Το τελικό

αποτέλεσμα εντυπωσιάζει πραγματικά τον επισκέπτη, καθώς ντύθηκε εξ ολοκλήρου με το φημισμένο, λευκό μάρμαρο που εξορύσσεται στα λατομεία του νησιού. Σημειωτέον ότι το θέατρο αποκαταστάθηκε στη φάση που βρισκόταν στα ρωμαϊκά χρόνια.

Κατασκευασμένο τον 4ο αιώνα π.Χ. σε πρανές λόφου στα ανατολικά της αρχαίας πόλης της Θάσου (της σημερινής πρωτεύουσας του νησιού, του Λιμένα), το αρχαίο θέατρο με την απαράμιλλη θέα στη θάλασσα ετοιμάζεται να περάσει σε μια νέα περίοδο λειτουργίας, σχεδόν έναν αιώνα μετά την πρώτη ανασκαφή που διενήργησε το 1921 η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, αποκαλύπτοντας το κοίλο, την ορχήστρα, τις παρόδους και ένα τμήμα της σκηνής.

Το έργο

της αναστήλωσης του μνημειακού αυτού θεάτρου ήταν ίσως ένα από τα δυσκολότερα τεχνικά έργα που υλοποίησε τα τελευταία χρόνια η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου, υπό την επίβλεψη της αρχαιολόγου Κωνσταντίνας Πανούση. Στην πραγματικότητα, το κοίλο του θεάτρου σκάφτηκε εκ βάθρων, για να αποκατασταθούν φθορές του παρελθόντος, να δοθεί λύση σε θέματα στατικότητας, να ολοκληρωθούν σημαντικές υποδομές που θα εξασφάλιζαν τη διάσωσή του και, εν τέλει, θα συνέβαλαν στη σύγχρονη λειτουργία του ως χώρου που μπορεί να φιλοξενεί ξανά πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.

Με την απόδοση του θεάτρου στους κατοίκους και τους χιλιάδες επισκέπτες του νησιού ικανοποιείται ένα αίτημα της τοπικής κοινωνίας της Θάσου και προσωπικά του πρώην δημάρχου του νησιωτικού δήμου Κώστα Χατζηεμμανουήλ, ο οποίος επέμενε για την αποκατάσταση του κοίλου του αρχαίου θεάτρου στην αρχική, μαρμάρινη μορφή.

Με την ουσιαστική συμβολή της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού (που ενέταξε το έργο στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματά της), του προσωπικού της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Προγράμματος «Ανατολική Μακεδονία-Θράκη» και του προσωπικού της Επιτελικής Δομής του ΥΠΠΟ (ΕΔΕΠΟΛ), η αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου αποτελεί μια πραγματικότητα, παρά τις πολλές και μεγάλες δυσκολίες που έπρεπε να ξεπεραστούν. Το συνολικό κόστος αποκατάστασης του κοίλου ανήλθε στο ποσό των 3,5 εκατ. ευρώ.

«Οι εργασίες

αποκατάστασης του κοίλου αποδείχτηκαν εξαιρετικά προβληματικές και πολύ πιο εκτεταμένες απ’ ό,τι αρχικά προβλεπόταν», εξηγεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η επιβλέπουσα του έργου, αρχαιολόγος Κωνσταντίνα Πανούση. «Για να γίνουν οι προαναφερθείσες εργασίες, έπρεπε να τροποποιηθεί η αρχική μελέτη αποκατάστασης, γεγονός που απαίτησε χρόνο. Εν συνεχεία, εκπονήθηκε στατική μελέτη, μελέτη διαχείρισης όμβριων υδάτων και τροποποίηση της αρχιτεκτονικής μελέτης. Όλα τα παραπάνω αύξησαν σημαντικά το φυσικό αντικείμενο της αναστήλωσης, καθώς χτίστηκαν εκ νέου 29 σειρές υποδομών (αντί για δεκατρείς που προβλεπόταν αρχικά), έγιναν εργασίες σε 177 αρχαία εδώλια στην άνω αδιατάρακτη ζώνη και τοποθετήθηκαν 622 σύγχρονα και αρχαία εδώλια και 147 σύγχρονα σκαλιά στην κύρια ζώνη αναστήλωσης, η οποία καταλαμβάνει 29 σειρές εδωλίων σε οκτώ κερκίδες που χωρίζονται από επτά κλίμακες. Το τελικό σύνολο επεμβάσεων στο κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Θάσου αφορά σε 1.039 αρχιτεκτονικά μέλη».

