Πορτρέτο: Σάκης Γιούμπασης.
Θα ξεκινήσω με την κεντρική ερώτηση του τεύχους μας: τελικά, πόσο «ανοιχτή» πόλη είναι η Θεσσαλονίκη; Και τι άλλο χρειάζεται, για να ανοίξει περισσότερο;
Πάντοτε υπήρχαν και υπάρχουν άνθρωποι στην πόλη που είναι ανοιχτοί σε νέα ερεθίσματα, νέες ιδέες και προτάσεις. Κάθε εγχείρημα που μας ξεβολεύει λίγο και μας προκαλεί να πάμε τη σκέψη μας ένα βήμα παραπέρα βοηθάει να ανοίξουν ορίζοντες. Ταυτόχρονα όμως η Θεσσαλονίκη τείνει να αντιμετωπίζει την αλλαγή με κάποια δυσπιστία, ίσως και φόβο, που προέρχεται από τις ματαιώσεις και τις καταστροφές που έχει υποστεί ιστορικά.
Είναι σημαντικό για την πόλη να καλλιεργήσει μια προοπτική αυτονομίας – να αξιοποιήσει τις δικές της δυνάμεις. Η Θεσσαλονίκη έχει τα φόντα να γίνει το νέο Βερολίνο, αρκεί να αναπτύξει την εξωστρέφειά της και να αντισταθεί στο εφήμερο κέρδος.
Προσωπικά, αισθάνεστε ότι ζείτε σε μια συμπεριληπτική πόλη; Εκτιμάτε ότι έχει αλλάξει η ανθρωπογεωγραφία της πόλης συγκριτικά με δύο δεκαετίες πριν;
Σίγουρα είναι καλύτερα απ’ ό,τι πριν από 20 χρόνια. Χρόνο με τον χρόνο παρατηρείται βελτίωση – πιο ανοιχτά μυαλά, λιγότερες διακρίσεις, περισσότερη ανοχή και αποδοχή της διαφορετικότητας. Θέλοντας και μη, η ανθρωπογεωγραφία της Θεσσαλονίκης αλλάζει: με τους φοιτητές, τους Έλληνες, αλλά και τους ξένους που εγκαθίστανται εδώ για επαγγελματικούς και προσωπικούς λόγους, αλλά και τους ντόπιους που ενηλικιώνονται και αποκτούν ενεργό κοινωνικό ρόλο, ανανεώνοντας συνολικά το ανθρώπινο κεφάλαιο της πόλης.
Δεκατρία χρόνια μετά την έκθεση των «Τεράτων», μήπως τελικά το παρεξηγημένο τέρας είναι η Θεσσαλονίκη; Ή μήπως, αντί για τέρας, είναι μια τραγική ηρωίδα; Θα μπορούσε, π.χ., να είναι το τέρας που καταπίνει τα έργα υποδομών…
Μα, η Θεσσαλονίκη είναι ένα μυθικό «τέρας» – είναι η γοργόνα, η αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που τρομοκρατεί τους ναυτικούς. Και μάλιστα, σύμφωνα με τον μύθο, είναι ένα παρεξηγημένο τέρας και μια τραγική ηρωίδα, ταυτόχρονα. Νομίζω ότι αυτός ο συμβολισμός συνεχίζει να έχει κάποια ισχύ για την πόλη. Ένα «τέρας» που ζητάει από τυχαίους περαστικούς ψευδείς διαβεβαιώσεις και τους εκδικείται αν δεν τις πάρει – αλλά που η συμπεριφορά του οφείλεται στην απώλεια που έχει υποστεί.
Όμως, η Θεσσαλονίκη είναι και πολεμίστρια. Με το πέρασμα των χρόνων, αποκτάει αυτοπεποίθηση, δεν αντιλαμβάνεται πια τον εαυτό της ως «τέρας» ή ως θύμα, αλλά σταδιακά στέκεται στα δικά της πόδια.
«ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΗ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΟΠΟΥ Η ΟΧΛΟΒΟΗ ΚΑΙ Η ΟΣΜΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΤΜΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΔΙΝΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΗΧΟΥΣ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ, ΣΤΙΣ ΜΥΡΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΕΡΑΝΤΖΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΛΩΜΕΝΕΣ ΜΠΟΥΓΑΔΕΣ. ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ ΑΚΟΜΗ ΝΑ ΒΓΕΙΣ ΕΤΣΙ, ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΚΑΙ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΓΝΩΣΤΟΥΣ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΣΤΕΚΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΨΑΞΕΙΣ ΠΟΛΥ. ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΠΟΥ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΑΚΟΜΗ ΤΟ ‘ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΜΕΤΡΟ’ ΚΑΙ ΠΟΥ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΦΥΛΑΣΣΕΙ ΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ. ΜΕ ΕΜΠΝΕΕΙ Ο ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΡΡΗΤΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΑ – ΚΑΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ».
Ποιος βλέπετε να είναι ο σύγχρονος ρόλος της πόλης; Πώς μπορεί να συμβάλει στο ελληνικό παρόν; Εντοπίζετε σημάδια προόδου την τελευταία δεκαετία;
Ίσως αυτή ακριβώς να είναι η δυσκολία της Θεσσαλονίκης: ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει ποιος θέλει να είναι ο ρόλος της. Θα είναι απλά ένας σταθμός μετεπιβίβασης τουριστών για τη Χαλκιδική και τα νησιά; Μια έδρα φορέων αυτοδιοίκησης που δεν παράγει τίποτα παρά μόνο γραφειοκρατία; Έτσι χάνονται σημαντικές ευκαιρίες, όπως θα ήταν η ανάπτυξη της βιομηχανίας κινηματογράφου στην πόλη, για την οποία υπήρχαν οι προοπτικές, αλλά τελικώς δεν προχώρησε.
Υπάρχουν δυνάμεις στην πόλη, υπάρχει δημιουργικότητα, γεννιούνται νέες δράσεις. Από τη δική μας εμπειρία, το κομμάτι του ντιζάιν, σε όλες του τις εκφάνσεις, θα μπορούσε να είναι ένα πεδίο ανάδειξης της Θεσσαλονίκης, διότι διαθέτει ήδη ταλαντούχους ανθρώπους και ουσιαστική παραγωγή. Γι’ αυτό και παίρνουμε πρωτοβουλίες και επιδιώκουμε να αναπτύσσουμε δίκτυα και δράσεις που μας εξελίσσουν και εμπνέουν και άλλους να κάνουν το ίδιο.
Τι σας αρέσει περισσότερο στη Θεσσαλονίκη; Ποια στοιχεία του χαρακτήρα της σας εμπνέουν και σας ελκύουν;
Μου αρέσει ότι υπάρχουν ακόμη σημεία στην πόλη όπου η οχλοβοή και η οσμή από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων δίνουν τη θέση τους στους ήχους της γειτονιάς, στις μυρωδιές από τις νεραντζιές και τις απλωμένες μπουγάδες. Μου αρέσει που μπορείς ακόμη να βγεις έτσι, χωρίς πρόγραμμα, και να βρεις γνωστούς σε κάποιο στέκι χωρίς να ψάξεις πολύ. Μου αρέσει που η Θεσσαλονίκη διατηρεί ακόμη το «ανθρώπινο μέτρο» και που το κέντρο διαφυλάσσει τον τοπικό του χαρακτήρα. Με εμπνέει ο ανοιχτός ορίζοντας της θάλασσας και η υπόρρητη υπόσχεση της πόλης ότι υπάρχουν καλύτερα – και έρχονται.
Η «γειτονιά του ντιζάιν», αυτό το όραμα που είχατε ως Beetroot να φτιάξετε έναν κόμβο πολιτισμού και δημιουργίας στον πάλαι ποτέ Φραγκομαχαλά, πώς προχωράει; Σε ποια φάση βρίσκεστε τώρα, τρία χρόνια μετά τη μετεγκατάστασή σας στο χάνι του Ισμαήλ πασά;
Το ευχάριστο είναι ότι προχωράει – έστω και αργά, με διάφορες προκλήσεις. Αλλά προχωράει. Από πλευράς Beetroot, συμπληρώνουμε σταδιακά το ιδιαίτερο «σύμπαν» μας. Ήδη, εκτός από τα γραφεία μας, το κτήριο στην ιστορική συνοικία του Φραγκομαχαλά φιλοξενεί μια υβριδική γκαλερί όπου εκθέτουμε τους πειραματισμούς μας, το design store με έργα μας και το coffee shop-σημείο συνάντησης, το yiayia and friends flagship store με ελληνικά προϊόντα διατροφής και τη βιβλιοθήκη/co-working space. Ακριβώς δίπλα στεγάζεται το εστιατόριο Poster, με fusion λεβαντίνικη κουζίνα και εκλεκτική λίστα κρασιών. Ένας χώρος έμπνευσης και εξωστρέφειας, σημείο συνεύρεσης δημιουργικών ανθρώπων.
