Κείμενο: Αγγελική Φωτοπούλου. Φωτογραφίες: Σάκης Γιούμπασης
Στην οδό Ικονίου 1, στη Σταυρούπολη, λειτουργεί από το 2004 το Τμήμα Κινηματογράφου τής Σχολής Καλών Τεχνών τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης. Στεγάζεται σε έναν χώρο ειδικά διαμορφωμένο, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες τής πανεπιστημιακής διδασκαλίας χωρίς να χάνει την πρότερη ταυτότητά του. Και κάπως έτσι, ισορροπεί ανάμεσα στο βιομηχανικό και το σινεφιλικό.
Το πρόγραμμα σπουδών τού τμήματος παρέχει τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε όλους τους τομείς που χρειάζονται για να δημιουργηθεί ένα κινηματογραφικό έργο. Πώς η ιδέα γίνεται στερεό σώμα από λέξεις και πώς αυτές οι λέξεις γίνονται κόσμος που κινηματογραφείται. Πώς φωτίζεται αυτή η νέα πραγματικότητα και ποιοι ήχοι τρυπάνε την ησυχία της. Τι χρώματα αγαπούν οι χαρακτήρες να φορούν και πώς μοιάζουν τα δωμάτια όπου ζουν. Με λίγα λόγια: πώς εμφυσείς πνοή στις ιδέες σου.
Τα κινηματογραφικά έργα ως κατασκευές και η 7η τέχνη ως κοινωνικό φαινόμενο εν γένει παρουσιάζονται λεπτομερώς μέσα από τα μαθήματα της Θεωρίας και της Ιστορίας τού Κινηματογράφου. Μια διδασκαλία που επιτρέπει στο άτομο να παρατηρήσει και να κατανοήσει τα χαρακτηριστικά τής κοινωνίας περασμένων δεκαετιών μέσα από κλασικά αφηγήματα και αισθητικές επιλογές των δημιουργών. Επειδή μόνον αν μάθεις τις φόρμες και τις συμβάσεις θα μπορέσεις να τις εξελίξεις, αλλά και να χαράξεις καινούργιες διαδρομές.
Τι συμβαίνει, λοιπόν, μέσα σ’ αυτό το καπνομάγαζο της οδού Ικονίου, στη Σταυρούπολη της Θεσσαλονίκης; Αν έπρεπε να το βάλει κάποιος σε λέξεις, θα μπορούσε (ανάμεσα σε πολλά άλλα) να πει ότι μέσα στους τοίχους του μεστώνεται η καλλιτεχνική ψυχή τού αυριανού σινεμά – και όχι μόνο. Τόσο απλά. Και τόσο σύνθετα.
Οι καθηγητές
Ρωτήσαμε:
1 Τι έχετε κάνει μέχρι σήμερα;
2 Γιατί επιλέξατε να ενταχθείτε στο δυναμικό τής σχολής;
3 Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει η σχολή το «next best thing» και, αν ναι, γιατί;
Απόστολος Καρακάσης
Πρόεδρος τμήματος/Μοντάζ, ντοκιμαντέρ
1 Αποφοιτώντας από το WSCAD τής Αγγλίας εργάστηκα ως σκηνοθέτης και μοντέρ, ξεκινώντας από την ιστορική σειρά τής ΕΡΤ «Παρασκήνιο». Το ανεξάρτητο κινηματογραφικό μου έργο ακολούθησε τις μεθόδους τού ντοκιμαντέρ παρατήρησης, εστιάζοντας στη δημιουργική αναπαράσταση ιστοριών τής καθημερινότητας. Έργα μου, όπως οι ταινίες «98 ετών», «Εθνικός κήπος» και «Επόμενος σταθμός: Ουτοπία» (2015), διακρίθηκαν σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ, ενώ η τελευταία είχε διανομή σε κινηματογραφικές αίθουσες στη Γαλλία. Τα τελευταία χρόνια, το καλλιτεχνικό μου έργο εντοπίζεται κυρίως σε σενάρια ιστορικών ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, ενώ παράλληλα είμαι ο κύριος συγγραφέας τού ηλεκτρονικού εγχειριδίου «Εφόδιο για νέους ντοκιμαντερίστες», που διανέμεται ελεύθερα σε σπουδαστές οπτικοακουστικών στην Ελλάδα.
2 Πριν από 16 χρόνια αποφάσισα να μετακομίσω στη Θεσσαλονίκη. Όπως πολλοί καλλιτέχνες, αναζήτησα στην εκπαίδευση μια συμπληρωματική δραστηριότητα και μια σταθερότητα. Μέσα από την επαφή με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές, το καλλιτεχνικό μου έργο εμπλουτίστηκε – κοιτώντας πίσω, βλέπω ότι το σημαντικότερο έργο μου έχει παραχθεί μέσα σε αυτά τα χρόνια. Μεγαλώνοντας και έχοντας επιτύχει κάποιους προσωπικούς καλλιτεχνικούς στόχους, μπορεί κάποιος να αισθανθεί πιο βαρύ το χρέος μιας ανταπόδοσης στους νέους και τις νέες κινηματογραφιστές και κινηματογραφίστριες. Γι’ αυτό, από τον Σεπτέμβριο του 2022 ανέλαβα περισσότερες διοικητικές ευθύνες, ως πρόεδρος του τμήματος.
