fbpx

Citymagthess.gr

Thessaloniki Next project: Μια άλλη πρόταση για τα Κεραμεία Αλλατίνι

Μοιραστείτε το

Στην κεντρική εικόνα (εικόνα 1): Φωτορεαλιστική απεικόνιση της περιοχής μελέτης και του Κεραμοποιείου Αλλατίνι.

Η κεντρική ιδέα της σύνθεσης

Η διπλωματική εργασία «Αποκατάσταση και επανάχρηση των Κεραμείων Αλλατίνι και σχεδιασμός μητροπολιτικού πάρκου στη Νοτιοανατολική Πύλη Θεσσαλονίκης» [του φοιτητή (Σεπτέμβριος 2023) του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ Απόστολου Αγγελούση, με επιβλέπουσα καθηγήτρια τη Μαρία Δούση] πραγματεύεται αρχικά την αξιολόγηση και, ακολούθως, τη δημιουργία πρότασης αναβάθμισης της Νοτιοανατολικής Πύλης της Θεσσαλονίκης, με επίκεντρο την αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού πρώην Κεραμοποιείου Αλλατίνι, με κύριο στόχο τη μετατροπή του σε τοπόσημο της ανατολικής περιοχής της πόλης.

         Μέσα από την αναζήτηση της φυσικής οργανικότητας του χώρου και την ιστορικότητα του κεραμοποιείου, συντάσσονται προτάσεις αξιοποίησης, μέσα από τις οποίες αναζητείται η βελτίωση του επιβαρυμένου φυσικού περιβάλλοντος από τις υπάρχουσες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, με στόχο οι καταπράσινες και κυματιστές εκτάσεις να καταστήσουν την περιοχή ένα μητροπολιτικό πάρκο-παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης αρχιτεκτονικής δημιουργίας και περιβάλλοντος.

         Αυτός ο οραματικός χώρος αποτελεί την προσπάθεια συνδυασμού των ανθρωπογενών δομών με τον οργανικό κόσμο, καταφύγιο συνύπαρξης ανθρώπινων χειρισμών και φύσης. Το παλιό κεραμοποιείο, με τις φθαρμένες προσόψεις και τα έντονα σημάδια εγκατάλειψης, εντάσσεται μέσα σε αυτό το οργανικό τοπίο και αποτελεί μια ζωντανή μνημειακή παρουσία, που διαφωτίζει την εξέλιξη της περιοχής και τη βιομηχανική ιστορικότητά της. Αυτό το σύμβολο της βιομηχανικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του τόπου, η διατήρηση του τιμά το παρελθόν και σφυρηλατεί τη σύνδεση μεταξύ αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και καινοτομίας, που καθορίζει την ίδια την ουσία της συγκεκριμένης διπλωματικής εργασίας.

Εικόνα 2: Όψεις και τομές επανάχρησης του κεραμοποιείου.

Ο σχεδιασμός μητροπολιτικού πάρκου

Αντικείμενο αυτού του σχεδιασμού είναι η επέκταση του χώρου πρασίνου από το υπάρχον πάρκο της Νέας Ελβετίας σε όλη την έκταση που καταλαμβάνει το πρώην κεραμοποιείο, συμπεριλαμβάνοντας και όλες τις ενδιάμεσες εκτάσεις. Το αποτέλεσμα είναι η μετατροπή της έκτασης σε ένα μητροπολιτικό πάρκο μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

         Η έκταση αξιοποιήθηκε στο μέγιστο, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη ένωση του αστικού ιστού με πορείες που διατρέχουν εγκάρσια το πάρκο. Δευτερεύουσες πορείες χρησιμεύουν για τη σύνδεση των πρωτευουσών πορειών, του πάρκου και του κεραμοποιείου. Σε σημεία διασταυρώσεων επιλέχθηκε η δημιουργία θεματικών χώρων πρασίνου, δίνοντας μια διαφορετική νότα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία χώρων πρασίνου, ενώ επιλέχθηκε οι αθλητικές δομές που προβλέπονται και τα αναψυκτήρια να ενταχθούν με τέτοιον τρόπο, που να διασφαλίζεται η ολοκληρωμένη χρήση των εκτάσεων από το κοινό (εικόνα 1).

