Πού κυκλοφορούν

στην πόλη τους οι Θεσσαλονικείς; Ποιες είναι οι περιοχές και τα τοπόσημα που θεωρούν εμβληματικά; Ποιες είναι οι διαδρομές που αποτελούν την καθημερινότητά τους; Και, το πιο σημαντικό: ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σε αυτήν την καθημερινότητα, των οποίων την επίλυση διεκδικούν;

Απαντήσεις σε αυτά και σε αρκετά ακόμη ερωτήματα δίνει κοινωνική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης μετά τις πρόσφατες εκλογές για την ανάδειξη των νέων αρχών στους δήμους της περιφέρειας, στοχεύοντας στο να καταγράψει με τρόπο σαφή και αναλυτικό τις απόψεις των κατοίκων για την πόλη τους. Η έρευνα (με επιστημονικό υπεύθυνο τον αρχιτέκτονα μηχανικό Πάνο Κοσμόπουλο, τ. καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, τ. διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτηρίων και Οικισμών στο ίδιο ανώτατο ίδρυμα και νυν επιστημονικό διευθυντή της K-ecoprojects) ξεκίνησε τον περασμένο Ιανουάριο, διήρκεσε μέχρι τον Απρίλιο του 2024 και, στο πλαίσιό της, συγκεντρώθηκαν 1.394 ερωτηματολόγια που κάλυψαν την ευρύτερη περιοχή της λεγόμενης «μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης». Παρουσιάστηκε, δε, στο 6ο διεθνές συνέδριο Changing Cities 2024, που πραγματοποιήθηκε στις 24-28 Ιουνίου, στη Ρόδο.

ΣΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ «ΠΟΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕΡΗ/ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ/ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ;», ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ, ΚΑΘΩΣ Η ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ –ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ– ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ (ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ: 86,97%, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: 83,49%, ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: 86,35%, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΗΣ: 87,01%, «ΠΟΣΟ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ;»: 93,18%).

Αριστοτέλους, εσύ, σούπερ σταρ

Στην ερώτηση «Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πιο σημαντικά μέρη/τοποθεσίες/κτήρια της πόλης;», απόλυτος πρωταγωνιστής αναδεικνύεται η πλατεία Αριστοτέλους, καθώς η εμβληματική πλατεία της Θεσσαλονίκης προηγείται –και μάλιστα με διαφορά– σε όλα τα σημεία (ιστορική σημασία: 86,97%, αρχιτεκτονική: 83,49%, συναφείς δραστηριότητες: 86,35%, συχνότητα χρήσης: 87,01%, «Πόσο σας αρέσει;»: 93,18%).

Ακολουθούν η οδός Τσιμισκή (συχνότητα χρήσης: 79,81%, «Πόσο σας αρέσει;»: 73,41%) και η Νέα Παραλία (συχνότητα χρήσης: 57,42%, «Πόσο σας αρέσει;»: 69,32%), ενώ αμέσως μετά ακολουθεί η Παλιά Παραλία της πόλης (συχνότητα χρήσης: 62,41%, «Πόσο σας αρέσει;»: 73,28%). Σημειωτέον ότι όλες οι προαναφερθείσες περιοχές καταγράφουν μεγάλο ποσοστό στη συχνότητα χρήσης, αλλά και στους υπόλοιπους παράγοντες που συνεκτιμήθηκαν.

Προχωρώντας σε μνημεία που θεωρούν τοπόσημα για τη Θεσσαλονίκη, οι συμμετέχοντες στην έρευνα προτάσσουν, όπως είναι αναμενόμενο, τον Λευκό Πύργο (ιστορική/πολιτιστική σημασία: 83,01%, αρχιτεκτονική/τοποθεσία: 84,01%, «Πόσο σας αρέσει;»: 83,01%). Ακολουθούν ο ναός του πολιούχου Αγίου Δημητρίου (ιστορική/πολιτιστική σημασία: 68,38%, αρχιτεκτονική/τοποθεσία: 62,45%, «Πόσο σας αρέσει;»: 54,21%), η αψίδα του Γαλερίου και η Ροτόντα (ιστορική/πολιτιστική σημασία: 61,45%, αρχιτεκτονική/τοποθεσία: 62,33%, «Πόσο σας αρέσει;»: 59,42%), τα οποία ωστόσο καταγράφουν μάλλον περιορισμένη συχνότητα χρήσης (κάτω από 30%).

