Για αρχή, οι λέξεις τού Κωστή Μοσκώφ (από το ποίημά του «Γεννήθηκα στην εποχή τού χαλκού»): Γεννήθηκα την εποχή τού χαλκού/ τώρα δεν με θυμάται πια κανένας/ σκεπάσαν τους βωμούς μου δάφνες και φρύγανα./ Πικραμύγδαλο, συ, έρωτά μου/ ήπια τρία βαρέλια ρετσίνα στη Δόμνα χτες, για να ξεχάσω ρούφηξα τον Aλιάκμονα, τον σφοδρό Bαρδάρη/ – οι λιμναίοι οικισμοί τής Θεσσαλίας μείναν ξεροί για χάρη σου./ Περιμένω τρεις χιλιάδες χρόνια να πεθάνω/ αδύναμος να αποσυντεθώ, τόσο που σ’ αγαπώ.
Οι στίχοι του «χώρεσαν» στην επιφάνεια και στο εσωτερικό ενός αγγείου υγρών τής ύστερης Εποχής τού Χαλκού από την Άσσηρο Θεσσαλονίκης. Το αγγείο εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (ΑΜΘ) «5.000, 15.000, 200.000 χρόνια πριν. Μια έκθεση για τη ζωή στην προϊστορική Μακεδονία».
Ύστερα, οι στίχοι τού ποιήματος «Άλλοτε η θάλασσα» του Γιώργου Σαραντάρη έγιναν καλλιγραμμικά κύματα κι ένα καραβάκι και ξεκίνησαν τον «πλου» τού ονείρου τους. Κι όλα αυτά ψηφιακά.
Μια νέα, πρωτότυπη (και online) δράση
«Η ποίηση στο σχήμα των πραγμάτων» είναι ο τίτλος τής νέας διαδικτυακής δράσης τού Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης για τον καιρό του εγκλεισμού (μας). Η δράση «Η ποίηση στο σχήμα των πραγμάτων» αποτελεί αναφορά στην τεχνική των καλλιγραμμάτων, οι απαρχές τής οποίας ανάγονται στην ελληνιστική εποχή. Το καλλίγραμμα (δηλαδή, η διάταξη ενός ποιήματος, μιας ιστορίας ή μιας φράσης στη μορφή ενός αντικειμένου που περιγράφεται ή υπονοείται στο κείμενο) ανάγεται σε οπτικοποιημένα ποιήματα της Ελληνιστικής εποχής, γνωστά ως «τεχνοπαίγνια».
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης των αρχαιοτήτων, αποδίδοντας τη μορφή τους μέσα από τη γραφή ποιημάτων ελλήνων δημιουργών, και προσκαλεί τους διαδικτυακούς επισκέπτες του να καταθέσουν τα καλλιγράμματα που θα δημιουργήσουν οι ίδιοι, μεταφέροντας ένα ποίημα ή μια ιστορία που θα επιλέξουν ή θα εμπνευστούν στο σχήμα αντικειμένων που αγαπούν.
Η ιδέα ξεκίνησε σχεδόν προ τριμήνου, όταν οι αρχαιολόγοι τού ΑΜΘ προετοίμαζαν δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου), σχεδιάζοντας κάρτες με ποιήματα σε καλλιγράμματα των αρχαιοτήτων τους, τυπωμένα σε κάρτες που θα διανέμονταν στους επισκέπτες τού μουσείου. Τα πράγματα άλλαξαν και, στην προσπάθειά τους να ανοίξουν ψηφιακά παράθυρα επικοινωνίας με τους πολίτες που μένουν σπίτι, οι έντυπες κάρτες μετατράπηκαν σε ψηφιακά καλλιγράμματα των αρχαιοτήτων του, μαζί με επιλεγμένα καλλιγράμματα των επισκεπτών.
Τα καλλιγράμματα θα κοσμήσουν την ψηφιακή έκθεση που θα εγκαινιαστεί ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, στις 18 Μαΐου, με την ελπίδα ότι η έκθεση να μετατραπεί –όταν όλα περάσουν– και σε «φυσική», πραγματική, στις προθήκες τού μουσείου και όχι μόνο στους υπολογιστές μας.