Εικόνα 3: Φωτορεαλιστική απεικόνιση του κτηρίου μελέτης με την ένταξη εντός του αμφιθεάτρου υπερτοπικής σημασίας, με αναφορές στις εσωτερικές πλίνθινες κατασκευές των παλαιών φούρνων Hoffmann.

Η επαναχρησιμοποίηση του παλαιού κεραμοποιείου

Το εργοστάσιο χτίστηκε υπό την επίβλεψη του μηχανικού Αλβέρτου Άρτιν το 1939. Με το ξέσπασμα του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου καθίσταται ανέφικτη η εκκίνηση της λειτουργίας του, ενώ αργότερα ακολούθησε ο εμφύλιος. Έτσι, το εργοστάσιο ξεκίνησε την παραγωγή του μετά το 1955, με σημαντικές προσθήκες να υλοποιούνται το 1970.

         Το παλιό κεραμοποιείο, το οποίο λαμβάνει κεντροβαρική θέση στον σχεδιασμό της περιοχής, βρίσκεται νοτιοανατολικά του νέου πάρκου. Για την αξιοποίηση του συγκροτήματος επιλέγεται μια σειρά σημαντικών αποφάσεων σχετικά με τη διατήρηση και την τροποποίηση της υπάρχουσας δομής και, ταυτόχρονα, τον σεβασμό στην ιστορία του κτηρίου. Επιλέχθηκε να διατηρηθούν όλες οι υπάρχουσες δομές, οι οποίες είναι το κτήριο υγρής κατεργασίας (το οποίο λαμβάνει κεντροβαρική θέση), δύο δομές ξηραντηρίων, οι χώροι της στοάς και το κτήριο-υποσταθμός επεξεργασίας της πρώτης ύλης.

         Ένα κεραμοποιείο (συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλο βιομηχανικό συγκρότημα) αποτελεί το ίδιο κτήριο-εργαλείο, που περικλείει στο εσωτερικό του γιγαντιαίες και ιδιαίτερες δομές, απαραίτητες στην παραγωγική διαδικασία του. Στο τμήμα που επιλέγεται να λειτουργήσει ως μουσείο του εαυτού του, η αξιοποίηση των υφιστάμενων βιομηχανικών δομών αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη διατήρηση της ιστορικής και βιομηχανικής κληρονομιάς. Με βάση την ανάλυση του κτηριακού αποθέματος, έχει αποφασιστεί να διατηρηθούν ορισμένες βιομηχανικές δομές, συνδυάζοντας τον παρελθοντικό χαρακτήρα με τις σύγχρονες ανάγκες (εικόνα 2). Στο ισόγειο του μουσείου, ένας από τους κλιβάνους που χρησιμοποιούνταν για το ψήσιμο των προϊόντων διατηρείται, προσφέροντας στους επισκέπτες μια εμβληματική ματιά στη διαδικασία παραγωγής (εικόνα 4). Επίσης, στον όροφο, διατηρείται μία από τις δομές των ξηραντηρίων (εικόνα 5), αναδεικνύοντας τη σχέση με το παρελθόν και προσφέροντας ένα παράθυρο στην εξέλιξη της βιομηχανικής τεχνολογίας. Η είσοδος στο μουσείο και οι συμπληρωματικές χρήσεις του (όπως συμπληρωματικοί εκθεσιακοί χώροι, χώροι διοίκησης, χώροι συνάθροισης του κοινού, πολυλειτουργικοί χώροι και χώροι εστίασης) επιλέγεται να χωροθετηθούν στις κτηριακές δομές που επικοινωνούν με το κτήριο υγρής κατεργασίας, οι οποίες λειτουργούσαν ως χώροι ξηραντηρίων.