3 Ο ελληνικός κινηματογράφος έχει δείξει ότι μπορεί να πετύχει πολύ ψηλούς στόχους σε διεθνή και τοπική κλίμακα και έχει μεγάλο περιθώριο ποιοτικής και οικονομικής ανάπτυξης. Παράλληλα, οι ταινίες των νέων φοιτητών και φοιτητριών μας, ο δυναμισμός τους, οι βραβεύσεις και, βεβαίως, η πορεία των αποφοίτων έχουν πλέον πείσει την ελληνική κινηματογραφική κοινότητα ότι το τμήμα –χωρίς να διεκδικεί την αναγνώριση ως μιας ιδεατής καλλιτεχνικής ακαδημίας, όπως 5-6 ιστορικές σχολές τής Ευρώπης– είναι το ελληνικό ομόλογό τους, ο άμεσος συνεργάτης και συνομιλητής τους, η Εθνική Σχολή Κινηματογράφου. Η σύνθεση των δυνάμεών μας είναι για εμένα ο μεγάλος στόχος, το «next big thing» που θα υλοποιήσει τα οράματα γενιών ελλήνων κινηματογραφιστών.
Παναγιώτης Σαλαπάτας
Αντιπρόεδρος τμήματος/Διεύθυνση φωτογραφίας
1 Σπούδασα Μαθηματικά στην Αυστραλία και Κινηματογράφο στη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες. Έχω εργαστεί ως διευθυντής φωτογραφίας σε πολλές ταινίες (όπως η εμβληματική «Πες στη μορφίνη ακόμα την ψάχνω») και σε ντοκιμαντέρ στην Αμερική, την Αφρική και την Ινδία. Στο Τμήμα Κινηματογράφου τού ΑΠΘ διδάσκω Φωτογραφία.
2 Μου αρέσει να μοιράζομαι με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές τις εμπειρίες μου.
3 Η σχολή έχει οκτώ κατευθύνσεις (ειδικότητες), οι επτά από αυτές είναι πρακτικής κατεύθυνσης. Είναι η πρώτη ακαδημαϊκή σχολή με σπουδές καθαρά προσανατολισμένες στον κινηματογράφο. Το πτυχίο της είναι Integrated MA.
Αντώνης Δαγκλίδης
Σκηνογραφία/Ενδυματολογία
1 Αποφοίτησα το 1978 από την Αρχιτεκτονική και ώς το 1981 έκανα το μεταπτυχιακό μου στο Παρίσι. Στη σχολή άρχισα να διδάσκω το 2011. Κινηματογραφικά, μεταξύ άλλων, συμμετείχα στις ταινίες «Άνεμος στην Πόλη» και «Μικρά Αγγλία», για τις οποίες τιμήθηκα με βραβεία από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και τα Βραβεία Ίρις. Θεατρικά, έχω συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο, το ΚΘΒΕ, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Φεστιβάλ Αθηνών, το Θέατρο Τέχνης κ.ά., σε περισσότερες από 110 παραστάσεις.
2 Είναι η μοναδική σχολή στην Ελλάδα που παρέχει σπουδές και γνώσεις για τη σκηνογραφία τού κινηματογράφου, σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Επίσης, η προκήρυξη της θέσης καθηγητή συνέπεσε σε χρόνο που επεδίωκα μια περαιτέρω εξέλιξη της επαγγελματικής μου πορείας στον νέο, για εμένα, τομέα τής διδασκαλίας.
3 Πιστεύω ότι η σχολή κατέχει ήδη εξέχουσα θέση στην κινηματογραφική εκπαίδευση στη χώρα μας.
Ελευθερία Θανούλη
Θεωρία Κινηματογράφου
1 Διδάσκω στο Τμήμα Κινηματογράφου από το 2005. Το ερευνητικό μου έργο περιλαμβάνει τέσσερις μονογραφίες και δεκάδες άρθρα και δημοσιεύσεις σε ζητήματα θεωρίας κινηματογράφου.
2 Επέστρεψα από το εξωτερικό όταν ιδρύθηκε το Τμήμα Κινηματογράφου, επειδή ήθελα να βοηθήσω με την εμπειρία μου στο στήσιμο του πρώτου τέτοιου τμήματος στην Ελλάδα.
3 Ο κινηματογράφος και τα οπτικοακουστικά μέσα αποτελούν πεδίο αιχμής για τις σύγχρονες κοινωνίες. Οι απόφοιτοί μας έχουν μεγάλες δημιουργικές δυνατότητες και πρωτοβουλίες στη χώρα και διεθνώς.
Παναγιώτης Ιωσηφέλης
Σενάριο
1 Εργάζομαι στο Τμήμα Κινηματογράφου ως καθηγητής Σεναρίου από το 2005, ενώ το 2018 διετέλεσα πρόεδρος και μέλος τής συγκλήτου. Έχω γράψει σενάρια για ντοκιμαντέρ, ταινίες και τηλεοπτικές σειρές – μεταξύ αυτών, «Saison Morte», «10η Εντολή», «Άγρια Παιδιά», «Έρωτας μετά», «Αγγελική» και «Ο Γιατρός». Πολλά από αυτά τα σενάρια έχουν συμμετάσχει και διακριθεί σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ. Είμαι επικεφαλής τού Εθνικού Σπουδαστικού Προγράμματος στο Διεθνές Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας, μέλος τής Επιτροπής Αξιολόγησης και Γνωμοδότησης για την επιλογή των σεναρίων στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδας.
