Βέττα. Ήταν μια χρονιά στην οποία λέξεις-κλειδιά αποδείχθηκαν ο μινιμαλισμός, αλλά και το… πλαστικό, καθώς τον φυσικό διάκοσμο αντικατέστησαν ένα καράβι δεμένο με λαμπάκια, πυραμίδες και φωτισμένα γεωμετρικά αστέρια και ζώα. Μια διαφορετική επιλογή; Σίγουρα – ωστόσο, μια επιλογή που δίχασε αρκετά την πόλη.
Μετά από ένα μάλλον κλασικό 2016, το 2017 επανερχόμαστε σε μια μάλλον μινιμαλιστική λιτότητα, ενώ το 2018 ο Γιάννης Μπουτάρης «υπογράφει» τον τελευταίο εορταστικό στολισμό της θητείας του, με επιλογές που μάλλον ικανοποίησαν (με ένα χριστουγεννιάτικο χωριό στην Αριστοτέλους, σπιτάκια, καρουζέλ, ένα υπερμέγεθες δέντρο φωταγωγημένο με χιλιάδες λαμπιόνια, δραστηριότητες για παιδιά, τριγωνικές πυραμίδες με πολύχρωμα λαμπιόνια – ακόμη και γερανός του μετρό είχε στολιστεί με φωτάκια).
Η θητεία του Κωνσταντίνου Ζέρβα (01.09.2019-31.12.2023) χαρακτηρίστηκε από την πανδημία και την εσωστρέφεια που, αναγκαστικά, αυτή επέβαλε, αλλά και, στο δεύτερο μισό της, από μια προσπάθεια να ανανεωθεί ο εορταστικός εξοπλισμός με… new age διακοσμητικά στοιχεία (όπως τριγωνικές, φωτιζόμενες αψίδες, γυάλινα κουτιά με πούπουλα, φως και αέρα, φωτιζόμενες μεταλλικές πενταγωνικές σφαίρες, γυάλινα μουσικά κουτιά, φωτιζόμενους κύβους και τρισδιάστατα δέντρα από plexiglass mirror), αλλά και με ανάδειξη ενός ώς τότε παραμελημένου σημείου της πόλης, της πλατείας Αρχαίας Αγοράς, πίσω από το άγαλμα του Βενιζέλου, όπου στήνεται μια παραδοσιακή χριστουγεννιάτικη αγορά στο πρότυπο αντίστοιχων σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, με ξύλινα σπιτάκια, καρουζέλ και παγοδρόμιο). Και εδώ, ωστόσο, παρά την προσπάθεια και τα ποσά που δαπανήθηκαν, έλειπε η «μπαγκέτα» ενός μαέστρου που θα μπορούσε να συνθέσει όλα αυτά τα ετερόκλητα στοιχεία σε ένα αισθητικά συνεκτικό σύνολο.
Το επόμενο βήμα
Από την 1η Ιανουαρίου 2024 η Θεσσαλονίκη έχει μια νέα δημοτική αρχή. Έναν νέο «δυνητικό μαέστρο». Προφανώς, υπάρχουν πολύ πιο επείγουσες προτεραιότητες – ας πούμε, η καθαριότητα, η αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού χάους, αλλά και ενίσχυση του πρασίνου στην πόλη. Και, πάροτι τα Χριστούγεννα του 2025 απέχουν δώδεκα ολόκληρους μήνες, ο χρόνος είναι ελάχιστος, αν η Θεσσαλονίκη θέλει να αρχίσει να καταστρώνει ένα σχέδιο ώστε η, κατά κοινή ομολογία, ομορφότερη εποχή του χρόνου να αποτελέσει γι’ αυτήν έναν τρόπο να προσελκύσει ακόμη περισσότερους επισκέπτες.
Ο τρόπος δεν είναι δύσκολο να βρεθεί. Αρκεί μία επίσκεψη (ακόμη και φέτος, ώς τις 7 Ιανουαρίου) στα Τρίκαλα…