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης και ο Πύργος του ΟΤΕ αναφέρονται, επίσης, ως ορόσημα, εδώ ωστόσο η συχνότητα χρήσης τους είναι αρκετά υψηλή (ειδικά για την Έκθεση ανέρχεται στο 49,32%). Επιπλέον, εντυπωσιακό ποσοστό προέκυψε όσον αφορά και στη συχνότητα χρήσης των εμπορικών κέντρων στην περίμετρο της πόλης (82,36%), με κριτήρια που επηρεάζουν τις απαντήσεις των συμμετεχόντων τις συναφείς δραστηριότητες που αυτά προσφέρουν (81,42%), αλλά και τη διαθεσιμότητα θέσεων στάθμευσης (71,59%).

Στην έρευνα ακολουθούν αναφορές για όλα τα θεωρούμενα ως τοπόσημα της Θεσσαλονίκης, όπως η οδός και ο πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας, η Άνω Πόλη με τα Κάστρα, τα Λαδάδικα, οι αγορές Καπάνι και Μοδιάνο, η ΧΑΝΘ, το Μέγαρο Μουσικής και το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, με διαφορετικούς κατά περίπτωση χαρακτηρισμούς, αλλά και με σχετικά μικρότερη συχνότητα επισκέψεων (κάτω του 30%).

ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΩΝ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΩΝ, ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕΙ Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΙΑ ΚΑΙ ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΕΣ, ΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΑ ΜΕΡΙΜΝΗΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΣΗ, ΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ, ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΕΝΔΡΟΣΤΟΙΧΙΕΣ.

Ποια προβλήματα μας απασχολούν

Στη συνέχεια, η έρευνα επικεντρώνεται σε αυτά που οι συμμετέχοντες θεωρούν ως τα σημαντικότερα ζητήματα, προβλήματα, αλλά και ελλείψεις στη Θεσσαλονίκη σήμερα, ζητώντας τους να αναφέρουν ώς και δέκα (10), αξιολογώντας τα ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη σημασία που πιστεύουν ότι έχουν.

Οι απαντήσεις τους παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον (στην παρένθεση, ο κατά τους συμμετέχοντες στην έρευνα βαθμός σοβαρότητας κάθε προβλήματος, εκφρασμένος ποσοστιαία).

Κυκλοφοριακό (98,03%). Εδώ εκφράζεται η εκτίμηση ότι χρειάζονται περισσότερα δρομολόγια λεωφορείων, αλλά και περισσότεροι δημοτικοί χώροι στάθμευσης. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες ζητούν σαφή και ασφαλή διαχωρισμό των λωρίδων και των χώρων για ποδήλατα και πατίνια, συνεχή φροντίδα των επιφανειών των δρόμων (ώστε να μην ταλαιπωρούνται από λακκούβες) και απρόσκοπτη πρόσβαση σε οχήματα πρώτων βοηθειών και πυροσβεστικής. Παράλληλα, εκφράζεται η ελπίδα ότι το μετρό θα ανακουφίσει την κυκλοφορία. Αναφορά γίνεται και στο υπό κατασκευή FlyOver ως αιτία πρόκλησης κυκλοφοριακών προβλημάτων τόσο στην ίδια την περιφερειακή οδό όσο και στην πόλη, εν γένει (92,31%).

Καθαριότητα (94,31%). Εδώ το αίτημα αφορά στον συχνότερο καθαρισμό οδών, πεζοδρομίων και ανοιχτών χώρων και στη φροντίδα και τον καθαρισμό των φρεατίων αποστράγγισης, ώστε να μην πλημμυρίζουν οι δρόμοι. Παράλληλα, ζητούνται περισσότεροι κάδοι απορριμμάτων και κάδοι ανακύκλωσης, με συχνή αποκομιδή.

Πεζοδρόμια (92,37%). Οι Θεσσαλονικείς ζητούν να περιοριστεί η κατάληψή τους από τραπέζια και μοτοσικλέτες, καλώντας τις αρμόδιες αρχές να μεριμνήσουν για την πλακόστρωση, τον φωτισμό και την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία (65,97%), με παράλληλη μέριμνα και για τις δενδροστοιχίες.

