Σε δεκαοκτώ μήνες ολοκληρώνονται οι μελέτες για την αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού διατηρητέου κτηρίου Σ2 του τέως βιομηχανικού συγκροτήματος ζυθοποιίας Φιξ, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), όπως ανακοινώθηκε σε συνέντευξη Τύπου στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, παρουσία της αρμόδιας υπουργού, Λίνας Μενδώνη, και εκπροσώπων της εταιρείας αξιοποίησης ακινήτων, η οποία μεταβίβασε, έναντι τιμήματος, το ιστορικό κτήριο στο ΥΠΠΟ. Όπως τόνισε η κυρία Μενδώνη, το κτήριο Σ2 του Φιξ προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικές χρήσεις, με κύριες τη στέγαση της Συλλογής Κωστάκη (των 1.275 έργων τέχνης της Ρωσικής Πρωτοπορίας), καθώς και τη στέγαση της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.
Μια μακρά πορεία
Η υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στο ιστορικό απόκτησης του κτηρίου από το ΥΠΠΟ (στις 7 Αυγούστου) μετά από διαπραγματεύσεις με την εταιρεία Dimand, έναντι τιμήματος 8,232 εκατ. ευρώ (που, όπως είπε, είναι κατά ένα εκατομμύριο χαμηλότερο από την αντικειμενική εκτίμηση της αξίας του). «Τώρα, γιατί το υπουργείο Πολιτισμού ήθελε να αγοράσει το κτήριο για να το αποκαταστήσει; Προφανώς, επειδή είπαμε ότι –με εντολή του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από το 2019– το ενδιαφέρον της κεντρικής διοίκησης, της κρατικής διοίκησης, είναι επικεντρωμένο στη Θεσσαλονίκη και ιδιαίτερα στην αναβάθμιση της εικόνας της Δυτικής Θεσσαλονίκης, της δυτικής εισόδου στην πόλη», επισήμανε η κυρία Μενδώνη, για να συμπληρώσει: «Αυτά τα τελευταία χρόνια αλλάζει και μεταμορφώνεται η Δυτική Θεσσαλονίκη. Αυτό κάνουμε με το Μουσείο Ολοκαυτώματος, με τις παρεμβάσεις που κάνει η Περιφέρεια, ο δήμος Παύλου Μελά στο τέως στρατόπεδο Παύλου Μελά, αλλά και το υπουργείο Πολιτισμού με τα δύο σημαντικά μουσεία που υπηρετεί: το ένα είναι το Μουσείο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, μέσα από τα ευρήματα του μετρό, και το άλλο είναι το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού. Το Μουσείο Ιστορίας Θεσσαλονίκης θα παραδοθεί το πρώτο τετράμηνο του 2026 στους επισκέπτες της πόλης. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει μια σειρά ιδιωτικών επενδύσεων στη Δυτική Θεσσαλονίκη».
Στη λήξη της συνέντευξης Τύπου υπογράφηκε η δωρεάν εκπόνηση από τη Dimand στο ΥΠΠΟ κτηριακών και άλλων μελετών για το ιστορικό κτήριο Σ2, που διαφορετικά (αν γίνονταν μέσα από τη συνήθη διαδικασία) θα απαιτούσαν ένα κόστος περί τα 4 εκατ. ευρώ και 3-4 χρόνια μελετών. Πλέον, οι μελέτες αναμένεται να ολοκληρωθούν σε όλα τα στάδια (ώς την τελική έγκρισή τους) σε δεκαοκτώ μήνες.
Ενας εθνικός θησαυρός
Η κυρία Μενδώνη χαρακτήρισε «γενναία» την απόφαση απόκτησης της Συλλογής Κωστάκη από το ελληνικό Δημόσιο, επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου, το 1997, καθώς και την ίδρυση των θεσμών σύγχρονης τέχνης που εντάσσονται στο MOMus. Υπογράμμισε ότι η συλλογή αποκτήθηκε με ένα ποσό που σε σημερινές τιμές κυμαίνεται περί τα 33 εκατ. ευρώ (10 δισ. δρχ. τότε), ενώ εκτιμάται ότι η αξία της σήμερα έχει δεκαπλασιαστεί: «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυση που έχει κάνει το ελληνικό κράτος σε έργο πολιτισμού – πέραν των επενδύσεων σε υποδομές», τόνισε αναφερόμενη στη Συλλογή Κωστάκη η κυρία Μενδώνη – και πρόσθεσε: «Για εμένα σήμερα είναι μια πάρα πολύ σημαντική μέρα. Διότι 26 χρόνια μετά ερχόμαστε, στην πραγματικότητα, να εκπληρώσουμε –και η προσπάθειά μας έχει πια ένα ορατό τέλος– την υποχρέωση που είχε αναλάβει το ελληνικό κράτος απέναντι στον συλλέκτη, αγοράζοντας αυτήν τη συλλογή. Έστω και με αργά βήματα, σήμερα φτάνουμε στην αρχή του τέλους. Και η αρχή του τέλους είναι η αξιοποίηση του συγκεκριμένου ακινήτου, ώστε η συλλογή να εκτεθεί με σωστό τρόπο. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι ο ιδανικός χώρος –μαζί με τα μηχανήματα του βιομηχανικού κτηρίου– για να εκτεθεί αυτή η πολύ μεγάλη συλλογή, η πολύ σημαντική συλλογή της Ρωσικής Πρωτοπορίας».
