Φωτογραφίες: ΣΑΚΗΣ ΓΙΟΥΜΠΑΣΗΣ.
Ορισμένοι λαοί, όπως οι Ιταλοί, έχουν καταφέρει να μετατρέψουν τους σχεδιαστές τους σε εξαγώγιμο «προϊόν». Τι συμβαίνει με τους έλληνες designers και δεν έχουν μπορέσει να πλασαριστούν (τουλάχιστον, όχι σε έκταση και ένταση αντίστοιχη, για παράδειγμα, με των Ιταλών) στη διεθνή αγορά; Είναι ζήτημα ταλέντου ή θέμα μάρκετινγκ;
Σίγουρα δεν είναι θέμα ταλέντου. Είναι, καταρχάς, θέμα σπουδών. Για παράδειγμα, το πανεπιστήμιο απ’ όπου αποφοίτησα εγώ είχε τμήμα Σχεδιασμού Επίπλων, αν θυμάμαι καλά, περίπου από το 1890 και μεταπτυχιακό πρόγραμμα από το 1948. Στη συνέχεια, είναι ζήτημα βούλησης του κράτους και των πολιτών να υποστηρίξουν και να προωθήσουν σε όλη μας την καθημερινότητα αντικείμενα (ρούχα, αξεσουάρ, έπιπλα κτλ.) μοναδικού σχεδιασμού, με ταυτότητα, έτσι ώστε να μπορέσει να αναδειχθεί και ο σχεδιαστής και να γίνει «εξαγώγιμο προϊόν». Θεωρώ ότι απαιτείται ένας ξεκάθαρος στρατηγικός σχεδιασμός για το πώς θέλει η Ελλάδα να παρουσιάσει τον «εαυτό» της και τα «προϊόντα» της (ποιοτικά ή όχι, με ταυτότητα ή όχι κοκ.).
Πώς θα περιγράφατε αισθητικά τις ελληνικές πόλεις – εν προκειμένω, τη Θεσσαλονίκη; Έχει διακριτή αισθητική ταυτότητα; Αν είχατε τη δυνατότητα να προτείνετε ή ακόμη και να υλοποιήσετε παρεμβάσεις, τι θα αλλάζατε προς την κατεύθυνση μιας πόλης περισσότερο ενδιαφέρουσας αισθητικά;
Αγαπώ την πόλη μας, δυστυχώς όμως όχι για την αισθητική της ταυτότητα… Δεν είμαι ειδικός, για να μιλήσω για παρεμβάσεις ή να κάνω ουσιαστική κριτική. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη παρέμβαση που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφήσουμε τις πρωτοβουλίες στους ειδικούς (αρχιτέκτονες, Αρχιτεκτονική Σχολή ΑΠΘ), από τις αποφάσεις και τον προγραμματισμό των ενεργειών ώς την υλοποίηση. Έχουν αποδείξει αρκετές φορές ότι κάνουν εξαιρετική δουλειά, όταν τους αφήσουμε (ανασχεδιασμός τής Νέας Παραλίας από τους Νικηφορίδη – Κουόμο, δημαρχείο Θεσσαλονίκης των Τάσου και Δημήτρη Μπίρη κτλ.).
Υπογράφετε έπιπλα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης «made in Greece, designed by Greeks». Ποια πιστεύετε ότι είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του «διά χειρός Ελλήνων», που θα του επέτρεπαν μια δυναμική πορεία στην εγχώρια και στη διεθνή αγορά;
Χρησιμοποιώ το «made in Greece», επειδή αποτελεί μέρος τής ταυτότητάς μου και της ταυτότητας των εταιρειών με τις οποίες συνεργάζομαι – και είμαι και υπερήφανος γι’ αυτό. Δεν πιστεύω όμως στην «εντοπιότητα» με αυτήν τη σημασία.
Όσο ευχάριστο είναι να σε διαλέγουν επειδή είσαι Έλληνας, Γάλλος, Τούρκος κοκ. άλλο τόσο άσχημο είναι να σε απορρίπτουν για τους ίδιους λόγους. Αν δεν θέλεις να συμβεί το δεύτερο, δεν πρέπει να επιδιώκεις και το πρώτο. Πιστεύω στη δουλειά, στη συνεχή, τίμια και ειλικρινή προσπάθεια και στο ατομικό ταλέντο. Θέλω να με διαλέγουν μόνο με τα παραπάνω κριτήρια. Με αυτά τα «όπλα» και με τη βοήθεια της τύχης, σε κάποιον βαθμό, νομίζω ότι πολύς κόσμος μπορεί να έχει μια δυναμική πορεία στην εγχώρια και στη διεθνή αγορά.
Τελικά, το ποιοτικό πρέπει υποχρεωτικά να είναι και ακριβό;
Με μια εύκολη πρώτη προσέγγιση, θα έλεγα σχεδόν πάντα «ναι». Ποιοτικό σημαίνει καλύτερα υλικά, καλύτεροι μάστορες (που πρέπει να πληρώνονται), σχεδιαστές που δίνουν ταυτότητα στα αντικείμενα και άλλα πολλά. Σημειωτέον ότι, τις περισσότερες φορές, ποιοτικό σημαίνει και υπερδιπλάσιος χρόνος ζωής και καλής λειτουργίας.
Δεν ισχυρίζομαι ότι κάθε τι ακριβό είναι ποιοτικό. Λέω απλώς ότι κάθε τι ποιοτικό έχει υλικά και εργασία που θα φανούν στην τιμή.
«ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩ ΤΟ ‘MADE IN GREECE’, ΕΠΕΙΔΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΑΙ – ΚΑΙ ΕΙΜΑΙ ΚΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΓΙ’ ΑΥΤΟ. ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΜΩΣ ΣΤΗΝ ‘ΕΝΤΟΠΙΟΤΗΤΑ’ ΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ. ΟΣΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΣΕ ΔΙΑΛΕΓΟΥΝ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΣΑΙ ΕΛΛΗΝΑΣ, ΓΑΛΛΟΣ, ΤΟΥΡΚΟΣ ΚΟΚ. ΑΛΛΟ ΤΟΣΟ ΑΣΧΗΜΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΣΕ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ. ΑΝ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ, ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΗ, ΤΙΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ ΤΑΛΕΝΤΟ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΕ ΔΙΑΛΕΓΟΥΝ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΡΙΤΗΡΙΑ. ΜΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ‘ΟΠΛΑ’ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ, ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΒΑΘΜΟ, ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ ΠΟΛΥΣ ΚΟΣΜΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓΟΡΑ».
Σπουδάσατε και εργαστήκατε στο εξωτερικό, πριν τα βήματά σας σάς φέρουν ξανά πίσω στην πατρίδα. Μετανιώσατε ποτέ για την επιλογή σας να μη πολιτογραφηθείτε μόνιμος κάτοικος αλλοδαπής;
Δεν μου αρέσει να κοιτάω πίσω και να αναθεωρώ τις ενέργειές μου. Θεωρώ πως τα πάντα κρίνονται με τα δεδομένα που έχεις τη χρονική στιγμή κατά την οποία παίρνεις μιαν απόφαση. Αρκετές χώρες τού εξωτερικού παρέχουν στον τομέα μου πολύ καλές συνθήκες και ευκαιρίες. Καμιά φορά, όμως, αξία έχει και το να ανοίγεις καινούργιους δρόμους – και σίγουρα η ζωή δεν είναι μόνο δουλειά…