Ανοιχτοί χώροι (91,27%). Η πλειονότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα θέλει περισσότερους χώρους πρασίνου με καθιστικά και παιδικές χαρές που να φροντίζονται τακτικά.

Ετοιμόρροπα/διατηρητέα κτήρια (59,38%). Για τα διατηρητέα κτήρια που βρίσκονται διάσπαρτα στην πόλη ζητείται η συντήρησή τους ή, αν δεν γίνεται διαφορετικά, η κατεδάφιση όσων κρίνονται επικίνδυνα για κατάρρευση.

Ρέματα (58,46%). Στα ευρήματα της έρευνας αναφέρεται ότι πολλά ρέματα στην ευρύτερη περιοχή χρειάζονται καθαρισμό, για την αποφυγή πλημμυρών.

Κοινωνική μέριμνα (50,18%). Οι κάτοικοι ζητούν περισσότερους βρεφονηπιακούς σταθμούς, κοινωνική πρόνοια και φροντίδα για τους ηλικιωμένους (ιδίως εκείνους που ζουν μόνοι), καθώς και για τη στέγαση και φροντίδα των αστέγων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια (51,39%). Ζητούν, επίσης, να φροντίζονται τα αδέσποτα ζώα (43,21%).

Ασφάλεια. Η ανάγκη πρόληψης παράνομων πράξεων αναδεικνύεται με την επιθυμία για κάμερες ασφαλείας και αυξημένες αστυνομικές περιπολίες (84,52%) και νυχτερινό οδικό φωτισμό (83,41%).

Το διά ταύτα

«Τόσο οι τουριστικοί οδηγοί της πόλης όσο και τα φυλλάδια που μπορούν να αγοραστούν ή προσφέρονται δωρεάν, καθώς και ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού και οι τοπικοί δήμοι αναφέρουν καταλόγους μνημείων και επισκέψιμων τόπων. Αλλά αυτό που ανέδειξε αυτή η έρευνα είναι ποια μέρη/τοποθεσίες θεωρούν σημαντικά οι ίδιοι οι κάτοικοι και έχουν αξιολογήσει τη σημασία τους» αναφέρεται στα συμπεράσματα της έρευνας. «Επιπλέον, οι κάτοικοι ανέφεραν αυτά που θεωρούν ότι είναι τα κύρια προβλήματα στη Θεσσαλονίκη και αξιολόγησαν την αναγκαιότητα επίλυσής τους. Κατά συνέπεια, πιστεύουμε ότι η κοινωνική έρευνα μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη σύγκλισης απόψεων, αλλά και μιας άλλης εστίας απόψεων για τυχόν προγραμματισμένες παρεμβάσεις στην πόλη – και ελπίζουμε ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματά της».

Όπως σημειώνεται, ένα μεγάλο ποσοστό θέλει περισσότερες δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικά κέντρα, υποστηρίζοντας ότι δεν χρειάζονται περισσότερα νυχτερινά μαγαζιά, «φαγάδικα» και καφετέριες. Υπάρχουν αιτήματα για αμφίδρομη επικοινωνία («έξυπνη πόλη») με τους δήμους, ώστε οι πολίτες να ενημερώνουν για πιθανά προβλήματα (σκουπίδια, φωτισμός, φανάρια, λακκούβες κτλ.) και να ενημερώνονται άμεσα και οι ίδιοι για πιθανά ζητήματα (πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαγιές κοκ.).

 «Συμπερασματικά» καταλήγουν οι συντάκτες της έρευνας, «παρατηρούμε ότι, ακόμη και χωρίς να έχουν μελετήσει τον Στόχο 11 του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, οι ίδιοι οι κάτοικοι εύχονται και ελπίζουν στην υλοποίηση μιας βιώσιμης και ανθεκτικής πόλης για τη Θεσσαλονίκη του αύριο. Ελπίζουμε τα συμπεράσματα να είναι χρήσιμα τόσο για τις αρχές όσο και για όσους ασχολούνται με το κτιστό περιβάλλον».