         Στο κεντρικό τμήμα του κτηρίου υγρής κατεργασίας, η επιλογή των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών χρήσεων αποτελεί κεντρικό στοιχείο για την ολοκληρωμένη ένταξη του συγκροτήματος στον ευρύτερο πολεοδομικό ιστό. Ένα μέρος του δεύτερου κλιβάνου επιλέγεται να διατηρηθεί εν μέρει και να προσαρμοστεί κατάλληλα, για να υποστηρίξει εκθεσιακές χρήσεις στο ισόγειο και τον ημιώροφο. Αυτή η απόφαση αναδεικνύει την ιστορική σημασία του χώρου, διατηρώντας παράλληλα τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του κτηρίου. Στον όροφο, όπου απαντούν δομές ξηραντηρίων, πραγματοποιούνται αναγκαίες τροποποιήσεις, προκειμένου οι πρώην βιομηχανικοί χώροι να μετατραπούν σε χώρους εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργούνται αίθουσες διδασκαλίας και παρουσιάσεων, ενισχύοντας τον εκπαιδευτικό ρόλο του χώρου. Συγχρόνως, διατηρούνται στοιχεία του προϋπάρχοντος βιομηχανικού εξοπλισμού, προσθέτοντας πλούσια στοιχεία ιστορικής εμπειρίας στον εκπαιδευτικό περίγυρο. Με αυτές τις επεξεργασίες, το κτήριο διατηρεί την αυθεντικότητά του, ενώ προσαρμόζεται στις νέες λειτουργικές απαιτήσεις.

         Στο ανατολικό τμήμα του κτηρίου υγρής κατεργασίας επιλέγεται να δημιουργηθεί ένας εξαιρετικά σημαντικός χώρος, το αμφιθέατρο, με υπερτοπικό χαρακτήρα, που αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την πόλη, αλλά και για το ίδιο το κτήριο. Για τη δημιουργία αυτού του χώρου πραγματοποιούνται σημαντικές επεμβάσεις στην κτηριακή δομή, αναδεικνύοντας τη σημασία του πολιτιστικού και κοινωνικού ρόλου που θα διαδραματίσει. Για την επίτευξη ενός ενιαίου χώρου χωρίς πολλαπλά υποστυλώματα, αποφασίζεται η καθαίρεση των δομών του μεταγενέστερου, τρίτου κλιβάνου στο ισόγειο, των δομών των ξηραντηρίων στον όροφο και του φέροντος οργανισμού. Η διατήρηση μόνο της εξωτερικής τοιχοποιίας δίνει έμφαση στη διατήρηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα του κτηρίου πριν από τις επεμβάσεις, συνδυάζοντας το παρελθόν με το μέλλον. Για να στεγάσει το αμφιθέατρο, σχεδιάζεται ένα καινοτόμο σύστημα στέγασης, ενώ εσωτερικά τοποθετείται μια αυτόνομη δομή. Αυτή η επιλογή της ένταξης ως αυτόνομης μονάδας έχει ως βάση τη διατήρηση του χαρακτήρα του κτηρίου και του κλιβάνου που προϋπήρχε, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στις ανάγκες που προκύπτουν από την παρακείμενη γραμμή του μετρό, προσφέροντας λειτουργικότητα και προσαρμοστικότητα (εικόνες 2 και 3).

Εικόνα 4: Φωτορεαλιστική απεικόνιση του διατηρούμενου φούρνου Ηοffmann στον χώρο του μουσείου.
Εικόνα 5: Φωτορεαλιστική απεικόνιση των διατηρούμενων δομών των ξηραντηρίων στον χώρο του μουσείου.