2 Πιστεύω ότι η κινηματογραφική γλώσσα μπορεί να διδαχθεί – και μόνο μέσω της γνώσης τής τεχνικής μπορούμε να διατυπώσουμε τις νέες αφηγήσεις. Εντάχθηκα στο δυναμικό τής σχολής από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της – παρά τα προβλήματα, υπήρχε μια δυναμική και ένας ενθουσιασμός ότι επιχειρούσαμε να στήσουμε το πρώτο τμήμα κινηματογράφου στην Ελλάδα.
3 Η σχολή έχει πολύ καλό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, διδάσκοντες που ασχολούνται ενεργά με τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, καλό υλικό φοιτητριών και φοιτητών. Αυτό τεκμηριώνεται και από τους και τις αποφοίτους μας.
Κώστας Κεφαλάς
Παραγωγός
1 Σπούδασα Φυσική και Κινηματογράφο σε Αθήνα και Στοκχόλμη. Από το 1994 ασχολούμαι με την παραγωγή οπτικοακουστικών έργων, μεταξύ των οποίων τα «Το λιβάδι που δακρύζει» (Αγγελόπουλος), «Νύφες» (Βούλγαρης), «Attenberg» (Τσαγγάρη), «The Lobster» (Λάνθιμος) και «Before Midnight» (Linklater). Στο τμήμα διδάσκω Παραγωγή από το 2005, ενώ από το 2012 είμαι επικεφαλής Παραγωγών στη Faliro House Productions, με πρόσφατες συνεργασίες το θρίλερ «Beckett» σε παραγωγή L. Guadagnino και το «The Lost Daughter» τής M. Gyllenhaal.
2 Θεωρώ την εκπαιδευτική διαδικασία ως τη δομικότερη όλων των λειτουργιών μιας οργανωμένης κοινωνίας, για να προστατεύσει την υγεία της και να θωρακίσει τη μελλοντική της επιβίωση.
3 Η σχολή μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάπτυξη της οπτικοακουστικής γλώσσας και παραγωγής στην «καρδιά» μιας ιστορικής χερσονήσου, όπως η Βαλκανική.
Γιάννης Κολαξίζης
Μοντάζ
1 Εργάζομαι ως καθηγητής Μοντάζ στο Τμήμα Κινηματογράφου και ως συνεργαζόμενος καθηγητής στα πανεπιστήμια ΕΑΠ, ΠΑΔΑ, ΠΑΜΑΚ, ΔΙΠΑΕ, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Ιωαννίνων. Σπούδασα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο Τεχνολογία Ήχου και Εικόνας, Γραφικές Τέχνες-Πολυμέσα, Γραφιστική, Παιδαγωγικά και Ζωγραφική. Επιμελήθηκα μεγάλο αριθμό γραφιστικών εφαρμογών ως ελεύθερος επαγγελματίας και συμμετείχα ώς τώρα με διακρίσεις σε 54 ελληνικές και διεθνείς εικαστικές εκθέσεις. Εργάστηκα κυρίως ως σκηνοθέτης, αλλά και ως μοντέρ στην παραγωγή 51 κινηματογραφικών ταινιών μικρού, μεσαίου και μεγάλου μήκους, σε ελληνικές και διεθνείς παραγωγές, με διακρίσεις σε πάρα πολλά φεστιβάλ κινηματογράφου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
2 Είναι πολύ ωραίο να συνεργάζεσαι με διάφορες ηλικίες, να μαθαίνεις όσα γνωρίζεις, αλλά και να σου μαθαίνουν τη «φρέσκια» αντιμετώπιση της ζωής.
3 Πλέον, βρισκόμαστε στην ψηφιακή εποχή, όπου η οπτικοακουστική γλώσσα θα κυριαρχεί όλο και περισσότερο.
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος
Σκηνοθεσία
1 Γεννήθηκα το 1967 στο Αρματολικό Τρικάλων. Σπούδασα Σκηνοθεσία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης στο Πανρωσικό Κρατικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τής Μόσχας (VGIK). Είμαι αναπληρωτής καθηγητής Σκηνοθεσίας στο Τμήμα Κινηματογράφου και μέλος τής Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της European Film Academy. Στη διάρκεια τριών δεκαετιών έχω σκηνοθετήσει ντοκιμαντέρ, σειρές και ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους – έργα εκ των οποίων ορισμένα έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
2 Η διδασκαλία σε μια κινηματογραφική σχολή δεν είναι μόνον η χαρά τού να μοιράζεσαι την εμπειρία και τη γνώση σου, αλλά και η χαρά τού να μαθαίνεις από νεότερους, μελλοντικούς συναδέλφους.
3 Τα σημαντικότερα εθνικά και διεθνή φεστιβάλ, χρόνο με τον χρόνο, γεμίζουν με ταινίες αποφοίτων μας, οι οποίες διακρίνονται και βραβεύονται.
Θοδωρής Παπαδημητρίου
Ήχος και μουσική
1 Διορίστηκα στη σχολή ως επίκουρος καθηγητής τον Οκτώβριο του 2020. Το καλλιτεχνικό μου έργο περιλαμβάνει σύνθεση πρωτότυπης μουσικής για ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους, συνοδεία βωβού κινηματογράφου και πρωτότυπη μουσική για θεατρικές παραστάσεις. Έχω παράλληλο καλλιτεχνικό έργο ως διευθυντής ορχήστρας και βιολοντσελίστας.
