Πορτρέτα: Σάκης Γιούμπασης.
Τι είδους «προϊόν» είναι τελικά ο πολιτισμός; Υπάρχει πολιτισμός για λίγους και εκλεπτυσμένους και πολιτισμός για τον ευρύ πληθυσμό; Με ποια κριτήρια σχεδιάζει κάποιος σαν κι εσάς το πρόγραμμα ενός φεστιβάλ – ποια κριτήρια πρέπει να πληροί και ποιου κοινού τα γούστα να ικανοποιεί;
Κατ’ αρχήν, πιστεύω ότι ο πολιτισμός δεν είναι για λίγους. Ο πολιτισμός πρέπει να είναι για όλους. Θεωρώ όμως ότι το κοινό μας πρέπει να το μυήσουμε, πρέπει να το οδηγήσουμε να παρακολουθήσει και τις λίγο πιο «δύσκολες» παραγωγές, αυτά που κάποιες φορές συνηθίζουμε να αποκαλούμε «λίγο πιο ψαγμένες»: μια θεατρική παράσταση αξιώσεων, μια όπερα, μια ποιητική βραδιά. Ορισμένοι ίσως θεωρούν ότι ο πολιτισμός είναι αποκλειστικά και μόνο διασκέδαση. Για εμένα είναι ένας συνδυασμός διασκέδασης και πολιτισμού, είναι κουλτούρα. Είναι η διά βίου εκπαίδευση του ανθρώπου.
Ανακαλώντας μνήμες από την εποχή που δίδασκα λογοτεχνία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οφείλω να σας πω ότι είναι πολύ δύσκολο να βρίσκεσαι σε έναν χώρο εκπαίδευσης και να καλείσαι να διδάξεις στους νέους πράγματα εντελώς έξω από αυτό που έχουν συνηθίσει να κάνουν στην καθημερινότητά τους. Οφείλεις να τους πάρεις από το χέρι και να τους κάνεις να αγαπήσουν αυτόν τον νέο κόσμο που τους ανοίγεις μπροστά τους.
Αυτό, λοιπόν, που έκανα τόσα χρόνια διδάσκοντας λογοτεχνία το κάνω και τώρα, ασχολούμενη με το κομμάτι του πολιτισμού. Πιστεύω ότι η μύηση είναι ό,τι πιο σημαντικό – είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον συνάνθρωπό μας. Μόνον έτσι ανεβαίνουμε όλοι, μόνον έτσι καθένας μας –ακόμη κι εμείς, που κάνουμε αυτήν τη δουλειά– γινόμαστε κάθε χρόνο καλύτεροι.
Πώς βρίσκετε το κοινό της πόλης; Είναι «εκπαιδευμένο», στη λογική που προαναφέρατε;
Πιστεύω ότι το κοινό της πόλης είναι πάρα πολύ εκπαιδευμένο και απαιτητικό και εκτιμά την ποιότητα. Κάποια στιγμή μού είπε κάποιος: «Ε, βέβαια… Εσείς κάνετε εκδηλώσεις μόνο για τους εκπαιδευτικούς, για τους καθηγητές πανεπιστημίου και για τους διανοούμενους…».
Πιστεύω ότι δεν είναι έτσι. Όταν ανοίγεις μια παράσταση και σε λίγες ώρες αυτή είναι sold-out, όταν βλέπεις ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται και ότι θα μπορούσες να κάνεις όχι τέσσερις, αλλά δεκατέσσερις παραστάσεις, θεωρώ ότι έχουμε ένα πάρα πολύ επιλεκτικό κοινό, το οποίο μπορεί να αναγνωρίσει την ποιότητα.
«ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΑΣ, ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΠΑΝΤΟΤΕ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΔΙΔΑΞΟΥΜΕ Σ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ – ΞΕΚΙΝΑΜΕ, ΔΙΝΟΥΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΟΥΝ ΟΛΟΙ. ΛΕΜΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΦΟΡΕΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΙΣ ΕΧΟΥΜΕ. ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ; ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ. ΠΡΕΠΕΙ ΟΜΩΣ ΟΛΟΙ –ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ– ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΩΣΤΕ ΝΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΟΥΜΕ».
