«ΚΑΘΕ ΤΟΣΟ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΟΤΙ ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΜΑΣΤΕ ΝΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΟΙΑ ΠΟΛΗ ΘΕΛΟΥΜΕ, ΤΕΛΙΚΑ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΜΕ, ΓΙΑ ΝΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΟΥΜΕ. ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1980 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΕΤΡΗΣΩ ΠΟΛΛΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ, ΤΙ ΖΗΤΟΥΜΕ, ΤΙ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ, ΠΩΣ ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ, ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ».
Είστε η δημιουργός τής «Thessaloniki Walking Tours», μιας πρωτοβουλίας που στόχο έχει να γνωρίσει βαθύτερα τη Θεσσαλονίκη σε ντόπιους και επισκέπτες, μέσα από περιπατητικές περιηγήσεις. Από τη μέχρι στιγμής εμπειρία σας, πόσο καλά γνωρίζουμε τα του οίκου μας; Υπάρχουν πράγματα που κι εσείς η ίδια μάθατε για την πόλη μέσα από τη δραστηριοποίησή σας στο συγκεκριμένο αντικείμενο;
Οι δράσεις τής «Thessaloniki Walking Tours» ξεκίνησαν το 2013. Έξι χρόνια μετά, ούτε εγώ είμαι η ίδια, αλλά ούτε και η πόλη – η σχέση μας μαζί της, εξάλλου, αλλάζει διαρκώς. Κάθε φορά που κάποιος θα επιχειρήσει να συνδεθεί μαζί της, να εισχωρήσει βαθύτερα στην ιστορία της και να κατανοήσει πληρέστερα τον χαρακτήρα της, θα έρθει αντιμέτωπος με νέες πτυχές, θα επαναξιολογήσει ή, έκπληκτος, θα διαπιστώσει πόσα κομμάτια τής ιστορίας και της μικροϊστορίας της αγνοούσε ή βιαστικά προσπερνούσε.
Με τη «Thessaloniki Walking Tours» αυτό επιχειρούμε να κάνουμε: να δούμε την πόλη με νέα μάτια, να ρίξουμε φως στις σκοτεινές γωνιές της ή να προσπαθήσουμε να ακούσουμε όσα έχουν να μας πουν τόποι και χώροι που προσπερνούμε βιαστικά, είτε πρόκειται για ένα σπουδαίο μνημείο είτε για ένα παραμελημένο σημείο, το οποίο, όμως, συνδέεται με γεγονότα που έπαιξαν τον ρόλο τους στη διαμόρφωση της ταυτότητας της πόλης.
Το τι σημαίνει «γνωρίζω μια πόλη» είναι κάτι που με απασχόλησε από την αρχή αυτής της δραστηριότητας. Τελικά, νομίζω πως το «γνωρίζω μια πόλη» έχει να κάνει με το «γνωρίζω και κατανοώ κάπως καλύτερα τους ανθρώπους της, αυτούς που έδεσαν τη ζωή τους με δρόμους, σημεία, μνημεία, πλατείες, γειτονιές». Έχει, επίσης, να κάνει με το να αναδείξουμε τις ιστορίες τους – μια δουλειά όχι και τόσο εύκολη, αλλά σίγουρα συναρπαστική.
Πόλη τού χθες, του σήμερα ή του αύριο; Πού προσβλέπει περισσότερο η Θεσσαλονίκη σήμερα για την επιβίωσή της; Σε ένα παρελθόν που τη συντηρεί λόγω κεκτημένης ταχύτητας ή σε ένα μέλλον που χρειάζεται να παλέψει, για να το διαμορφώσει;
Η Θεσσαλονίκη, όπως και κάθε πόλη, έχει καθήκον να είναι στραμμένη στο αύριο, να φροντίζει το σήμερα και να μη ξεχνά το χθες – κάτι εύκολο στα λόγια, αλλά δύσκολο στην πράξη.
Κάθε τόσο προκύπτουν διάφορα ζητήματα που αποκαλύπτουν ότι δυσκολευόμαστε να συμφωνήσουμε στο ποια πόλη θέλουμε τελικά, ώστε να δουλέψουμε, για να τη διαμορφώσουμε. Από τη δεκαετία τού 1980 μέχρι σήμερα μπορώ να μετρήσω πολλές και εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους απόψεις για το ποια μπορεί να είναι η Θεσσαλονίκη τού αύριο, τι ζητούμε, τι ελπίζουμε, πώς προχωράμε, πού θέλουμε να φτάσουμε.
Από την άλλη, σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι όλα αυτά ελάχιστη σημασία θα είχαν, αρκεί να φρόντιζε κάποιος το παρόν, να έπαιρνε τις κρίσιμες αποφάσεις για όλα εκείνα που καταδυναστεύουν την καθημερινότητά μας και αυτές τις αποφάσεις να τις στήριζε, να έκανε τη Θεσσαλονίκη μια πόλη λειτουργική. Μέσα από τέτοιες μικρές αλλαγές σε πράγματα απλά και καθημερινά, που θα μπορούν να εκπαιδεύσουν τους πολίτες σε μια πιο υπεύθυνη στάση ζωής απέναντι σε δεκάδες θέματα που μας απασχολούν διαρκώς (κίνηση, απορρίμματα, δημόσιος χώρος), θα προκύψει μια πόλη πιο φιλόξενη, μια πόλη όμορφη και απολαυστική, όπου θα χαίρεσαι να ζεις και να περπατάς.
Έχω την αίσθηση ότι η Θεσσαλονίκη συντηρεί τον μύθο της ως «σκοτεινής πόλης» – μιας πόλης πολιτικών συνωμοσιών, ίντριγκας και δολοφονιών, μιας πόλης των άκρων, μιας «πόλης των φαντασμάτων», όπως την έχει χαρακτηρίσει ο Μαρκ Μαζάουερ. Είναι πράγματι η πόλη σκοτεινή; Και, αν αυτό ισχύει, δεν έχει και κάποιες φωτεινές πλευρές, τις οποίες θα άξιζε να προβάλουμε περισσότερο;
Όσο κι αν σκεφτώ, δεν μπορώ να βρω έναν χαρακτηρισμό περισσότερο ακριβή και επιτυχημένο από αυτόν της «πόλης των φαντασμάτων», υπό την έννοια ότι ο Μαζάουερ βρήκε στη Θεσσαλονίκη το επιστημονικό του παράδειγμα για μια πόλη πολυπολιτισμική και πολυθρησκευτική που κάποια στιγμή άλλαξε τον χαρακτήρα της – τον οποίον, όμως, μπορεί κάποιος να μελετήσει μέσα από τα ίχνη που άφησαν τα «φαντάσματά» της, οι χαμένες της κοινότητες.
Ωστόσο, η παρατήρησή σας είναι εξαιρετικά σημαντική –πράγματι, είναι δυνατόν ένας τόπος, μια πόλη να χάσει την πολυσημία της και τον εαυτό της μέσα σε μία και μοναδική ταυτότητα, που δεν αντιπροσωπεύει σε τίποτα το περίπλοκο του χαρακτήρα της.
Η Ιστορία είναι ένα πράγμα δύσκολο, αλλάζει διαρκώς η στάση μας απέναντι σ’ αυτήν. Κάθε γεγονός, κάθε ιστορική περίοδος έχει πολλές και διαφορετικές αναγνώσεις. Υπάρχουν πλευρές φωτεινές και πλευρές σκοτεινές, χωρίς αυτό να αποκλείει ότι κάποιος μπορεί να βρει το σκοτάδι μέσα στο φως ή το αντίστροφο, ανάλογα με την πρόσληψή του. Νομίζω πάντως πως κάθε κληρονομιά, είτε είναι φωτεινή είτε σκοτεινή, μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες στη διαχείρισή της και να μας βγάλει σε αδιέξοδους δρόμους.
Η πρωτοβουλία σας ονομάζεται «Thessaloniki Walking Tours». Πόσο φιλική προς τον περιπατητή είναι σήμερα η Θεσσαλονίκη;
Καθόλου φιλική. Ζείτε στην πόλη και ξέρετε ότι το να κινηθεί κάποιος στους δρόμους και στα πεζοδρόμιά της είναι ένας αληθινός άθλος – κι αυτό δεν είναι το μόνο της πρόβλημα. Εκτός από τον δημόσιο χώρο που υποφέρει, τα παρκαρισμένα που έχουν καταλάβει ζωτικό χώρο, την τρομερή κίνηση, είναι κι αυτή η ατέλειωτη βουή. Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με τρομερό θόρυβο. Να, αυτά τα μικρά (δίπλα στα μεγάλα, υποτίθεται, οράματα) αν μπορούσαν να αλλάξουν, η ζωή μας αμέσως θα γινόταν πολύ καλύτερη.
Υπάρχουν καινούργια πράγματα που ετοιμάζετε για εμάς τη σεζόν που μόλις ξεκίνησε;
Το πρόγραμμα για το φθινόπωρο του 2019 είναι, νομίζω, το μεγαλύτερο, το πιο πλούσιο και σύνθετο που παρουσιάσαμε ώς τώρα. Πλέον, η «Thessaloniki Walking Tours» έχει δημιουργήσει μια κοινότητα, ακριβώς επειδή επενδύσαμε στην πολιτιστική δραστηριότητα και όχι τόσο σε υπηρεσίες με τουριστικό χαρακτήρα – παρά το γεγονός ότι υποδεχόμαστε πολλούς επισκέπτες. Αρχαιολογικοί περίπατοι, στοχαστικές περιηγήσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τον χαρακτήρα μιας ξενάγησης, θεματικές διαδρομές, ημερήσιες και πολυήμερες εξορμήσεις, αλλά και σεμινάρια πάνω σε θέματα που ξεπερνούν την ιστορία τής Θεσσαλονίκης και ζητήματα που σχετίζονται μαζί της συνθέτουν τον χαρακτήρα των δράσεων μας.
Όλο αυτό, βέβαια, έχει κόπο, μεγάλες δυσκολίες στον συντονισμό και προκύπτει μέσα από τη συνεργασία. Είμαι πολύ τυχερή που δουλεύω με τόσους ταλαντούχους ανθρώπους που έχουν γνώσεις, ικανότητες και κάθε φορά δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό. Είμαι επίσης πολύ τυχερή που συνάντησα τόσο πολλούς Θεσσαλονικείς πρόθυμους και έτοιμους να στροβιλιστούν μαζί μας στη δίνη τής ιστορίας. H «Thessaloniki Walking Tours» έχει αλλάξει τελείως τη ζωή μου.
«Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΔΥΣΚΟΛΟ, ΑΛΛΑΖΕΙ ΔΙΑΡΚΩΣ Η ΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ Σ’ ΑΥΤΗΝ. ΚΑΘΕ ΓΕΓΟΝΟΣ, ΚΑΘΕ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΧΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΛΕΥΡΕΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΚΑΙ ΠΛΕΥΡΕΣ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ, ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΡΕΙ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΩΣ Ή ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ, ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΟΥ. ΝΟΜΙΖΩ ΠΑΝΤΩΣ ΠΩΣ ΚΑΘΕ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ, ΕΙΤΕ ΕΙΝΑΙ ΦΩΤΕΙΝΗ ΕΙΤΕ ΣΚΟΤΕΙΝΗ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΒΓΑΛΕΙ ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ».
Και μία χρηστική ερώτηση για το τέλος: πώς μπορεί να σας ακολουθήσει κάποιος στις περιηγήσεις σας; Από πού μπορεί να ενημερωθεί για το πρόγραμμά σας;
Μπορεί πάντοτε να επισκεφθεί την ιστοσελίδα μας (www.thessalonikiwalkingtours.com), να μας βρει στο Instagram και, βέβαια, στη ζωηρότατη σελίδα μας στο Facebook, που μας δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε με το κοινό μας 365 ημέρες τον χρόνο. Επίσης, με ένα email στο info@thessalonikiwalkingtours.com μπορούν να έχουν άμεση ενημέρωση, ώστε να κάνουν εύκολα κράτηση στις εκδηλώσεις που τους ενδιαφέρουν.