2 Η αγάπη μου για τη μουσική και το σινεμά, σε συνδυασμό με το ότι θεωρώ τη σχολή την κορυφαία σχολή κινηματογράφου στον ελλαδικό χώρο.
3 Στις φοιτήτριες και τους φοιτητές τής σχολής περισσεύει το ταλέντο, η ζωντάνια, η ενέργεια, οι ευαισθησίες, η δημιουργικότητα, οι καλλιτεχνικές ανησυχίες. Στο τιμ των διδασκόντων, αντίστοιχα, η εμπειρία, η γνώση, η εργατικότητα. Συνδυασμός που μπορεί να οδηγήσει τη σχολή πολύ ψηλά.
Οι φοιτητές
Ρωτήσαμε:
1 Γιατί επέλεξες το Τμήμα Κινηματογράφου;
2 Τι προσδοκίες είχες από τη σχολή και τι ίσχυσε τελικά;
3 Ποιοι είναι οι στόχοι σου από εδώ και πέρα;
Δήμος Γκάνας
Έτος: 4ο. Τομέας: Σενάριο/Σκηνοθεσία
1 Επέλεξα το τμήμα επειδή με κέρδισε η ποικιλία των μαθημάτων.
2 Πίστευα ότι θα υπάρχουν μόνο βασικά μαθήματα, όπως σενάριο, σκηνοθεσία, μοντάζ… Υπήρχαν τα παραπάνω – και πολύ περισσότερα. Θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα.
3 Να καταφέρουμε να γυρίσουμε την ταινία που ετοιμάζουμε αυτό το καλοκαίρι κι έπειτα να τη δει ο κόσμος. Η ταινία μικρού μήκους έχει τίτλο «Enduro» και είναι μια ιστορία ενηλικίωσης που διαδραματίζεται στην ελληνική, ορεινή επαρχία και την αγαπάμε πολύ. Α, και να κοιμηθώ – επιτέλους!
Στέφανος Ευαγγελόπουλος
Έτος: 5ο. Τομέας: Ήχος/Παραγωγή
1 Από μικρή ηλικία δήλωνα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Στην πορεία συνειδητοποίησα ότι μου αρέσει περισσότερο να ασχολούμαι με τη δημιουργία
-κατασκευή ενός έργου. Στη σχολή μπήκα κάπως ενστικτωδώς, χωρίς να ξέρω πολλά για το πρόγραμμα σπουδών, αλλά και για το σινεμά γενικότερα.
2 Υποθέτω να μάθω να κάνω ταινίες(;)… Ωστόσο, το σημαντικότερο που έχω εισπράξει μέχρι στιγμής από τη σχολή είναι η ευκαιρία να δοκιμάσω συνεργασίες και ειδικότητες, να ανακαλύψω περισσότερα για το σινεμά και να δω πολλές ταινίες, να έρθω σε επαφή με ανθρώπους τού χώρου που αγαπούν αυτό που κάνουν.
Πλέον, ασχολούμαι με τον ήχο και την παραγωγή, δύο ειδικότητες για τις οποίες δεν είχα ιδέα πριν μπω στη σχολή, αλλά γνώρισα και αγάπησα στην πορεία.
3 Βραχυπρόθεσμοι: να ολοκληρώσω τα πρότζεκτ τα οποία ετοιμάζουμε με μεγάλο ενθουσιασμό για τη νέα χρονιά. Μακροπρόθεσμοι: να δημιουργήσουμε ταινίες και σειρές που θα κάνουν το κοινό να αγαπήσει περισσότερο το ελληνικό σινεμά.
Άγγελος Ζορμπάς
Έτος: 4ο. Τομέας: Διεύθυνση φωτογραφίας
1 Από το γυμνάσιο καταστάλαξα στο ότι ήθελα να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο, σε οποιονδήποτε τομέα. Το έναυσμα πρέπει να ήταν όταν άρχισα να χρησιμοποιώ την οικογενεια-
κή βιντεοκάμερα στο δημοτικό και να κάνω διάφορα ερασιτεχνικά φιλμάκια με φίλους και συγγενείς. Συνεπώς, η σχολή ήταν μονόδρομος, καθώς είναι το μόνο ατόφιο Τμήμα Κινηματογράφου στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, είναι και στη Θεσσαλονίκη, κάτι που με βόλευε.
2 Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα τρομερές προσδοκίες, ήλπιζα όμως να γνωρίσω συμφοιτητές
με κοινές αναφορές και να συνεργαστούμε, κάτι που δεν είχα συναντήσει ιδιαίτερα μέχρι τότε στη ζωή μου. Στη σχολή κατάφερα έμπρακτα να δουλέψω σε διάφορες ταινίες, να γνωρίσω φίλους και καλλιτέχνες με διαφορετική αισθητική και αναφορές, να αποκτήσω πείρα και να εξελίξω τη ματιά μου. Γενικά, έλαβα πολλά ερεθίσματα και από μέρη που δεν το περίμενα, όπως κάποια θεωρητικά μαθήματα, που δεν προσδοκούσα ότι θα με ενδιέφεραν. Άλλαξα επίσης και το αντικείμενό μου – από σκηνοθεσία σε φωτογραφία.
3 Αυτήν τη περίοδο ετοιμάζουμε μια ταινία που θα γυρίσουμε τον Αύγουστο, το «Enduro», μια ιστορία ενηλικίωσης στην ελληνική επαρχία. Είναι η πιο φιλόδοξη ταινία όπου συμμετέχω, καθώς θα γίνει εκτός Θεσσαλονίκης, με πολλά εξωτερικά γυρίσματα. Αυτό προϋποθέτει πολύ καλή προετοιμασία και από το φωτογραφικό, που μεταφράζεται σε πολλές συζητήσεις, πολλές πρόβες κοκ. Μετά από αυτό, ελπίζω να κάνω μια πρακτική σε μια θέση που να κολλάει με τον τομέα μου. Και, τελικά, θα πρέπει να βγάλω και την πτυχιακή μου…
Θανάσης Λαγάνης
Έτος: 4ο. Τομέας: Σενάριο
1 Μου αρέσει πολύ το σινεμά. Όταν έβλεπα τις σχολές στη Γ’ λυκείου, σκέφτηκα ότι είναι κάτι που νομίζω πως μου ταιριάζει και είναι μια ωραία επιλογή.
2 Πάνω κάτω ήταν κοντά σ’ αυτό που περίμενα, ως προς το πρόγραμμα σπουδών. Ίσως έχει αρκετό θεωρητικό κομμάτι (το οποίο, βέβαια, είναι και αυτό απαραίτητο), ακόμη και στα πιο πρακτικά μαθήματα, κάτι που δεν το είχα σκεφτεί. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, δίνει τις απαραίτητες βάσεις για να αρχίσεις να πειραματίζεσαι.
3 Προσωπικά, θέλω να ασχοληθώ με το σενάριο, άρα, σίγουρα, θέλω να γράψω κάτι αντικειμενικά καλό, το οποίο θα μπορούσε να υλοποιηθεί κάποια στιγμή.
Γιάννης Λάφης
Έτος: 3ο. Τομέας: Θεωρία/Ιστορία Κινηματογράφου
1 Ένιωθα ότι ο κινηματογράφος είναι το μέσο με το οποίο θα μπορέσω να εκφραστώ καλύτερα. Ένιωθα ότι αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας.
2 Προσδοκούσα να μάθω πώς λειτουργεί ο κινηματογράφος. Ενδιαφερόμουν και για πιο «τεχνικούς» τομείς, όπως το μοντάζ, αλλά τελικά δεν με κέρδισαν αυτοί στη σχολή. Αντιθέτως, με κέρδισε η θεωρία και η ιστορία κινηματογράφου, τομείς που δεν περνούσαν από το μυαλό μου πριν μπω στο τμήμα.
3 Η κατάρτιση στο ακαδημαϊκό μέρος τού κινηματογράφου έχει πάρει τον δρόμο της. Η αγωνία μου (και ο στόχος μου) είναι πώς θα μπορέσω, παράλληλα, να ακολουθήσω και τη σκηνοθεσία, εξελισσόμενος σε αυτήν. Με άλλα λόγια: πώς θα μάθω να εκφράζομαι με εικόνες και ήχους.
Υρώ Μανωλάκογλου
Έτος: 4ο. Τομέας: Σενάριο/Θεωρία
1 Αν και δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή, ήταν σίγουρα στις πρώτες, επειδή μου αρέσει το αντικείμενο. Ακόμη κι όταν έδινα πανελλήνιες, έβλεπα πάνω από 15 ώρες την εβδομάδα σειρές…
2 Περίμενα ότι θα είναι αδιάφορη και ότι δεν θα ταιριάξω με τις συμφοιτήτριες και τους συμφοιτητές μου. Ωστόσο, με εξέπληξε το κλίμα, η αποδοχή και το ανοιχτό μυαλό – τόσο από καθηγητές όσο και από συμφοιτητές. Επίσης, θεωρώ ότι η σχολή προσφέρει ένα εύρος κινηματογραφικών, αλλά και γενικών γνώσεων που μπορούν να μορφώσουν καθέναν με έναν πιο ενδιαφέροντα και λειτουργικό, για εμένα, τρόπο σε σχέση με το σχολείο.
3 Βασικός στόχος είναι να δουλέψω στη βιομηχανία ως σεναριογράφος (ιδανικά, στον εμπορικό τομέα). Το πρόγραμμα σπουδών τού τμήματος βοηθά προς μια επαγγελματική πορεία, είτε στον κινηματογραφικό-πρακτικό χώρο είτε στον θεωρητικό. Υπάρχει, δηλαδή, η δυνατότητα μιας ακαδημαϊκής ή παιδαγωγικής καριέρας στο πλαίσιο πανεπιστημίων, σχολείων και ομίλων που επιζητούν κινηματογραφιστές και κινηματογραφίστριες, για να προσφέρουν στην εκπαίδευση του μέσου.
Ιωάννα-Λεμονιά Παλέντζα
Έτος: 4ο. Τομέας: Παραγωγή/Α’ βοηθός σκηνοθέτη
1 Η παρακολούθηση ταινιών μού δημιουργούσε πάντοτε απορίες σχετικά με το πώς δημιουργούνται και τι θέλει να πει κάθε δημιουργός. Νομίζω ότι επέλεξα το Τμήμα Κινηματογράφου επειδή ήθελα να μάθω πώς να λέω αυτό που θέλω μέσω του σινεμά.
2 Δίνοντας πανελλαδικές, δεν είχα πραγματικά προσδοκίες από τη σχολή. Πίστευα ότι θα πάω σε έναν χώρο όχι σχολικό, που θα μου μάθαινε πώς λειτουργεί το σινεμά και με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η δημιουργία του. Νομίζω ότι η σχολή σε κατατοπίζει αρκετά σχετικά μ’ αυτό.
3 Θα ήταν ωραίο να περάσω σύντομα από τις φοιτητικές παραγωγές στις πιο επαγγελματικές – ίσως όχι απαραίτητα σε κάτι δικό μου για αρχή, αλλά σε πρότζεκτ που με ενδιαφέρουν και με εκφράζουν. Θα ήθελα να είμαι με δημιουργούς που εκτιμώ και σέβομαι, με τους οποίους η συνεργασία θα μου μάθει πράγματα, θα με εμπνεύσει και θα με ωθήσει με μεγαλύτερη ασφάλεια και εμπειρία στη δημιουργία δικών μου έργων. Πιστεύω ότι αυτή η συνθήκη θα με βοηθήσει να εξελιχθώ, αλλά και να βιοποριστώ μέσα από την κατεύθυνση που έχω επιλέξει ως άτομο.
Ευαγγελία Πουλίζου
Έτος: 5ο. Τομέας: Μοντάζ
1 Για το Τμήμα Κινηματογράφου έμαθα μέσα από μια συζήτηση που είχα με τον καθηγητή των Καλλιτεχνικών στο λύκειο. Άνοιξε έναν νέο δρόμο για εμένα, καθώς ήθελα να απασχοληθώ επαγγελματικά στην κινηματογραφική βιομηχανία και να μάθω πώς οργανώνεται μια κινηματογραφική παραγωγή. Ήταν κάτι που με ιντρίγκαρε πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε σχολή και, ως εκ τούτου, την είχα ως πρώτη επιλογή.
2 Πριν μπω στο Τμήμα Κινηματογράφου είχα κάνει μια σύντομη έρευνα για το πρόγραμμα σπουδών και τις εγκαταστάσεις. Είχα προσδοκίες ότι μέσα στο πρόγραμμα σπουδών θα υπήρχε και τομέας screen acting για άτομα που θέλουν να ακολουθήσουν την υποκριτική στον κινηματογράφο και την τηλεόραση (καθώς διαφέρει από την υποκριτική τού θεάτρου). Παρ’ όλα αυτά, δυστυχώς, δεν υπήρξε τέτοιο μάθημα, μου κίνησε ωστόσο το ενδιαφέρον ο τομέας τού μοντάζ. Νιώθω πως σε μεγάλο μέρος τους οι προσδοκίες μου εκπληρώθηκαν και πιστεύω ότι έχω αρκετά εφόδια, ώστε να βγω στην αγορά εργασίας.
3 Μόλις αποφοιτήσω, έχω βλέψεις να σπουδάσω screen acting στην Αθήνα, ώστε να ασχοληθώ με τον κλάδο τής υποκριτικής στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, που είναι όνειρο ζωής. Το πτυχίο μου στον κινηματογράφο είναι ένα αβαντάζ, καθώς θα είναι πιο εύκολο για εμένα να κατανοήσω πώς λειτουργεί η υποκριτική στον κινηματογράφο. Παράλληλα με τις σπουδές μου στην υποκριτική, θα ήθελα να αξιοποιήσω και τις γνώσεις μου στο μοντάζ, είτε ως χόμπι είτε ως μερική απασχόληση, δημιουργώντας βίντεο στο διαδίκτυο, για διασκέδαση και ψυχαγωγία.
Σίλβα Τσουμάνα
Έτος: 4ο. Τομέας: Σκηνοθεσία/Παραγωγή/Σενάριο
1 Από μικρή είχα «κόλλημα» με τους υπολογιστές και ξετρελάθηκα όταν ανακάλυψα το μοντάζ. Μπήκα στη σχολή για να μάθω περισσότερα, αλλά εν τέλει με τράβηξαν περισσότερο οι άλλες ειδικότητες.
2 Πριν μπω στη σχολή, είχα διαβάσει αρκετές πληροφορίες όσο έψαχνα στο διαδίκτυο, οπότε αυτό που τελικά αντίκρισα δεν είχε μεγάλη απόκλιση από αυτό που περίμενα.
3 Προς το παρόν, είμαι στην ομάδα παραγωγής τής ταινίας ποπ που θα γυριστεί το φθινόπωρο, στο πλαίσιο του τελευταίου εργαστηρίου τής σχολής. Έπειτα θα ασχοληθώ αποκλειστικά με τη διπλωματική μου στη σκηνοθεσία, στο πρότζεκτ «Ο γάμος τής ξαδέρφης μου», που υπολογίζουμε να γυριστεί τον Ιούλιο του 2024.
Οι απόφοιτοι
Πού πάνε οι ταινίες, όταν ακούγεται το γνωστό πλέον τσιτάτο «It’s a wrap»; Η πρώτη απάντηση είναι ότι πάνε στο μοντάζ. Η δεύτερη, ότι ουδείς έζησε για να μας πει – πιστέψτε με, η κούραση του γυρίσματος είναι ειλικρινά αδιανόητη… Η τρίτη, ότι ταξιδεύουν. Πάνε σε όλες τις χώρες τού κόσμου. Εκεί όπου σινεφίλ δημοσιογράφοι, διεθνείς σταρ και ταλαιπωρημένοι φωτογράφοι φορούν όλοι το ίδιο καλά ρούχα: στα φεστιβάλ.
Οι απόφοιτες και οι απόφοιτοι του τμήματος επιβεβαιώνουν τον κανόνα που θέλει το σινεμά να μην έχει σύνορα. Η πιο πρόσφατη επιτυχία δεν είναι άλλη από τα «Τσουλάκια», σε σκηνοθεσία Δέσποινας Μαυρίδου και σενάριο Καλλιόπης Αραμπατζή. Η εν λόγω πτυχιακή εργασία ξεκίνησε από το 45ο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους τής Δράμας, όπου κέρδισε τα βραβεία Καλύτερης Σπουδαστικής Ταινίας, Ερμηνειών και Σκηνογραφίας τού Εθνικού Σπουδαστικού Τμήματος, ενώ ακολούθησε το Βραβείο Καλύτερης Σπουδαστικής Ταινίας Μικρού Μήκους στα Βραβεία ΙΡΙΣ 2023. Συνέχισε, φυσικά, το ταξίδι της, φτάνοντας μέχρι το Los Angeles Greek Film Festival, έχοντας τον ορίζοντα ανοιχτό για οτιδήποτε προκύψει.
Αντίστοιχα, η τελευταία ταινία τής Τριλογίας της Νιότης, «Good Girls Club: A Virginity Odyssey» (των Δημήτρη Τσακαλέα και Λήδας Βαρτζιώτη), έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τού 29ου Palm Springs ShortFest, στην Καλιφόρνια. Η πορεία τού κινηματογραφικού ντουέτου ξεκίνησε το 2018, με τη μικρού μήκους «Yawth», στο Φεστιβάλ Δράμας. Ακολούθησε το «Sad Girl Weekend» το 2019, που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 25ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου τού Σαράγεβο και πανελλήνια πρεμιέρα στο 42o Φεστιβάλ Μικρού Μήκους τής Δράμας, όπου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Σπουδαστικής Ταινίας, αλλά και τιμητική διάκριση για τα κοστούμια. Αυτή η διαδρομή κατάφερε να οδηγήσει το ταλαντούχο δίδυμο και την τελευταία του δημιουργία ώς την Αμερική.
Στο ίδιο κλίμα, η σύγχρονη, πολύχρωμη ματιά τής Αριάδνης-Αγγελικής Θυφρονίτου-Λήτου μάς παρουσιάστηκε μέσα από τα σύμπαντα του «Άντε Ντε» και του «Love you more than peanut butter». Κέρδισε το ειδικό βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Ταινίας-Σεναρίου «On The Radar!» και το ειδικό βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη «Ντίνος Κατσουρίδης» (για το «Άντε Ντε») στο 44ο Φεστιβάλ Δράμας, καθώς και Βραβείο Διανομής για το «Love you more than peanut butter» στο Διεθνές Τμήμα, την επόμενη χρονιά. Αμφότερες οι ταινίες ήταν υποψήφιες για το Βραβείο Καλύτερης Σπουδαστικής Ταινίας στα Βραβεία ΙΡΙΣ, τις δύο τελευταίες χρονιές. Σημειωτέον ότι το πρότζεκτ «Μανινέτα» τής δημιουργού έφτασε μέχρι το εργαστήριο του «Talents and Short Film Market», στο Τορίνο.
Ρωτήσαμε:
1. Ποια ήταν η εμπειρία σας από τη σχολή;
2. Πού βρίσκεστε αυτήν τη στιγμή καλλιτεχνικά;
Χρύσα Σερδάρη
Τομέας εξειδίκευσης: Σκηνογράφος/Ενδυματολόγος/Costume Breakdown Artist (ageing & dyeing).
1 Το Τμήμα Κινηματογράφου τής Σχολής Καλών Τεχνών τού ΑΠΘ υπήρξε η αφετηρία μου στον χώρο τής οπτικοακουστικής δημιουργίας. Μια σχολή που φρόντισε να μας εξοικειώσει σφαιρικά με το σινεμά και την κατασκευή του. Εστία συνεύρεσης ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα και όρεξη για πειραματισμό.
2 «Βάπτισμα του πυρός» γίνονται οι πολλές, μικρού μήκους ταινίες αγαπημένων συναδέλφων. Ακολουθούν οι συνεργασίες μου με το ΚΘΒΕ και με άλλους ανεξάρτητους θεατρικούς φορείς στη Θεσσαλονίκη. Παίρνοντας ωστόσο τη μεγάλη απόφαση, κατηφορίζω στην πρωτεύουσα, στο πλευρό τής αείμνηστης Ιουλίας Σταυρίδου. Εκεί θα πάρω τις πρώτες γενναίες εμπειρίες μου στον χώρο τού σινεμά και της τηλεόρασης. Κατόπιν, δρομολογούμαι –με γνώμονα την αγάπη μου για το αντικείμενο της σκηνογραφίας και της ενδυματολογίας– σε όμορφες δουλειές, που βήμα βήμα με γεφυρώνουν με νέα ξανοίγματα. Σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές, έχω τη χαρά να εξειδικεύομαι στην πατίνα τού ενδύματος (ageing-dyeing): πρόκειται για την καλλιτεχνική διαχείριση του κοστουμιού ως καμβά τής ιστορίας τού κατά περίπτωση χαρακτήρα.
Γαβριήλ Τζάφκας
Τομέας εξειδίκευσης: Σκηνοθέτης Κινηματογράφου.
1 Η σχολή ήταν το «βάπτισμα του πυρός» στον κινηματογράφο. Εκεί έκανα τα πρώτα μου βήματα, εκεί διαμορφώθηκα και πειραματίστηκα. Είχα την τύχη να βρίσκομαι ανάμεσα στους πρώτους φοιτητές τής σχολής, την πρώτη φουρνιά. Η συνθήκη αυτή, παρότι είχε πολλές πρακτικές δυσκολίες, είχε και μεγάλο ενθουσιασμό απ’ όλους – τους φοιτητές, τους καθηγητές, τη διοίκηση της σχολής και του Αριστοτελείου, αλλά και μεγάλη περιέργεια από τον κινηματογραφικό μας χώρο. Ήταν (και είναι) η πρώτη κρατική Σχολή Κινηματογράφου στην Ελλάδα. Έπειτα από τόσα χρόνια, μου έχει μείνει μια γλυκιά ανάμνηση. Ήταν πολύ δημιουργικά χρόνια – νιώθω ευγνώμων για τους καθηγητές που γνώρισα εκεί, για όσα μου έμαθαν και για την πίστη τους στην πορεία μου.
2 Την περίοδο αυτή ετοιμάζω τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μου με αγγλικό τίτλο «A Long Embrace» (στα Ελληνικά: «Ωδή στη Χαρά»). Η ταινία έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την ΕΡΤ. Θα είναι μια συμπαραγωγή Ελλάδας, Δανίας και Γαλλίας. Έπειτα από την επεξεργασία τού σχεδίου στο Atelier τού Φεστιβάλ των Καννών, το πρόγραμμα Nipkow στο Βερολίνο και το Jerusalem Film Lab, θα παρουσιαστεί στο πρόγραμμα Cinelink του φεστιβάλ τού Σαράγεβο τον προσεχή Αύγουστο.
Αθηνά Τσαγκαράκη
Τομέας εξειδίκευσης: Σενάριο
1 Για εμένα, η σχολή σίγουρα υπήρξε μια τεράστια πρόκληση. Πολλά μαθήματα, πολλές απαιτήσεις, πολλές ώρες διδασκαλίας – για εμένα, που διάλεξα τη συγκεκριμένη σχολή απλώς και μόνον επειδή ήταν η μόνη που είχε κάποια καλλιτεχνική κατεύθυνση συγκριτικά με τις υπόλοιπες του μηχανογραφικού. Επομένως, στην αρχή ένιωθα σαν τη μύγα μες στο γάλα. Δεν είχα δει ούτε τις μισές ταινίες που ήξεραν οι υπόλοιποι, δεν ήξερα απολύτως κανέναν σκηνοθέτη και γενικά είχα πελαγώσει. Επί τουλάχιστον δύο χρόνια έψαχνα τρόπο να φύγω και να σπουδάσω κάτι άλλο. Παράλληλα, έδινα μαθήματα και παρακολουθούσα πού και πού, μέχρι που έπεσα πάνω σε ένα μάθημα του Παναγιώτη Ιωσηφέλη. Ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα ότι «κουμπώνω» κάπου. Με ενδιέφερε πολύ αυτό το κομμάτι, αν και στην αρχή έμοιαζε αδύνατο να ακολουθήσω τη συλλογιστική του πορεία. Δεν περίμενα ποτέ πως μια μέρα θα καταλάβαινα ποια είναι η απάντηση σε κάτι από αυτά που ρωτάει.
Κι όμως: στο έκτο, πια, εξάμηνο γράψαμε μια μικρού μήκους. Με ρώτησε παραξενεμένος ποια είμαι και γιατί δεν με ξέρει. Μου είπε ότι έχω ταλέντο, αλλά δεν ξέρω να γράφω σενάριο – πράγμα που ίσχυε, μια και είχα χάσει πολλά θεωρητικά μαθήματα. Κατέληξα το 2014 να γράφω πτυχιακή στο σενάριο (ταινία μεγάλου μήκους), ενώ παράλληλα παρακολουθούσα το 1ΣΕ1, το μάθημα σεναρίου τού πρώτου εξαμήνου, που ήταν και το τελευταίο που χρωστούσα.
Η ζωή μου μέσα στη σχολή υπήρξε ένα αναπάντεχο ρόλερ κόστερ που κατέληξε με δεκάρια στην πτυχιακή και την ερευνητική μου. Το 2015 πήρα πτυχίο, διαβάζοντας μάλιστα και τον πολιτικό όρκο. Τέλος καλό, όλα καλά.
2 Για να είμαι ειλικρινής, δεν το περίμενα, αλλά τελικά ασχολήθηκα και επαγγελματικά με το σενάριο. Το 2019, μαζί με τη Νατάσα Εξηνταβελώνη, γράψαμε τη θεατρική παράσταση «Ενισχυτική διδασκαλία», που παραμένει η πρώτη και πιο αγαπημένη προσωπική μου δουλειά. Από το 2020 εργάζομαι στην τηλεόραση, έχοντας περάσει από τις τηλεοπτικές σειρές «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα», «Έξαψη» και «Το αύριο μας ανήκει», για να καταλήξω στην υπέροχη σεναριακή ομάδα τού Φοίβου Δεληβοριά, στη σειρά «Τα Νούμερα», και να περιμένουμε την έγκριση της δεύτερης σεζόν μας. Υποθέτω, τελικά, πως όλα έγιναν για κάποιον λόγο.
