«Η ΝΕΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΕ ΟΡΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΘΑΜΝΟΙ ΕΧΟΥΝ ΞΕΡΑΘΕΙ, ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΛΑΜΠΕΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ, ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΤΟΥΑΛΕΤΕΣ ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ, ΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟΝ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟ, ΚΑΝΕΝΑ ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙ ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΔΕΝ ΑΡΔΕΥΕΤΑΙ, ΟΙ ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟ ΤΟΠΙΟ, ΤΑ ΞΥΛΑ ΞΕΧΑΡΒΑΛΩΜΕΝΑ, ΤΑ ΚΑΛΑΘΙΑ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΒΡΥΣΕΣ ΣΕ ΑΘΛΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΕΧΟΥΝ ΚΛΑΠΕΙ… Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΛΟΠΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΧΑΛΚΟΥ, ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ, ΟΙ ΜΙΚΡΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΝΕΡΟΥ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΧΩΡΙΣ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ, ΟΙ ΚΑΝΤΙΝΕΣ, ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΟΚΑΘΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥΣ, ΟΙ ΠΑΓΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥΣ ΜΟΛΥΝΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΤΟΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ».
H Θεσσαλονίκη άλλαξε σελίδα στη διοίκηση του δήμου μετά από σχεδόν 9 χρόνια. Ως κάτοικος της πόλης, αλλά και ως αρχιτέκτονας, τι θα ζητούσατε κατά προτεραιότητα από τον νέο δήμαρχο, με αφορμή αυτήν την επανεκκίνηση;
Η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη είναι απογοητευτική. Έχουμε πλέον μια πόλη με έντονα υποβαθμισμένο τον δημόσιο χώρο – βρώμικη, μουτζουρωμένη, «πλημμυρισμένη» από αυτοκίνητα, με λιγότερο πράσινο, με ελάχιστους πεζόδρομους και ακόμη λιγότερους ποδηλατόδρομους. Τα τελευταία χρόνια η πόλη γέμισε τραπεζοκαθίσματα, εμπόδια και εμπορεύματα και τα πεζοδρόμια είναι πια απροσπέλαστα.
Η κατάσταση είναι πλέον δύσκολα αναστρέψιμη και τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς συμμετοχή των πολιτών. Η δημόσια διοίκηση έχει αποδείξει τις αδυναμίες της και η σημερινή, έντονα υποβαθμισμένη κατάσταση δεν θα αλλάξει χωρίς τη συμμετοχή όλων μας. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο δημόσιος χώρος είναι η συνέχεια του σπιτιού μας. Δεν είναι κάτι ξένο: είναι το μεγάλο μας σπίτι, είναι ο χώρος που μας ενώνει, είναι ο κοινός μας τόπος. Η νέα διοίκηση οφείλει να ξεκινήσει μια εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των πολιτών.
Μαζί με τον Μπερνάρ Κουόμο, είστε τα δύο πρόσωπα πίσω από την αναβαθμισμένη εικόνα τού θαλάσσιου μετώπου τής πόλης – ενός έργου, το οποίο Θεσσαλονικείς και επισκέπτες έχουν αποδεδειγμένα αγκαλιάσει. Τον προσεχή Δεκέμβριο συμπληρώνονται έξι χρόνια από τη στιγμή που παραδόθηκε σε χρήση με τη νέα της μορφή. Είστε ικανοποιημένος από τη σημερινή κατάσταση; Ποιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αναληφθούν, ώστε να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά η φθορά τού χρόνου, αλλά και τα κρούσματα βανδαλισμών;
Είναι γνωστή η σχέση που είχε ο προηγούμενος δήμαρχος με τη Νέα Παραλία. Δεν την ήθελε, την καταψήφιζε για περίπου μία δεκαετία στο δημοτικό συμβούλιο, όντας στην αντιπολίτευση. Ευτυχώς, όταν ανέλαβε ως δήμαρχος, το έργο είχε ήδη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και έτσι υλοποιήθηκε. Ουδέποτε μπόρεσε, δυστυχώς, να αποδεχτεί την επιτυχία της – δεν έκανε καν εγκαίνια, δηλώνοντας έτσι τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Τη δυσφήμιζε με κάθε ευκαιρία και, βέβαια, εννέα χρόνια μετά δεν πρόσθεσε ούτε ένα λιθαράκι στην υπόθεση του παραλιακού μετώπου τής Θεσσαλονίκης.
Η περιοχή τού Μεγάρου Μουσικής και του Κελλάριου όρμου βρίσκονται σε τριτοκοσμική κατάσταση, ενώ από την άλλη πλευρά, στο λιμάνι και στην ευρύτερη περιοχή των Λαχανόκηπων, τίποτα δεν έχει αλλάξει.
«ΑΣ ΦΑΝΤΑΣΤΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ, ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΣΒΗΝΟΥΝ ΤΙΣ ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥΣ Ή ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥΣ. ΕΧΕΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΝΑ ΞΑΝΑΒΑΨΕΙΣ ΜΕΡΙΚΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ Ή ΝΑ ΣΒΗΣΕΙΣ ΜΕΡΙΚΕΣ ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΣ. ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΣΕ ΠΟΙΑ ΠΟΛΗ ΘΑ ΖΟΥΣΑΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ».
Η Νέα Παραλία βρίσκεται σήμερα σε οριακή κατάσταση. Πολλές εκατοντάδες δέντρα και θάμνοι έχουν ξεραθεί, χιλιάδες λάμπες έχουν καεί εδώ και χρόνια, οι δημόσιες τουαλέτες δεν λειτουργούν, τα αυτοκίνητα μπαίνουν ανεξέλεγκτα και κυκλοφορούν στον πεζόδρομο, κανένα σιντριβάνι δεν λειτουργεί, το μεγαλύτερο τμήμα τής Νέας Παραλίας δεν αρδεύεται, οι μουτζούρες διαμορφώνουν το τοπίο, τα ξύλα είναι ξεχαρβαλωμένα, τα καλάθια αχρήστων και οι δημόσιες βρύσες σε άθλια κατάσταση, εκατοντάδες φωτιστικά έχουν κλαπεί… Ο καταρράκτης, μετά την κλοπή μεγάλης ποσότητας χαλκού, εξακολουθεί να μη λειτουργεί, οι μικρές δεξαμενές νερού παραμένουν χωρίς νερό και μέσα στα σκουπίδια, οι καντίνες, τα τραπεζοκαθίσματά τους, οι πάγκοι και οι γεννήτριές τους μολύνουν καθημερινά τον αγαπημένο προορισμό των Θεσσαλονικέων, αλλά και των τουριστών. Μόνη μεγάλη –και ευχάριστη– «παραφωνία», οι δύο κήποι (της Μεσογείου και των Γλυπτών), που είναι πλέον σε άριστη κατάσταση, καθώς συντηρούνται από ιδιώτη χορηγό.
Ο νέος δήμαρχος έχει ήδη ανακοινώσει τις προθέσεις του για τη Νέα Παραλία. Οι αρμόδιοι αντιδήμαρχοι έχουν ήδη κινητοποιηθεί και ελπίζουμε ότι, ταυτόχρονα με την επίλυση όλων των σημαντικών προβλημάτων τής πόλης μας, η Νέα Παραλία θα επανέλθει σύντομα στην αρχική της κατάσταση. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η προτεραιότητα που θα δώσει ο νέος δήμαρχος, που ήταν –και ίσως παραμείνει– ένας συχνός χρήστης της. Δεν πρέπει να αφήνουμε τα προβλήματα να συσσωρεύονται και μετά να αναζητούμε, ίσως, λύσεις, όπως έκανε –στην καλύτερη περίπτωση– η προηγούμενη διοίκηση. Και εδώ θα πρέπει να επισημάνω ότι το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό: είναι θέμα οργανωτικό και θέμα προτεραιοτήτων.
Αν είχατε τη δύναμη να αλλάξετε στη Θεσσαλονίκη αυτά που καταστρέφουν την εικόνα της και δυσκολεύουν την καθημερινότητα των πολιτών της, από πού θα ξεκινούσατε;
Πιστεύω στην κοινωνία των πολιτών και, εκ των πραγμάτων, θα ξεκινούσα με μια μεγάλη εκστρατεία ευαισθητοποίησης και κινητοποίησής τους, όπως προανέφερα. Αφιερώνω πολύ χρόνο σε αυτού του είδους τις δράσεις, είμαι πάντα πρόθυμος να δουλέψω για το κοινό καλό, για τη βελτίωση της καθημερινότητάς μας, και αυτό εκφράζω μέσα από ένα πνεύμα αισιοδοξίας. Γνωρίζω ότι υπάρχουν και οι απαισιόδοξοι – είναι κυρίως εκείνοι που δεν θέλουν να διαθέσουν χρόνο και κόπο για το σύνολο, είναι αυτοί που θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε. Είναι ο αναπαυτικός καναπές τής καθημερινότητάς μας, που μας εμποδίζει να δώσουμε.
Είναι ένας μεγάλος αγώνας, τον οποίο, αν δεν δώσουμε, δεν θα κερδίσουμε. Η πόλη μας, η Θεσσαλονίκη, είναι μια πόλη μοναδική, με εκπληκτική πορεία στους αιώνες. Είναι μια πόλη, για την οποία αξίζει να παλέψουμε.
Η Νέα Παραλία –με τις θετικές αλλαγές, αλλά και με τα προβλήματα που την ταλανίζουν– έχει συζητηθεί ήδη πολύ. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το «next best thing» στη Θεσσαλονίκη, στο οποίο θα επικεντρωθεί η προσοχή μας τα επόμενα χρόνια; Υπάρχουν άλλα σημεία στον αστικό ιστό με ακτινοβολία ανάλογη του θαλάσσιου μετώπου, τα οποία δεν έχουμε «ανακαλύψει» ακόμη;
Η Θεσσαλονίκη έχει απεριόριστες δυνατότητες. Χρειάζεται, βέβαια, να αποκτήσει μητροπολιτική διοίκηση, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της.
Ποια πόλη έχει δεκάδες χιλιόμετρα παραλιακού μετώπου; Ποια πόλη έχει το πλεονέκτημα να έχει απέναντί της τον Όλυμπο; Ποια πόλη έχει τόσο αρμονική σχέση με τη θάλασσά της – στη συγκεκριμένη περίπτωση, τον Θερμαϊκό; Υπάρχουν αναρίθμητες πόλεις που έχουν δύσκολη σχέση με τη θάλασσα… Εδώ ο πολίτης απολαμβάνει το ηλιοβασίλεμα, ανακουφίζεται από την αύρα τού Θερμαϊκού, θαυμάζει το μεγαλείο τού βουνού των θεών, εισπράττει, τελικά, τη γενναιοδωρία ενός μοναδικού περιβάλλοντος. Από το Καλοχώρι, έναν μοναδικό τόπο που οι περισσότεροι κάτοικοι αυτής της πόλης αγνοούν, μέχρι το Αγγελοχώρι, που επίσης είναι άγνωστο, η Θεσσαλονίκη και η θαλάσσια περιοχή της μας τροφοδοτούν με αστείρευτη φυσική ομορφιά, μας προσφέρουν ένα συνεχώς εναλλασσόμενο τοπίο και μιαν απέραντη γαλήνη, ως αντίδοτο στην κουραστική καθημερινότητα.
Και από την παραλία, ας περάσουμε στην Άνω Πόλη – τόσο κοντά, τόσο διαφορετικά, τόσο όμορφα. Η Άνω Πόλη είναι ο κρυμμένος θησαυρός τής Θεσσαλονίκης. Δυστυχώς, μέχρι τώρα, καμία διοίκηση δεν αξιοποίησε το δυναμικό της: χρώματα, αρώματα, καθημερινές μυρωδιές, ανθρώπινη κλίμακα, απουσία αστικών οχλήσεων, περίπατοι, θέες και νέα τοπία είναι τα σημαντικά χαρακτηριστικά τού αγαπημένου προορισμού τουριστών και επισκεπτών – και, πολύ πρόσφατα, σημαντικής μερίδας των κατοίκων τής Θεσσαλονίκης. Οι δυνατότητες για την κορυφή τής Θεσσαλονίκης είναι απεριόριστες.
Τα τέως στρατόπεδα, το «Παύλου Μελά» και το «Κόδρα», που αποδόθηκαν, το «Καρατάσιου», το «Ζιάκα» και πολλά άλλα, που θα έπρεπε να αποδοθούν άμεσα στις τοπικές κοινωνίες, είναι η μοναδική ευκαιρία να αυξηθεί το πράσινο και να βελτιωθούν αισθητά οι συνθήκες διαβίωσης, ειδικά σε υποβαθμισμένες περιοχές τού πολεοδομικού συγκροτήματος.
Την ίδια στιγμή, Διεθνής Έκθεση, Γ’ Σώμα Στρατού και Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συνιστούν ένα «τριεθνές» στο κέντρο τής πόλης. Ένα campus με σημαντικό χώρο πρασίνου, αφιλόξενο και απροσπέλαστο για τους κατοίκους. Ένα στρατόπεδο στο κέντρο τής πόλης – ένας θύλακας αποκλεισμού. Και μια Διεθνής Έκθεση που, ως μεγάλη διοργάνωση, μόνο προβλήματα δημιουργεί. Τι θα μπορούσε να γίνει; Το Αριστοτέλειο παραμένει, μια μικρή Διεθνής Έκθεση παραμένει – μια «έκθεση-μπουτίκ», όπως την αποκαλούν οι ειδικοί (η άλλη, η μεγάλη, πάει σε κάποιο τέως στρατόπεδο με εύκολη πρόσβαση σε σημαντικούς οδικούς άξονες)– και, βέβαια, το Γ’ Σώμα Στρατού μπορεί να μετακινηθεί εκτός Θεσσαλονίκης, επειδή δεν έχει θέση στο κέντρο τής πόλης. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Ένας μεγάλος δημόσιος χώρος, ένα μεγάλο πάρκο στο κέντρο τής πόλης, ένας γενναιόδωρος πνεύμονας πρασίνου, ένας δημοκρατικός χώρος, εντός του οποίου θα βρίσκονται οι πανεπιστημιακές σχολές και η μικρή Διεθνής Έκθεση, που θα αξιοποιήσει 2-3 από τα σημαντικά κτίρια του μοντέρνου κινήματος – τα αξιόλογα κτίρια της περιοχής.
Τέλος, στα μεγάλα και αναγκαία θα αναφέρω συνοπτικά τους αρχαιολογικούς χώρους, την ενοποίησή τους και, πάνω απ’ όλα, τον μνημειακό άξονα της Αριστοτέλους, την πλατεία Αριστοτέλους και την προτεινόμενη πλατεία Ερνέστου Εμπράρ.
Αυτή η Θεσσαλονίκη –με τη Νέα Παραλία, το Μουσείο Ολοκαυτώματος και την αναπλασμένη πλατεία Ελευθερίας– θα είναι μια άλλη Θεσσαλονίκη.
Στις αρχές τής πόλης έχει ασκηθεί επανειλημμένα κριτική για μια σειρά από προβλήματα – από τη συντήρηση της Νέας Παραλίας μέχρι ζητήματα όπως η καθαριότητα, το κυκλοφοριακό κοκ. Ο δικός μας ρόλος και οι ευθύνες μας, ως πολιτών, ποιες είναι; Υπάρχουν πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, αλλά ολιγωρούμε;
Από τις προηγούμενες απαντήσεις μου μπορείτε να αντιληφθείτε ότι δεν περίμενα την ερώτηση, για να δώσω απάντηση. Θα επαναλάβω ότι τίποτα δεν θα γίνει για εμάς χωρίς εμάς. Οφείλουμε να σηκωθούμε από τον καναπέ μας και να προσφέρουμε τις δυνάμεις μας για το κοινό καλό. Ας μη σκεφτούμε τι θα κάνει ο γείτονας: ας ξεκινήσουμε και ο γείτονας ίσως ακολουθήσει. Σε κάθε περίπτωση, θα βγούμε κερδισμένοι. Είναι μεγάλη χαρά να προσφέρεις.
Ας φανταστούμε ότι το Σάββατο 30 Νοεμβρίου και την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου οι κάτοικοι αυτής της πόλης, με τη συνδρομή τού δήμου, βγαίνουν στον δρόμο και σβήνουν τις μουτζούρες τού σπιτιού τους ή της πολυκατοικίας τους. Έχει ελάχιστο κόστος να ξαναβάψεις μερικά τετραγωνικά ή να σβήσεις μερικές μουτζούρες. Σκεφτείτε σε ποια πόλη θα ζούσαμε την επόμενη ημέρα.
Το γνωρίζω, είμαι υπεραισιόδοξος… Ας μη γίνει τον Δεκέμβριο, ας γίνει αργότερα – να γίνει, όμως: δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε σ’ ένα άθλιο περιβάλλον.