Σχέδιο διάσωσης για τα εννέα λιθόκτιστα τοξωτά γεφύρια του Κρουσοβίτη δρομολογεί ο δήμος Σιντικής, αναγνωρίζοντας την πολιτιστική τους αξία και την ανάγκη συντήρησης μετά από αιώνες ύπαρξης, με ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία και την ταυτότητα του τόπου. Η μελέτη θα περιλαμβάνει εντοπισμό, τεκμηρίωση, αποτίμηση της κατάστασης και προτάσεις αποκατάστασης προς το υπουργείο Πολιτισμού για την υλοποίησή τους. Το σχέδιο διάσωσης απαιτεί συνεργασία και καινοτόμες ιδέες – και ο δήμος Σιντικής, ως ο μεγαλύτερος ακριτικός δήμος στα σύνορα με τη Βουλγαρία, όπως επισημαίνει η δημοτική αρχή, «επιχειρεί να τα μετατρέψει από μνημεία του παρελθόντος σε γέφυρες προς το μέλλον».
Τα εννέα λιθόκτιστα τοξωτά γεφύρια που στέκουν αγέρωχα πάνω από τους τους χειμάρρους του Κρουσοβίτη και της Μπέλιτσας αποτελούν αληθινά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, χτισμένα από ντόπιους τεχνίτες ή μάστορες από την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία με υλικά της περιοχής. Ο Κρουσοβίτης πηγάζει από το όρος Όρβηλος και καταλήγει στο Σιδηρόκαστρο, περνώντας μέσα από περιοχές που για αιώνες φιλοξενούσαν κτηνοτρόφους και γεωργούς. Κατά τον 19ο αιώνα (και κυρίως την περίοδο της Τουρκοκρατίας) η περιοχή του Αχλαδοχωρίου (Κρούσοβο επί Τουρκοκρατίας) και του Καρυδοχωρίου, όπου βρίσκονται τα γεφύρια, λειτουργούσαν ως σημαντικοί κόμβοι στα εμπορικά μονοπάτια που ένωναν τις Σέρρες με το σημερινό Μπλαγκόεβγκραντ της Βουλγαρίας. Επομένως, αυτά τα γεφύρια αποτέλεσαν αναγκαία δίοδο για να ενώσουν τις όχθες με τα χωριά και τους κατοίκους τους.
Με νέο ρόλο και νέο κοινό
Σήμερα δεν χρησιμοποιούνται για καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων, αλλά έχουν ενταχθεί σε πεζοπορικές διαδρομές, αποτελώντας πόλο έλξης φυσιολατρών και επισκεπτών που αγαπούν την άθληση. Όμως, η πάροδος του χρόνου και η κλιματική αλλαγή έχουν σημάνει την αντίστροφη μέτρηση για την παρουσία τους.
Διαπιστώνοντας τα σημάδια φθοράς, η σημερινή δημοτική αρχή έχει ήδη δρομολογήσει μελέτη που θα καταγράψει και θα τεκμηριώσει την κατάστασή τους, με στόχο να κατατεθεί στο υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο θα αποτελέσει τον φορέα υλοποίησης και χρηματοδότησης των έργων συντήρησης και αποκατάστασης. «Θέλουμε να τα κάνουμε επισκέψιμα, να τα απολαμβάνει ο κόσμος που έρχεται για να τα δει», δηλώνει ο δήμαρχος Σιντικής, Γεώργιος Τάτσιος.
Η μελέτη (που εκπονείται από γραφείο εξειδικευμένο για τη μελέτη τέτοιων τοξωτών γεφυριών) θα διαρκέσει περίπου έναν χρόνο, καθώς, όπως επισημαίνει ο δήμαρχος Σιντικής, χρειάζονται υδρολογικά και τεχνικά δεδομένα που θα τεκμηριώσουν την αναγκαιότητα των επεμβάσεων. «Θα δώσουμε μια ολοκληρωμένη μελέτη στο υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση και να έρθει το έργο εις πέρας. Θέλουμε να γίνει το συντομότερο, επειδή αυτά τα γεφύρια αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά που μας άφησαν οι πρόγονοί μας», σημείωσε.
Από τα ιστορικά μονοπάτια της Μακεδονίας μέχρι τη σύγχρονη αξιοποίηση, τα λιθόκτιστα γεφύρια του Κρουσοβίτη συνδυάζουν πολιτισμό, φύση και όραμα ανάπτυξης.
Στην τουριστική στρατηγική του δήμου, τα γεφύρια αποτελούν κομβικά σημεία, καθώς καταγράφονται ανάμεσα στα 38 σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος του Σιδηροκάστρου και της ευρύτερης περιοχής. Ήδη, έχει κατατεθεί πρόταση στο ΕΣΠΑ 2021-2027 για τη δημιουργία ψηφιακού τουριστικού οδηγού και για τη χάραξη πεζοπορικών και ποδηλατικών διαδρομώνπου θα διέρχονται από τα γεφύρια, στοχευμένες στους λάτρεις του εναλλακτικού τουρισμού. «Η αξιοποίηση θα γίνει με ολιστική προσέγγιση, ώστε να πετύχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα», σημειώνει ο κ. Τάτσιος.
Για τον δήμο Σιντικής, η ανάδειξη των γεφυριών δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτισμού, αλλά και τοπικής ανάπτυξης: «Στόχος μας είναι να αυξήσουμε τις θέσεις εργασίας και το κατά κεφαλήν εισόδημα όσων ασχολούνται με τον τουρισμό –και όχι μόνο–, διότι ο τουρισμός θα μπορέσει να φέρει την οικονομική ανάπτυξη που τόσο έχει ανάγκη η ακριτική περιοχή μας. Τα γεφύρια θα βάλουν το δικό τους λιθαράκι στην ανάπτυξη του τόπου μας», τονίζει. «Μότο του δήμου μας είναι ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Ευελπιστούμε με τη συνολική δουλειά όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται να φέρουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, που θα είναι η συντήρηση και η επισκευή των γεφυριών».