         Στο κτήριο επεξεργασίας της πρώτης ύλης, το νοτιότερο τμήμα του κτηριακού συγκροτήματος αναπτύσσεται εντυπωσιακά σε έναν χώρο εξαιρετικής ευελιξίας, όπου επιλέγεται να τοποθετηθούν πολυλειτουργικοί χώροι. Αυτοί οι χώροι διαμορφώνονται με στόχο να συμπληρώνουν με εναρμονισμένο τρόπο την υπάρχουσα αρχιτεκτονική της στοάς (εικόνα 6), δημιουργώντας μια συνολική συνέργεια και ενισχύοντας τη λειτουργικότητα του χώρου. Η ευελιξία αυτών των πολυλειτουργικών χώρων επιτρέπει την προσαρμογή τους ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των διαφόρων λειτουργιών. Ανάλογα με τις περιστάσεις, αυτοί οι χώροι μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως χώροι εργασίας, συνάθροισης και εκδηλώσεων. Ο σχεδιασμός αυτής της επιλογής επιτρέπει τη σύγκλιση της προγραμματικής λειτουργικότητας με την αισθητική του χώρου, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που προάγει την επικοινωνία και τη διαδραστικότητα. Ο συνδυασμός της στοάς με τους πολυλειτουργικούς χώρους δίνει τη δυνατότητα για αποτελεσματική χρήση του χώρου, προωθώντας την αρμονική συνύπαρξη της ανθρώπινης δραστηριότητας. Επιδιώκοντας ένα ενοποιημένο κτηριολογικό πρόγραμμα, η τροποποίηση του ανοιχτού χώρου της στοάς, ανάμεσα στο κτήριο υγρής κατεργασίας και το κτήριο επεξεργασίας της πρώτης ύλης, έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός εσωτερικού, μεταβατικού χώρου, που λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των διαφόρων τομέων του κτηριακού συγκροτήματος.

         Ο συνδυασμός εκπαιδευτικών και πολιτιστικών χρήσεων αναδεικνύει το συγκρότημα ως έναν δυναμικό, πολυδιάστατο πολιτιστικό πυρήνα, ενσωματώνοντάς τον στον πολυστρωματικό και ποικίλο χαρακτήρα της πόλης και προσφέροντας εκπαιδευτικές ευκαιρίες που συνδυάζουν το παρελθόν και το παρόν.

Εικόνα 6: Φωτορεαλιστική απεικόνιση του μεταβατικού χώρου της στοάς, που λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των διαφόρων τομέων του κτηριακού συγκροτήματος.

Μοιραστείτε το

Κύλιση στην κορυφή

Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας

Εμείς και οι συνεργάτες μας χρησιμοποιούμε τεχνολογίες, όπως cookies, και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως διευθύνσεις IP και αναγνωριστικά cookies, για να προσαρμόζουμε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο με βάση τα ενδιαφέροντά σας. Κάντε κλικ παρακάτω για να συμφωνήσετε με τη χρήση αυτής της τεχνολογίας και την επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων για αυτούς τους σκοπούς.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε την Πολιτική απορρήτου.

Ρυθμίσεις Cookies

Παρακάτω μπορείτε να επιλέξετε ποια cookies θα επιτρέψετε σε αυτή την ιστοσελίδα. Πατήστε στην αποθήκευση ρυθμίσεων για να εφαρμόσετε την επιλογή σας.

ΛειτουργικάΗ ιστοσελίδα για να δουλέψει χρησιμοποιεί κάποια απαραίτητα λειτουργικά cookies.

ΣτατιστικάΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για στατιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να βελτιώσουμε το περιεχόμενο που σας προσφέρουμε.

Κοινωνικά ΔίκτυαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies από τα κοινωνικά δίκτυα, ώστε να μπορούμε να σας δείξουμε περιεχόμενο από πλατφόρμες όπως το YouTube και το FaceBook. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΔιαφημίσειςΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί cookies για διαφημιστικούς σκοπούς, ώστε να μπορούμε να σας προσφέρουμε περιεχόμενο που σας ενδιαφέρει. Αυτά τα cookies μπορεί να καταγράφουν τα προσωπικά σας δεδομένα.

ΆλλαΗ ιστοσελίδα μας χρησιμοποιεί και ορισμένα cookies από υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες