Πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα που γνωρίζαμε; Μας αφήνει έστω και ένα καλό η περιπέτεια της πανδημίας; Η Citymag ρωτά 44+1 Θεσσαλονικείς από τους χώρους της πολιτικής, του επιχειρείν, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και της κοινωνίας των πολιτών, ζητώντας τις δικές τους απαντήσεις.
01
Τώρα, που η επόμενη ημέρα τής πανδημίας βρίσκεται πιο κοντά μας, πόσο γρήγορα βλέπετε να επανερχόμαστε σε αυτό που είχαμε συνηθίσει ως κανονικότητα; Από τι θα εξαρτηθεί το πόσο γρήγορα θα επανέλθουμε στις ζωές μας, όπως τις γνωρίζαμε;
Πολλές φορές έθεσα στον εαυτό μου αυτό το ερώτημα και άλλες τόσες άλλαξα γνώμη. Άραγε πώς, πότε και με ποιον τρόπο θα επανέλθουμε; Πώς θα μοιάζει η επόμενη μέρα και –το πιο κρίσιμο, ίσως– θα είμαστε σε θέση να την αναγνωρίσουμε; Μια και ακόμη βρισκόμαστε μέσα στη δίνη, με τη στάση μας να αλλάζει διαρκώς απέναντι στην πανδημία, τείνω να πιστέψω ότι μάλλον μπαίνουμε –ίσως να έχουμε ήδη μπει– σε μια διαδικασία μεταβολών. Η επόμενη μέρα ίσως να μην υπάρχει, να μην είναι κάτι συγκεκριμένο, αλλά μια διαδικασία που θα πάρει χρόνο και σταδιακά θα ενσωματώνει στα σχέδια και στις επιδιώξεις μας για τη ζωή την εμπειρία τής πανδημίας, σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο. Έχω επίσης την αίσθηση, συζητώντας και παρατηρώντας, ότι ούτε η κανονικότητα υπάρχει –είναι δύσκολο να την ορίσει κάποιος. Μέσα σ’ αυτήν τη διαδικασία των αλλαγών που θα απλωθεί μέσα στον χρόνο ίσως να γεννηθεί και μια άλλη αντίληψη για τη ζωή, ίσως οι περισσότεροι να μη ζητήσουν να γυρίσουν πίσω, να μην το πιάσουν από εκεί που το άφησαν το 2019 (που μοιάζει ήδη τόσο μακρινό), αλλά να ανοιχτούν σε νέες εμπειρίες κάθε τύπου, μέχρι εκεί που μπορούν, μέχρι εκεί που θέλουν και μέχρι εκεί που αντέχουν.
02
Υπάρχει κάτι από αυτά που άλλαξαν στη ζωή μας στη διάρκεια της πανδημίας που θα άξιζε, ίσως, να κρατήσουμε; Κάποιο μάθημα που πήραμε; Κάποιες συνήθειες που χρειάστηκε να αλλάξουμε;
Ο χρόνος τής πανδημίας ήταν ένας χρόνος γεμάτος δοκιμασίες: της υγείας, της οικονομίας, των αντοχών, των σχέσεων, των οικογενειών, των εαυτών. Κοινότοπο, αλλά, τη στιγμή που φορούσαμε τις μάσκες, μάσκες έπεφταν αποκαλύπτοντας ίσως μια διαφορετική πραγματικότητα, μιαν άλλη διάσταση και μιαν άλλη συνθήκη για ζητήματα ή ακόμη και για ανθρώπους που βρίσκονταν εμφατικά στο κέντρο τής ζωής μας. Αυτό είχε οδύνη, μας έμαθε όμως και πράγματα. Παρότι δεν θεωρώ πως θα βγούμε σοφότεροι από το τραύμα τής πανδημίας (τελικά, ουδείς βγαίνει σοφότερος μέσα από οποιαδήποτε συμφορά), όλος αυτός ο χρόνος μάς έδωσε τη δυνατότητα, ίσως, για μιαν άλλη θεώρηση της πραγματικότητας. Και αυτό κάποια στιγμή, σύντομα ή λίγο αργότερα, θα δρομολογήσει αλλαγές, με την ελπίδα αυτές να σηματοδοτήσουν μια ζωή πολύ πιο συνειδητή, που θα μας επιτρέψει να είμαστε δημιουργικοί και ευχαριστημένοι. Το να μάθουμε να ευχαριστιόμαστε τη ζωή είναι ίσως η πιο μεγάλη πρόκληση. Εξάλλου, βαθιά μέσα μας το ξέραμε, αλλά η πανδημία το ξεκαθάρισε: ούτε η ζωή ούτε και οτιδήποτε άλλο είναι δεδομένο.