Φωτογραφίες: Σάκης Γιούμπασης.
Μια φορά κι έναν καιρό, στις αρχές τού 20ού αιώνα, η περιοχή τής Ευαγγελίστριας δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα νταμάρι με ελάχιστα σπίτια, τα οποία κατοικούνταν από μερικές φτωχικές οικογένειες — όχι απαραίτητα από Χριστιανούς. Οι πρώτοι που κατοίκησαν συστηματικά την περιοχή ήταν πρόσφυγες, οι οποίοι κατέληξαν στη Θεσσαλονίκη μετά τη μικρασιατική καταστροφή: εκεί έχτισαν τα σπίτια τους και σ’ αυτά έζησαν την (επίσης φτωχική) ζωή τους, προσπαθώντας να προσαρμοστούν στη νέα τους πατρίδα.
Στα χαμηλά σπίτια τής Ευαγγελίστριας ζούσαν ολόκληρες οικογένειες που, σε πολλές περιπτώσεις, αριθμούσαν δέκα και δώδεκα μέλη, περιλαμβάνοντας ακόμη και τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Ήταν οι «τυχεροί», εκείνοι που κατάφεραν να περάσουν στην Ελλάδα χωρίς απώλειες. Ορισμένα από τα σπίτια εκείνης της εποχής μπορείς να τα δεις ακόμη σήμερα — ερημωμένα, σωστά ερείπια. Οι ένοικοί τους είτε αποδήμησαν εις Κύριον είτε πήγαν να ζήσουν σε άλλες περιοχές.
Η ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΩΣ ΑΠΟΚΟΜΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΟΡΕΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ, ΚΑΘΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ «ΣΥΝΟΡΩΝ» ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΒΡΑΧΟΙ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΥ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΕΙΣΟΔΟΣ (ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΣ) ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ, ΑΚΡΙΒΩΣ ΔΙΠΛΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ.
Όσοι παρέμειναν στην Ευαγγελίστρια αναστήλωσαν τα παλιά σπίτια, τα συντήρησαν (για να μη χάσουν τη φυσιογνωμία τους) και τα επέκτειναν, ώστε αυτά να μπορέσουν να καταστούν περισσότερο λειτουργικά. Κάποια άλλα τα «έφαγε» η αντιπαροχή και στη θέση τους ανεγέρθηκαν πολυκατοικίες. Έτσι, έχασαν την παλιά τους ομορφιά, κάποιες οικογένειες ωστόσο απέκτησαν νέους, μεγαλύτερους χώρους στέγασης.
Το «άντρο» τού φοιτητή
Σήμερα ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κατοίκων τού συνοικισμού είναι φοιτητές — όχι άδικα, αν αναλογιστεί κάποιος το πόσο κοντά στα πανεπιστήμια βρίσκεται η Ευαγγελίστρια. Ειδικά οι πιο τυχεροί, των οποίων η σχολή βρίσκεται στην πλευρά τής Αγίου Δημήτριου, απέχουν απ’ αυτήν μόλις πέντε λεπτά με τα πόδια. Οι «άτυχοι» θα χρειαστεί να περπατήσουν κανένα δεκάλεπτο. Καθόλου άσχημα, ακόμη κι έτσι….
Αυτό που ο περισσότερος κόσμος ίσως αγνοεί είναι ότι ο συνοικισμός τής Ευαγγελίστριας υπάγεται διοικητικά όχι στον δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά σε εκείνον της Νεάπολης-Συκεών: στην ουσία, πρόκειται για το τμήμα κατοικημένης περιοχής που βρίσκεται ανάμεσα στα κοιμητήρια της Ευαγγελίστριας και στις Σαράντα Εκκλησιές, που διοικητικά ανήκουν στον κεντρικό δήμο.
Η ζωή στο «χωριό»
Τι είναι αυτό, όμως, που καθιστά τόσο ιδιαίτερη την περιοχή τής Ευαγγελίστριας; Προφανώς, το γεγονός ότι πρόκειται για μία από τις πλέον γραφικές περιοχές τής Θεσσαλονίκης.
Ουσιαστικά, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ένα «χωριό» στην «καρδιά» τής πόλης. Αν κοιτάξετε τον χάρτη (ή την αεροφωτογραφία τού Σάκη Γιούμπαση για τη «Citymag»), θα διαπιστώσετε ότι η περιοχή είναι σχετικώς αποκομμένη από τις όμορες συνοικίες, αφού σημαντικό μέρος των «συνόρων» της είναι οι μεγάλοι βράχοι που βρίσκονται στη βόρεια και στην ανατολική πλευρά τού συνοικισμού. Φανταστείτε ότι υπάρχει μόνο μία είσοδος (και έξοδος) προς και από την Ευαγγελίστρια, ακριβώς δίπλα από τα κοιμητήρια.
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΑΣΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΙΧΑΝ ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΕΙ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΕΡΙΞ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ — ΑΣ ΜΗ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΥΞΗΘΗΚΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ. ΤΟ ΕΑΝ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ, ΒΕΒΑΙΑ, Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΛΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΘΑ ΦΑΝΕΙ ΣΤΟ ΕΓΓΥΣ ΜΕΛΛΟΝ.
Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια η περιοχή ήταν σχετικώς παραμελημένη. Όμως, ένα εκτεταμένο πρόγραμμα παρεμβάσεων άλλαξε την εικόνα της: οι παλιοί κυβόλιθοι που υπήρχαν σε ορισμένα σημεία αντικαταστάθηκαν με νέους, δρόμοι ασφαλτοστρώθηκαν, σύγχρονα δάπεδα και παιχνίδια τοποθετήθηκαν στις παιδικές χαρές, ενώ τοποθετήθηκαν καινούργιοι στύλοι ηλεκτροφωτισμού με νέου είδους φωτιστικά. Μέχρι και στο γήπεδο μπάσκετ τής περιοχής έγιναν οι απαραίτητες εργασίες, ώστε να εξυπηρετούνται όσο το δυνατόν καλύτερα οι ανάγκες άθλησης των κατοίκων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρείται τάση επιστροφής παλαιών κατοίκων τής περιοχής, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια είχαν μετακομίσει σε περιοχές πέριξ τού κέντρου — ας μη λησμονούμε ότι το κόστος καθημερινής μετακίνησης αυξήθηκε σημαντικά. Το εάν θα μπορέσει, βέβαια, η Ευαγγελίστρια να ανακτήσει την παλιά της αίγλη είναι κάτι που θα φανεί στο εγγύς μέλλον…