Κοντά σ’ εμάς –στην αρχή δειλά, σταδιακά όλο και περισσότερο– ανακαινίζονται και άλλα κτήρια, εγκαθίστανται νέες επιχειρήσεις και δημιουργικές δραστηριότητες. Φαίνεται να υπάρχει μια γόνιμη κινητικότητα. Θα δείξει!
Το δημιουργικό σας γραφείο έχει αναλάβει από το λογότυπο της επετείου των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση μέχρι τον πρόσφατο επανασχεδιασμό της οπτικής ταυτότητας της Εθνικής Τράπεζας. Ποιο πρότζεκτ είναι το αγαπημένο σας; Μπορείτε να ξεχωρίσετε ένα; Ποιο πρότζεκτ δείχνει την κουλτούρα των Beetroot;
Μας είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσουμε ένα αγαπημένο πρότζεκτ. Κάθε έργο έχει τις δικές του απαιτήσεις και προκλήσεις και κάθε φορά ενθουσιαζόμαστε για διαφορετικούς λόγους. Ταυτόχρονα, πάντοτε έχουμε μεγάλη περιέργεια να μάθουμε ποιο θα είναι το επόμενο συναρπαστικό πράγμα που θα κληθούμε να σχεδιάσουμε.
Αν έπρεπε να διαλέξουμε ένα πρότζεκτ ως ενδεικτικό της κουλτούρας της Beetroot, αυτό θα ήταν το yiayia and friends. Τόσο σχεδιαστικά, με το χαρακτηριστικό στιλ εικονογράφησης και τη χρήση των χρωμάτων, όσο και συνολικά ως κόνσεπτ, αντιπροσωπεύει απόλυτα αυτό που επιδιώκουμε σε κάθε πρότζεκτ: αυθεντικό, ανατρεπτικό, πολύχρωμο και με ουσία.
Γιατί ένα δημιουργικό γραφείο να εμπορεύεται ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό; Τι σας οδήγησε να δημιουργήσετε το yiayia and friends, που, όπως μαθαίνω, μετά την Κορέα ανοίγει και στο Λος Άντζελες;
Το καλό φαγητό και ο τρόπος που το μοιραζόμαστε ήταν πάντοτε σημαντικό για εμάς – στη Beetroot, καθημερινά τρώμε όλοι μαζί γύρω από ένα τραπέζι. Μιλάμε, γελάμε, διαφωνούμε, απολαμβάνουμε, ανανεώνουμε τους δεσμούς της κοινότητάς μας. Αυτά τα στοιχεία από τη δική μας καθημερινότητα οδήγησαν στην ιδέα για ένα brand που εκφράζει το αξιακό μας σύστημα.
Η yiayia και οι φίλοι της μας δίνουν την ευκαιρία να μιλήσουμε για την τέχνη να καλλιεργείς, να μαγειρεύεις και να μοιράζεσαι φαγητό. Να αναγνωρίσουμε τη σημασία της ελληνικής κουλτούρας και τις βαθιές ρίζες που έχουν στην ελληνική αγροτική παράδοση ο σεβασμός για τη φύση, η βιωσιμότητα και η κυκλική οικονομία.
Από το 2020, η yiayia and friends ταξιδεύει με τα καλούδια της στις αγορές της Ευρώπης, της Ασίας, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας. Το 2023 άνοιξε το πρώτο κατάστημα στη Σεούλ και τον Σεπτέμβριο του 2024 ανοίγει στο DTLA, στο Λος Άντζελες.
Το μέλλον τι κρύβει; Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Ελπίζω εκπλήξεις! Πέρα από τα πρότζεκτ που ήδη τρέχουν –και άλλα, πολύ ενδιαφέροντα, που επίκεινται– φέτος επενδύουμε την ενέργειά μας στις προετοιμασίες για να γιορτάσουμε το 2025 τα 25 χρόνια Beetroot. Έχουμε πολλές ιδέες και σχέδια, οπότε μείνετε συντονισμένοι.