Είδαμε στην πορεία των τελευταίων χρόνων να ανοίγουν για το κοινό χώροι όπως η Ροτόντα ή η αυλή τού Επταπυργίου, στην οποία βρισκόμαστε. Υπάρχουν άλλοι τέτοιοι χώροι που θα θέλατε να ανοίξουν για το κοινό, φιλοξενώντας εκδηλώσεις;
Για να πω την αλήθεια, πιστεύω ότι το Επταπύργιο είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο στοίχημα. Το στοίχημα δεν είναι πώς να το καθιερώσουμε ως χώρο πολιτισμού. Είναι να κρατήσει το επίπεδό του και να μπορεί να γίνεται με μεγαλύτερη ευκολία απ’ ό,τι σήμερα, καθώς αυτήν τη στιγμή το εγχείρημα είναι διαχειριστικά πάρα πολύ δύσκολο – έχει πάρα πολλά θέματα και απαιτεί πάρα πολλή δουλειά.
Αυτό που εγώ θέλω να εξασφαλίσω είναι να αποκτήσει μια τέτοια δυναμική, ώστε να παραμείνει ως θεσμός και μετά από εμένα, και μετά από εμάς. Αυτό είναι το σημαντικό. Μετά από 10-15 χρόνια, να περνάω τα καλοκαίρια από εδώ και να αγοράζω εισιτήριο για τις παραστάσεις. Για εμένα, αυτό θα είναι μεγάλη καταξίωση.
Για να απαντήσω στην ερώτησή σας: θα μου άρεσε πάρα πολύ, αν μπορούσαν να γίνουν πράγματα και στις περιφερειακές ενότητες. Έχουμε πάρα πολύ όμορφους χώρους, διαθέτουμε υπέροχα μνημεία, τα οποία θα μπορούσαν να αναδειχθούν. Υπάρχει ένα εξαιρετικό σημείο στη Βεργίνα, όπου θα ήθελα πάρα πολύ κάποια στιγμή να μπορέσουμε να κάνουμε πράγματα. Υπάρχει το Ζιντζιρλί τζαμί στις Σέρρες – ένας χώρος με τον οποίο είμαι ερωτευμένη. Υπάρχει η παλιά μητρόπολη της Βέροιας… Οι χώροι είναι πάρα πολλοί.
Ένα θέμα είναι το διαχειριστικό… Ένα άλλο ζήτημα είναι το οικονομικό. Στο περιοριστικό πλαίσιο που δημιούργησαν τα λόκντάουν (και) στον χώρο του πολιτισμού, με τη μηδενική προσέλευση κοινού και με τις online, δωρεάν εκδηλώσεις να αποτελούν τον κανόνα, ο χώρος του πολιτισμού είδε τα έσοδά του να μηδενίζονται. Εσείς έχετε την τύχη να έχετε έναν αυτοδιοικητικό φορέα που σας στηρίζει – και οικονομικά. Επιστρέφουμε σε εποχές κρατικά χρηματοδοτούμενου πολιτισμού; Ποιος είναι ο ρόλος, ποιες οι δυνατότητες και ποιες οι διαφορές του δημόσιου από τον ιδιωτικό τομέα, ως παραγωγών πολιτισμού;
Όλα τα κάνουν οι άνθρωποι. Πράγματι, υπάρχει πίσω μας ένας φορέας, η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο οποίος μας στηρίζει και μας επιχορηγεί. Χρειάζεται φλόγα, χρειάζεται όραμα, χρειάζεται αγάπη – και όχι μόνον από έναν άνθρωπο, αλλά από πολλούς, από μια δυνατή ομάδα. Είναι δύσκολο να καταθέτεις ολοκληρωμένη πολιτιστική πρόταση, αλλά αυτό είναι και το ζητούμενο.
Προσωπικά, πιστεύω ότι δεν είναι σωστό οι δήμοι να αγοράζουν παραστάσεις, οι οποίες συχνά είναι πολύ μέτριες. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν είναι το αυτονόητο να παράγουν οι ίδιοι, ωστόσο έπρεπε οι επιλογές να είναι πιο ποιοτικές. Οι εκδηλώσεις αυτές να έχουν λόγο που γίνονται και να μη γίνονται απλώς για να γίνουν. Πρέπει να υπάρχει λόγος που γίνεται όλο αυτό, σε διαφορετική περίπτωση δεν βλέπω τον λόγο να ξοδεύονται τόσα χρήματα.
Και επειδή με ρωτήσατε για την περίοδο της πανδημίας: σας πληροφορώ ότι όλο αυτό το διάστημα οι δήμοι, αλλά και οι περιφέρειες κράτησαν πάρα πολλά χρήματα στα ταμεία τους, ακριβώς επειδή δεν έγιναν εκδηλώσεις. Άρα, χρήματα υπήρχαν και υπάρχουν. Τώρα είναι η ώρα να γίνουν σωστές επιλογές, να στηριχτούν οι καλλιτέχνες μας.
Το Κέντρο Πολιτισμού τής περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αντίθετα, δημιούργησε την περίοδο της πανδημίας ένα μηχανισμό και πραγματοποίησε 55 livestreaming συναυλίες, επετειακές εκδηλώσεις, αφιερώματα στον Καραγκιόζη, αφιερώματα στο παιδικό θέατρο, αφιερώματα στη λογοτεχνία. Βάλαμε ηθοποιούς και διάβασαν κείμενα της καραντίνας. Προσπαθούμε πάντοτε να καλύπτουμε ένα πολύ ευρύ φάσμα κοινού. Ξεπεράσαμε το 1 εκατομμύριο προβολές.
Σε ό,τι αφορά το ερώτημά σας για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, οφείλω να σας πω ότι εγώ θα ήθελα πιο δυνατή την ιδιωτική παραγωγή. Θα έπρεπε το κοινό να μπορεί να στηρίξει την ιδιωτική παραγωγή. Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω γιατί, όταν πηγαίνουμε στο εξωτερικό, εμείς, οι ίδιοι άνθρωποι, δίνουμε 100 και 150 ευρώ για να παρακολουθήσουμε μια συναυλία, μια όπερα ή ένα μπαλέτο και εδώ, στη χώρα μας, τσιγκουνευόμαστε τα 30 ευρώ. Κατ’ εμέ, αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος δεν έχει χρήματα – είναι ο ίδιος κόσμος που θα πάει να τα ξοδέψει στα μπουζούκια. Για να παρακολουθήσει ένα ποιοτικό θέαμα στη χώρα του δεν τα διαθέτει και αυτό ίσως σημαίνει ότι πρέπει να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη του κοινού στη ντόπια παραγωγή θεάματος.
Στον απόηχο μιας παγκόσμιας πανδημίας, με τις υγειονομικές ανησυχίες στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου, ποια θέση έχει στις προτεραιότητες μιας αυτοδιοικητικής αρχής ο πολιτισμός; Υπάρχει φόβος να θεωρήσει κάποιος ότι, σε μια τέτοια περίοδο, ο πολιτισμός αποτελεί «είδος πολυτελείας»;
Έχω μια πάρα πολύ ξεκάθαρη εικόνα για το πώς θα έπρεπε να είναι η κατάσταση. Ένας επιχορηγούμενος φορέας, όπως είναι, ας πούμε, μια αντιδημαρχία ή μια αντιπεριφέρεια Πολιτισμού, θα έπρεπε να χρησιμοποιεί τα χρήματα της επιχορήγησης για να δημιουργεί αποκλειστικά και μόνο ποιοτικό πολιτιστικό προϊόν. Αντίθετα, ένας ιδιώτης είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένος να προσμετρήσει τον παράγοντα «εμπορικότητα».
Θεωρείτε ότι εμπορικό και ποιοτικό είναι δύο έννοιες που δεν συμβαδίζουν;
Συνήθως δεν συμβαδίζουν, αν και θα έπρεπε. Βλέπουμε πολλές φορές το εμπορικό να μην είναι ποιοτικό και είναι κρίμα. Δείτε όλες αυτές τις θεατρικές παραστάσεις που έρχονται κάθε καλοκαίρι: έχουμε δυο-τρεις παραστάσεις που ξεχωρίζουν, στις οποίες η ποιότητα συμβαδίζει με την εμπορικότητα, και κάποιες άλλες που παραμένουν στο εμπορικό και τραβούν τον κόσμο αποκλειστικά με τα μεγάλα ονόματα.
Την έχουμε ζήσει πολλές φορές αυτήν την κατάσταση, την έχουν ζήσει και οι φορείς. Κι εμείς, όταν ξεκινήσαμε, μπήκαμε στη λογική να αγοράσουμε κάποιες παραστάσεις ή κάποιες συναυλίες και είδαμε ότι το αποτέλεσμα δεν μας ικανοποιούσε. Καλλιτεχνικά, τις περισσότερες φορές… Κάπως έτσι, είδαμε ότι πρέπει να αρχίσουμε να παρεμβαίνουμε. Έτσι ξεκινήσαμε να στήνουμε δικές μας παραγωγές – κάπως έτσι γεννήθηκαν τα αφιερώματα στο τάνγκο, στην Πιάφ, στην ποίηση, στην όπερα.
Είδαμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχει μεγάλο κενό στην παιδική όπερα – δεν μπορείς να απαιτείς από το κοινό σου στα 30 του να έρθει να ακούσει όπερα, τη στιγμή που δεν του έχεις δώσει ποτέ κάποιο ερέθισμα όταν είναι 14-15 χρόνων. Στο εξωτερικό υπάρχουν δεκάδες παραστάσεις, τις οποίες παρακολουθούν σχολεία. Εδώ, στην Ελλάδα, δεν συνηθίζεται. Η πρώτη, λοιπόν, δική μας παραγωγή έγινε το 2016 – ανεβάσαμε την όπερα «Διδώ και Αινείας». Επειδή εγώ βγήκα από μια διαδικασία χρόνων στην εκπαίδευση και δίνω πάρα πολύ μεγάλη σημασία στο εκπαιδευτικό κομμάτι, πιστεύω ότι και η εκπαιδευτική όπερα πρέπει να έχει πάρα πολύ υψηλό επίπεδο. Έτσι λοιπόν, για να στήσουμε το «Διδώ και Αινείας», πήραμε ό,τι καλύτερο υπήρχε στην πόλη μας: τη Συμφωνική Ορχήστρα του δήμου, τη Σοφία Μητροπούλου, που είχε τραγουδήσει «Αΐντα» στο Μέγαρο, έναν εξαιρετικό σκηνοθέτη κοκ. Φτιάχτηκε μια παράσταση για νεαρά παιδιά, την οποία είδαν 5.000 μαθητές λυκείου σε δέκα παραστάσεις – δεν έπεφτε καρφίτσα σε καμία από αυτές. Ήταν πάρα πολύ συγκινητικό. Κατ’ αρχήν, ξεκινούσαμε με μία ώρα μύησης στο τι είναι όπερα. Έτσι, όταν οι καλλιτέχνες ανέβαιναν στη σκηνή, τα παιδιά παρακολουθούσαν με ανοιχτό το στόμα. Ήταν μάλιστα τόσο εξαιρετική η παραγωγή, που κάναμε και τρεις παραστάσεις για ενήλικες, ενώ μας έγινε και πρόταση και την πήγαμε στο Διεθνές Φεστιβάλ τής Αγίας Πετρούπολης.
Όταν σέβεσαι το κοινό σου, οφείλεις να το σέβεσαι είτε είναι 15 είτε 30 είτε 50 χρόνων. Το παιδί οφείλεις να το σέβεσαι και περισσότερο, επειδή είναι ο μελλοντικός θεατής.
Είστε ευχαριστημένη από το πώς συνεργάζονται οι πολιτιστικοί φορείς τής πόλης, από το πώς συμπράττουν, για να παραχθεί κάτι καλύτερο;
Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένη. Θεωρώ ότι η πόλη έχει εξαιρετικό δυναμικό. Για να μπουν κάτω από μία «ομπρέλα» όλοι αυτοί οι φορείς, οφείλεις εσύ πρώτος να δίνεις το καλό παράδειγμα και να δίνεις και χώρο. Οφείλει να λειτουργεί όλο σαν μία «ομπρέλα» – και χαιρόμαστε που κάτω από την «ομπρέλα» του δικού μας φεστιβάλ συνεργάζονται όλοι οι σημαντικοί φορείς της πόλης.
Μπορεί να μεγαλώσει αυτό το σχήμα;
Πέρσι είχαμε ξεκινήσει να βάζουμε και Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗΠΕΘΕ). Αν σκεφτείτε ότι έχουμε ήδη τις μεγαλύτερες χορωδίες, το Κρατικό Θέατρο, την Κρατική Ορχήστρα, τη Συμφωνική Ορχήστρα του δήμου και το Μέγαρο Μουσικής, δεν νομίζω ότι μας μένουν και πολλά πράγματα ακόμη.
«ΒΛΕΠΩ ΛΥΣΕΙΣ ΟΠΩΣ ΤΟ LIVESTREAMING ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ – ΚΑΙ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΟΛΟ ΑΥΤΟ. ΕΧΩ ΠΕΡΑΣΕΙ ΚΙ ΕΓΩ ΚΑΠΟΙΕΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ, ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΙΧΑ ΒΓΑΛΕΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΟΥ. ΟΛΟΙ ΠΕΡΝΑΜΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΦΑΣΕΙΣ. ΕΧΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΑΝΑΓΚΗ, ΟΤΑΝ ΠΕΡΝΑΜΕ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ, ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΛΟΙΠΟΝ ΟΤΙ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΜΕ ΤΟ ΖΩΝΤΑΝΟ ΘΕΑΜΑ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟ LIVESTREAMING. ΟΤΑΝ ΚΑΝΑΜΕ ΤΗ ΒΡΑΔΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΣΕΦΕΡΗ –ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΤΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ ΔΕΝ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΣΑΜΕ ΚΑΠΟΙΟ ΜΕΓΑΛΟ ΟΝΟΜΑ–, ΕΙΧΑΜΕ 25.000 ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ. ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΣΤΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΟΛΟ ΑΥΤΟ;».
Φέτος οι εκδηλώσεις τού Φεστιβάλ Επταπυργίου θα αναμεταδοθούν απευθείας σε διάφορες περιοχές τής περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Πιστεύετε ότι λύσεις όπως το livestreaming ήρθαν για να μείνουν, ασχέτως τού εάν θα μπορούμε να παρακολουθούμε μια παράσταση με φυσική παρουσία;
Ναι, βλέπω τέτοιες λύσεις να παραμένουν – και μου αρέσει πάρα πολύ όλο αυτό. Έχω περάσει κι εγώ κάποιες δύσκολες περιόδους στη ζωή μου, στη διάρκεια των οποίων είχα βγάλει την τέχνη από την καθημερινότητά μου. Όλοι περνάμε τέτοιες φάσεις. Έχουμε λοιπόν ανάγκη, όταν περνάμε μια τέτοια περίοδο, εκτός από την τηλεόραση, να έχουμε και άλλα είδη διασκέδασης. Πιστεύω λοιπόν ότι, σε κάποιες ιδιαίτερες παραστάσεις, παράλληλα με το ζωντανό θέαμα, πρέπει να υπάρχει και το livestreaming.
Όταν κάναμε τη βραδιά ποίησης «Αφιέρωμα στον Σεφέρη» –που δεν ήταν κάτι εμπορικό, υπό την έννοια ότι δεν φιλοξενούσαμε κάποιο μεγάλο όνομα–, κάναμε 25.000 προβολές μέσα σε μία ημέρα. Αντιλαμβάνεστε τη δύναμη που έχει όλο αυτό; Παίρναμε μηνύματα απ’ όλο τον κόσμο, φέρνοντας πάρα πολύ κοντά και τους Έλληνες του εξωτερικού. Υπάρχει ταυτόχρονα και το chat, χάρη στο οποίο μπορείς, την ώρα που παρακολουθείς ένα θέαμα, να γράφεις τη σκέψη σου, να επικοινωνείς και να κοινωνικοποιείσαι. Ακόμη κι αυτό είναι μια πάρα πολύ μεγάλη συντροφιά για κάποιους ανθρώπους.
Είστε ήδη έξι χρόνια στο τιμόνι του Κέντρου Πολιτισμού της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Αν μπορούσατε, με έναν μαγικό τρόπο, να μεταφερθείτε στο μέλλον, έξι χρόνια από σήμερα, τι θα θέλατε να είχατε πετύχει;
Κατ’ αρχήν, θα ήθελα το παιδί που λέγεται Φεστιβάλ Επταπυργίου να μεγαλώσει και να μπορεί να σταθεί πιο εύκολα στα πόδια του. Αυτό θα χρειαστεί βοήθεια και από τους φορείς της πόλης και από την Εφορία Αρχαιοτήτων και από τους συνεργαζόμενους φορείς.
Πιστεύω ότι οι συνέργειες είναι η δύναμή μας, είναι αυτό που έχουμε καταφέρει. Δεν είναι όμως πάντοτε εύκολο να γίνονται. Χρειάζεται να διδάξουμε σ’ αυτόν τον τομέα – ξεκινάμε, δίνουμε το καλό παράδειγμα και περιμένουμε μέσα στα επόμενα χρόνια να ανταποκριθούν όλοι.
Λέμε κάποιες φορές ότι δεν έχουμε τις παραγωγές τού Φεστιβάλ Αθηνών. Μπορούμε να τις έχουμε. Θέλουμε να αποκτήσουμε ένα διεθνές φεστιβάλ; Μπορούμε να το αποκτήσουμε. Πρέπει όμως όλοι –και αυτό περιλαμβάνει ακόμη και τις επιχειρήσεις της πόλης– να βοηθήσουμε ώστε να το πετύχουμε.