Όπως σημείωσε η κυρία Μενδώνη, το έργο αποκατάστασης και επανάχρησης του κτηρίου Σ2 του Φιξ έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά έργων που ώς το 2027 θα έχουν αναβαθμίσει σημαντικά τη Θεσσαλονίκη και ιδιαιτέρως τη δυτική πλευρά της. «Από τους μουσαμάδες του μετρό αποκτήσαμε ένα μετρό το οποίο είναι υπόδειγμα – και συνεχίζει. Δεν θα μιλήσω όμως για τα έργα των βασικών υποδομών. Θα μιλήσω για το υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο –σε μια συνεργασία των Κεντρικών Διευθύνσεων του υπουργείου, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και της Υπηρεσίας Νεοτέρων Μνημείων– εκτελεί αυτήν τη στιγμή έργο περί τα 150 εκατ. στη Θεσσαλονίκη. Ένα τεράστιο έργο, το οποίο υποστηρίζεται χωρίς δεύτερη σκέψη από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας –από τον Απόστολο Τζιτζικώστα και σήμερα από την Αθηνά Αηδονά– με πόρους του ΕΣΠΑ, αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης, αυτού του τεράστιου χρηματοδοτικού εργαλείου που εξασφάλισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την ανάκαμψη της χώρας», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού.
Στις 20 Νοεμβρίου το συνολικό σχέδιο για το Φιξ
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Dimand, Δημήτρης Ανδριόπουλος, υπογράμμισε ότι η αγορά του συγκροτήματος του ΦΙΞ από την εταιρεία κόστισε 19,2 εκατ. ευρώ, απαιτήθηκαν τέσσερα χρόνια (2018-2022) διαπραγματεύσεων με δεκάδες κληρονόμους, ενώ θα ακολουθήσει επένδυση της τάξης των 192 εκατ. ευρώ. Το συνολικό σχέδιο της Dimand για τα 50.000 τ.μ. του χώρου του Φιξ θα παρουσιαστεί στις 20 Νοεμβρίου.
Σε σχέση με το κτήριο Σ2 του Φιξ, έκτασης περίπου 8.000 τ.μ., σημείωσε ότι αποκτήθηκε από το ΥΠΠΟ έναντι ποσού που σχεδόν ισούται με τους φόρους και τις αποζημιώσεις που οφείλονταν προς το Δημόσιο για το Φιξ. Όπως υπογράμμισε ο κ. Ανδριόπουλος, η αποδοχή της πρότασης του ΥΠΠΟ έγινε με κριτήριο τη δυνατότητά του να αξιοποιήσει με την τεχνογνωσία του το ιστορικό κτήριο καλύτερα απ’ ό,τι μια εταιρεία, εκτιμώντας ότι, σε συνδυασμό με το Μουσείο Ολοκαυτώματος, θα δώσει πολύ μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη όλης της περιοχής. Επεσήμανε δε ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Θεσσαλονίκη θα κινηθεί με πολύ ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα πέντε χρόνια σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πόλη στη χώρα, κυρίως λόγω των σημαντικών υποδομών που έγιναν τα τελευταία χρόνια και συνεχίζονται, πλέον, με έμφαση στη Δυτική Θεσσαλονίκη.
«Η Λίνα Μενδώνη ανήκει στους πολιτικούς που κάνουν δουλειά και όχι πολιτική» υπογράμμισε από την πλευρά του ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, προσθέτοντας ότι οτιδήποτε γίνεται για την πόλη προς τη θετική κατεύθυνση θα τον βρίσκει συμπαραστάτη.
Η περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Αθήνα Αηδονά, χαιρέτισε την πρωτοβουλία του ΥΠΠΟ, λέγοντας: «Το Φιξ δεν είναι απλώς ένα βιομηχανικό κτήριο. Είναι ένα σύμβολο της βιομηχανικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης, αλλά και της δημιουργικής δυναμικής της πόλης. Η αποκατάστασή του σηματοδοτεί την αναγέννηση ενός εμβληματικού τοπόσημου που θα συνδέσει την ιστορική μνήμη με τη σύγχρονη αστική ζωή».
Ο αρχιτέκτονας της KST, Σπύρος Τσαγκαράτος, χαρακτήρισε «όνειρο» τη δυνατότητα ενασχόλησής του με την αρχιτεκτονική αποκατάσταση του ιστορικού κτηρίου Σ2 του Φιξ, εστιάζοντας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και στην αξιοποίησή τους σε αρμονία με το ευρύτερο πλαίσιο έργων πολιτισμού που δημιουργούνται στο παραλιακό μέτωπο αυτής της πλευράς της πόλης.
Ο πρόεδρος του MOMus, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, αναφέρθηκε στα σημαντικά έργα της Συλλογής Κωστάκη, η οποία είναι το μεγαλύτερο υποσύνολο της συγκεκριμένης συλλογής σε όλο τον κόσμο εκτός Ρωσίας, με σημαντικότατα έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας, η οποία ανήκει στο ελληνικό κράτος, εκφράζοντας τη χαρά του που θα στεγαστεί στο κτίριο του Φιξ.
Ο μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, Βαρνάβας, σημείωσε ότι ξαναζωντανεύει, αποκτά και πάλι ζωή και δραστηριότητα ένα σημαντικό ιστορικό κτήριο της περιοχής, χάρη στην πίστη και την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με σκληρή δουλειά, με πρόγραμμα και με βούληση, για την ευρύτερη περιοχή.