Από τις πιο σημαντικές εργασίες που έπρεπε να γίνουν ήταν η καταγραφή και ταυτοποίηση των αρχαίων μελών του θεάτρου, τα οποία επανατοποθετήθηκαν. Θραυσμένα αρχαία εδώλια συμπληρώθηκαν με χυτό υλικό και, όπου δεν υπήρχε αρχαίο υλικό, τοποθετήθηκαν μέλη κατασκευασμένα από ολόλευκο μάρμαρο του νησιού.

«Ομολογουμένως,

αυτό που είχαμε να αντιμετωπίσουμε στο αρχαίο θέατρο της Θάσου ήταν μια μεγάλη πρόκληση, ειδικά ως προς την προμήθεια του μαρμάρου», υπογραμμίζει η κυρία Πανούση – και συμπληρώνει: «Η ανάλυση του υλικού που έγινε στα αρχαία εδώλια μας έδειξε το είδος και τη σύνθεση του μαρμάρου που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα. Βάσει αυτού, παραγγέλθηκε παρόμοιο μάρμαρο από λατομείο του νησιού. Πρέπει να εξάρουμε την άριστη συνεργασία που είχαμε με τον ανάδοχο στο συγκεκριμένο τμήμα του έργου, τον κ. Μπαϊρακτάρη, ο οποίος ανέλαβε όχι μόνο την προμήθεια, αλλά, επίσης, τη λάξευση και την επεξεργασία των μαρμάρινων εδωλίων, για να επιτύχουμε την απαραίτητη συμμετρία και καμπυλότητα, ώστε τα σύγχρονα εδώλια να τοποθετηθούν στο κοίλο του θεάτρου. Η ολοκλήρωση όλων των εργασιών που χρειάστηκαν για την αποκατάσταση του κοίλου οφείλεται στο προσωπικό του έργου που δούλεψε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, συχνά υπερβάλλοντας εαυτόν».

Η πανδημία του κορωνοϊού και η έλλειψη εργατικού δυναμικού στο νησί δυσχέρανε σε μεγάλο βαθμό την ομαλή εκτέλεση των εργασιών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του έργου βελτίωσης του λιθόκτιστου βαθμιδωτού μονοπατιού που οδηγεί στο αρχαίο θέατρο: στη σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος κατατέθηκε μόνο μία προσφορά, ωστόσο στη συνέχεια ο μοναδικός ανάδοχος παραιτήθηκε, επειδή δεν κατόρθωσε να βρει χτίστες.

Το συγκεκριμένο

θέατρο έχει συνδεθεί από το 1950 με το Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου. Προς το τέλος του καλοκαιριού και μόλις ολοκληρωθούν όλες οι εργασίες, το υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τον δήμο Θάσου και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου, θα διοργανώσουν στο αρχαίο θέατρο εκδήλωση, στο πλαίσιο της οποίας ο χώρος θα αποδοθεί και επίσημα προς χρήση στην τοπική κοινωνία του νησιού.

Σύμφωνα μάλιστα με την αρμόδια υπουργό, κυρία Λίνα Μενδώνη, «επειδή η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου έγινε με υποδειγματικό τρόπο, αυτό συνηγορεί υπέρ τού ότι μπορεί να συμμετέχει στον σημαντικό πολιτιστικό θεσμό του Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου, φιλοξενώντας ενδιαφέρουσες πολιτιστικές δράσεις. Αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να συζητηθεί, όταν έρθει η ώρα, με τον δήμο, τους διοργανωτές και το ΚΑΣ».

Η πλήρης και επαρκής ηλεκτροδότηση του αρχαίου θεάτρου είναι μία από τις εκκρεμότητες στο συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου, για να υπάρχει η δυνατότητα να φιλοξενούνται σε αυτό σύγχρονες θεατρικές παραστάσεις. Όπως εξηγεί η κυρία Πανούση, στο επόμενο διάστημα αναμένεται να προχωρήσουν οι διαδικασίες για την πλήρη αποκατάσταση του δικτύου, το οποίο παρουσίαζε θέματα με διακοπές καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου.

Μέχρι και το 2013 (οπότε το θέατρο έκλεισε οριστικά, για να ξεκινήσουν οι εργασίες για την αποκατάστασή του), τα εδώλια του θεάτρου ήταν ξύλινα και στηρίζονταν σε μεταλλικές εξέδρες, οι οποίες είχαν τοποθετηθεί στο σημείο τη δεκαετία του 1990.

Όλα τα προηγούμενα χρόνια το αρχαίο θέατρο της Θάσου πέρασε από πολλές φάσεις συντήρησης, έως ότου ξεκινήσουν, τον Νοέμβριο του 2018, οι οριστικές εργασίες της πλήρους αποκατάστασης του κοίλου. Κατά το παρελθόν, ωστόσο, φιλοξένησε μεγάλα και σημαντικά πολιτιστικά δρώμενα, όπως οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου.